Hoe lastig het is het juiste nummer te vinden voor de kandidaat van je keuze toont de proef met een nieuw stembiljet bij het ministerschap van mevrouw Ollongren wel.

Een goed indringend betoog was daarvoor geen overbodige luxe geweest, maar die wendt D66-mevrouw Kaag alleen ten eigen bate aan. Enfin, sommigen krijgen volgend jaar dus een nummer biljet bij lokale verkiezingen. Dat kan geen kwaad, want het is niet voor de Kamer, moet de gedachte zijn. En inderdaad:

Bij verkiezingen volgend jaar krijgen kiezers in bepaalde gemeenten mogelijk al te maken met een nieuw stembiljet. Ondanks veel kritiek stemde een meerderheid van de Tweede Kamer in met de proeven die demissionair minister Ollongren voorstelt met kleinere stembiljetten.

Je moet echter wel een heel klein redenerend bestuurder zijn om mee te gaan in de argumenten die op tafel werden gelegd: van de SGP valt dat me toch tegen.

Het idee van een reductie van kandidaten tot een nummer doet eenvoudig niet goed aan. Met hetzelfde argument had men het stembiljet 5 keer zo klein gemaakt, met een legenda in het stemhokje, waar welke naam moest worden ingevuld als je een bepaald nummer wilde kiezen. Bovendien, het ziet er niet uit:

Bovendien lijkt het er nu op alsof er nu op partijen wordt gestemd, en zo werkt ons kiessysteem niet – volgens de grondwet. Ongetwijfeld zal de stem niet geldig zijn, als alleen aan de voorkant iets wordt ingevuld, maar dat geeft een onbevredigend gevoel, dat mensen hun stem ontnomen is. Dat blijkt te kloppen:

De kiezer moet twee vakjes inkleuren, die van de partij en die van het nummer van de kandidaat. Kleurt de kiezer maar één vakje rood dan is de stem ongeldig. Een voorstel van de SP om een stem ook geldig te verklaren als alleen het hokje van de partij is ingekleurd, haalde het niet.
De minister wilde de experimenten het liefst al houden bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022, maar een woordvoerder van haar zegt dat ze zullen plaatsvinden bij de herindelingsverkiezingen volgend jaar november.

Maar als je even doordenkt zie je de SP had ditmaal gelijk. Voor veel mensen was een stem op de lijsttrekker immers altijd al een stem op de partij, zonder veel kennis van de kandidaten. De verplichting nog een extra vakje in te kleuren heeft daarom iets overbodigs, iets excessiefs. Als aangezochte gemeenten dat ook vinden komt de proef er mogelijk  niet eens:

In welke gemeenten de kiezers met een nieuw stembiljet moeten stemmen is nog niet bepaald. Na de Eerste Kamer, die er ergens in de komende weken over spreekt, mogen ook gemeenteraden nog beslissen of zij willen meedoen.

In de Eerste Kamer hebben de voorstanders in de Tweede Kamer geen meerderheid, dus ook dat kan nog een hindernis van betekenis blijken. De minister is daar niet erg populair, na enige stevige aanvaringen vorig jaar.