Afgelopen woensdag kwam bij het Forum voor Democratie iemand vertellen over hoe het allemaal heel anders kan in de politiek. Het was niemand minder dan de mede-auteur van het boekje getiteld Crowdocracy. Helemáál in het latijn zou de titel vermoedelijk vulguscracy zijn geweest. De klank dáárvan beviel blijkbaar niet.

Zoals geestelijk gezonde volwassenen met een IQ van boven de 75 plegen te doen, had ik, voordat ik naar de Amsterdamse grachtengordel toog, een werkhypothese gevormd over de spreker en diens inleiding. In bepaalde kringen wordt zo’n werkhypothese aangeduid als vooroordeel en daarmee als iets slechts. Mensen die zo tekeer gaan over vooroordelen: #ZeZijnNietGoedWijs. Het ‘voor’ in ‘vooroordeel staat bij fatsoenlijke mensen immers voor ‘voorlopig’. Zo bleek mij tijdens de inleiding, de ‘discussie’ erover, het nagesprekje met de inleider en enige overpeinzingen op weg naar huis, benevens wat zoekwerk de volgende ochtend, dat ik mijn werkhypothese moest aanpassen: in dit geval was ik veel te positief geweest.

Op basis van mijn werkhypothese had ik me al voorgenomen mijn mond niet open te doen in ‘de discussie’: het zou maar contraproductief kunnen uitwerken. Ik schatte dat ik geneigd zou zijn om mijn commentaar op een onaardige manier te formuleren en mij om die reden het woord ontnomen zou worden. Daar zou de leiding van de bijeenkomst ook het volste recht toe hebben gehad: het betrof immers geen debat, maar een inleiding-met-gelegenheid-tot-vragen. Een inleiding bovendien door iemand die in de uitnodiging was aangekondigd als ‘internationaal vermaarde innovatie-goeroe‘. Letterlijk!

Scherts
Elke bijeenkomst van het Forum heeft leuke en/of leerzame aspecten. Wanneer hij er is, heeft voorzitter Thierry Baudet ook altijd aardige grappen, niet zelden met diepgang. Dit keer gingen ze onder andere over het speldje – rechts boven in de afbeelding – dat we kregen uitgereikt bij wijze van toegangsbewijs. Baudet voorspelde dat het speldje in de toekomst wel eens kon helpen om op allerlei plaatsen toegang of voorkeursbehandeling te krijgen. ‘In de nabije toekomst zul je Amerikaanse presidenten zien met zo’n speldje.’ Als je het navertelt is het niet leuk: er hoort ook lichaamstaal bij.

Ik vond het moeilijk om erachter te komen of die aanduiding van de inleider als goeroe – een internationaal vermaarde nog wel – geen scherts was. Eerlijk gezegd weet ik dat nu, na afloop van de bijeenkomst, nog steeds niet helemaal zeker! Of preciezer gezegd: ik hoop dat het tenminste voor een deel scherts was, maar vrees ook een beetje dat mijn deels rationele, deels irrationele optimisme hierbij mijn blik vertroebelt.

Overtreffende trap
Op weg naar de trein liep ik me te ergeren aan het feit dat ik maar niet op het goede woord kon komen voor een overtreffende trap van de term ‘utopisme’; een die de negatieve kanten van deze manier van denken, cq dromen benadrukt. Pas in de trein begon het bij mij te dagen wat er nu zo ontzettend mis was aan de inleider en zijn ‘utopie’. Ik realiseerde me ineens de grote mate van overeenkomst tussen de benaderingswijze van deze ‘innovator’ (pun intended) en de mensen die ik enkele weken geleden hier op VOL op de korrel nam: ik noemde hen ‘hervormers met een verdienmodel‘.

Deze inleider was een prachtig voorbeeld van een ‘utopist met een verdienmodel’. Wel eentje die zich realiseert dat zo’n label ‘verkeerd begrepen’ kan worden en een die dus over zichzelf verklaart: ‘he decided to devote his professional life to making the world a better place‘. Het bijvoeglijk naamwoord is hier de crux: ‘professional’. De man besloot van ‘wereld verbeteren’ zijn beroep te maken.

Om voor mij ondoorgrondelijke redenen benadrukte Baudet dat de spreker aan de verkoop van het boekje Crowdocracy geen geld verdiende. Je zou daardoor de indruk krijgen dat hij, de belangrijkste hedendaagse intellectueel van Nederland, weinig of niets weet van illegale (piramide systemen), semi-legale (multi level marketing) en legale moderne marketing strategieën voor diensten waarvoor internet-aanwezigheid belangrijk is: het weggeven van spul is daarvan altijd een belangrijke component *).

Subtitel: The end of politics …
Inleider I. Stratenus – inderdaad ook de naam van de hierboven afgebeelde persoon – schreef dat boekje Crowdocracy niet alleen maar samen met meneer Watkins. Over meneer Watkins lezen we bij Amazon

Over the past 18 years he has been a coach to many of Europe’s top business leaders. (…)
Alan is currently the CEO of a leadership consultancy, Complete Coherence, that work (sic) to develop enlightened leaders in all walks of life. His company is particularly focused on working with leaders and executive teams in large multi-national organisations

Verlichte leiders, multinationale organisaties.

Hm.

Hoewel het in de uitnodiging ook al vermeld was, drong pas na de bijeenkomst door dat de subtitel van het boekje dus echt luidt: The end of politics. Een soort overtreffende trap van Fukuyama’s blunder van historische proporties: ’The end of history’. De afbeelding boven dit stuk is een licht bewerkte still uit een YouTube-clipje van een optreden van meneer Stratenus op het zogenaamde Springtijfestival van 2012. In hun eigen woorden “creëert Springtij impact, verbindt en is een kompas op de reis naar een groene toekomst”. De organisatie staat onder leiding van Wouter van Dieren, die “bekendheid verwierf na de publicatie van de Club van Rome uit 1971”: het hysterisch-alarmistische De grenzen aan de groei.

De toogdagen van deze Springtij-organisatie worden gehouden op Terschelling. In zijn inleidende zin daar sprak Stratenus over “met weemoed terugdenken aan het voormalige waddeneiland Terschelling”: een ‘grappige’ verwijzing naar zijn aansluiten bij het hysterische narratief van Frans Timmermans en Al Gore over het onderlopen van de helft van Nederland als we nu niet heel goed naar hen gaan luisteren. Toen hij die speech gaf op Terschelling had de brave borst een baan bij de The World Business Council for Sustainable Development. Die club vertegenwoordigde volgens hem “de progressieve voorhoede van een groot aantal internationale bedrijven; multinationals”.

Hij liet daar weten dat “we visionair in een crisis zitten” en dat hij heeft meegewerkt aan het rapport “Visie 2050” dat gaat over “met 9 miljard mensen in harmonie met de natuur leven.” Er zat een smerig Malthusiaans luchtje aan dat deel van zijn verhaal. Het rapport en hij wilden de spelregels van het economisch systeem veranderen … En hij noemde zichzelf – letterlijk – een “ecologische vluchteling”. Vanwege de extreme luchtvervuiling in China is hij, met het oog op de gezondheid van zijn vrouw en kind, verhuisd naar Zwitserland. En nu is hij een toegewijd bestrijder van ‘het systeem’: in het Westen. Een heel bijzondere logica. Je stelt onleefbaarheid vast in het Oosten en vlucht naar het Westen om daar het Westen revolutionair om te gaan gooien. Geschifter dan deze zijn er zelfs bij D66 maar weinig voor handen.

Zijn presentatie van deze woensdag bevatte een bijzondere schematische afbeelding van de zogenaamde, Trias Politica de scheiding van wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht: er stond een grote streep door de wetgevende macht. Dat moesten “we allemaal samen” gaan doen. Terloops – en als onderdeel van dit summum van oppervlakkigheid vanzelfsprekend – negeerde hij dat (niet)handhaving van geest en letter van wetten door de uitvoerende macht, een veel groter probleem in onze samenlevingen vormt dan de inhoud van de wetten. De bewaking van de buitengrenzen van de EU wordt door de regerende hippiedenkers opgewekt uitbesteed aan de Erdowahns van deze wereld.

Woordendiarree
Ik citeer wat opvallende hoogtepunten uit Stratenus’ indrukwekkende verzameling van open deuren, bizarre abstracties, bespottelijke vergelijkingen en sweeping statements om u een beetje indruk te geven van waarom ik niet blij werd. De uitroeptekens zijn natuurlijk door mij toegevoegd.

‘Waarom democratie niet meer (!) werkt’. ‘De 10% rijksten hebben veel meer invloed dan de 90% armsten’. ‘In China (daar en toen pas !) maakte ik kennis met de intelligentie van de massa’. ‘Toen was directe democratie nog geen alternatief omdat we niet met alles bezig konden zijn; nu wel’. ‘Dan sturen we politici naar huis’. ‘Als we allemaal meedoen’. ’Je ziet dat bij voetbalgeweld, we hebben dat in oorlogen gezien’. ‘We beginnen de crowdparty’. ‘Met elkaar spreken we dat proces af’. Crowdocracy is in zekere zin terug naar anarchie maar ‘We kunnen allemaal meedoen met alle beslissingen’. ‘Het hele parlement naar huis sturen’.

Onderdeel van zijn definitie van tribalisme: ‘We (sic) gaan wild om ons heen slaan als we worden aangevallen’.

Bureaucratie benoemde hij als vorm van ‘terugdringen van de macht van de autocraat.’ Eerlijk waar, ik verzin het niet! Sociaal-democratie zette hij op een lijn met polderen en consensus …

En hij had dus een alternatief voor de politiek: een online platform. Een ‘plan’ dat overigens ongeveer even oud is als internet. Dat platform zou worden geleid door beheerders die er neutraal en onbevooroordeeld op toezien dat bijvoorbeeld zoiets als discriminatie – die misdaad der misdaden, vele malen erger dan moord of verkrachting – geen kans kregen in ‘het proces’. Het feit dat het computerbesturingssysteem Linux onderhouden wordt in een niet-hiërarchische samenwerking van 12000 vrijwilligers, vormde het meest overtuigende bewijs dat democratische instituties vervangen konden worden door zo’n platform dat ‘een soort mengsel zou zijn van kickstarter, change.org en wikipedia’.

En ja: wetenschappelijk onderzoek had aangetoond dat wikipedia het in 95% van de gevallen helemaal bij het rechte eind heeft. Mijn schier bovenmenselijke inspanningen om mijn mond te houden schoten nu toch tekort. Ik ‘vroeg’ luidkeels of dat niet eigenlijk 93,2% moest zijn in plaats van 95%. Nu wreekte zich een nadeel van het Forum voor democratie: het publiek is gemiddeld nogal ‘hoog’, lees: lang, opgeleid. Slechts een deel van de aanwezigen begreep onmiddellijk dat ik Stratenus met mijn vraag in zijn hemd wilde zetten. 95% van wat? Ja het periodiek systeem en reusachtige aantallen geografische, ICT-gerelateerde en andere politiek neutrale onderwerpen worden werkelijk fantastisch gedekt door Wikipedia. Fenomenaal. Met politiek niet-neutrale onderwerpen ligt dat volstrekt, maar dan ook volstrekt anders. Je ziet dat her en der zelfs geïllustreerd in het verschil tussen de Engelse en de Nederlandse versie van een lemma.

Lui of laf?
Crowdocracy is iets voor mensen met een verdienmodel en/of luie en/of laffe intellectuelen / politici. Mensen die anderen willen faciliteren om aan die nieuwe manier van politiek bedrijven te doen. In plaats van politiek bedrijven, ‘procesbegeleiding’ organiseren. Zo kun je geweldig en wereldverbeterend bezig zijn zonder over moeilijke dossiers je zelf een mening te hoeven vormen. Zonder ergens voor verantwoordelijk te kunnen worden gehouden. Alle voorgaande kritiek kan bijna helemaal worden samengevat onder het begrip ‘borreltaal’. De extreme abstractie en sweeping statements: ze zijn ontzettend leuk voor bij de borrel. Mijn handicap is dat ik vrijwel geen alcohol drink, zodat ik daar nog minder waardering voor op kan brengen dan de gemiddelde Nederlander.

Revolutie
Ik sprak meneer Stratenus ook nog even een-op-een. Ik was erg streng tegen hem. Ik kreeg een beetje de indruk dat hij zelfs nog nooit eerder zo streng was toegesproken. Mijn belangrijkste kritiekpunt – ik had het verbijsterende clipje van dat Springtijfestival nog niet gezien! – was dat hij niet wilde werken aan stapjes ter verbetering maar dat echt alles anders moest, dat ‘we’ als samenleving helemaal opnieuw moesten beginnen.

Het verbijsterende was dat hij me op dat punt niet tegensprak! Toen stond voor mij vast dat ik hier van doen had met iemand, die zich te veel heeft laten leiden door de – in diens tijd veel minder idiote! – uitspraak van Marx over arbeiders die niets te verliezen zouden hebben dan hun kettingen.

A boy named Iman
Ik ben zo oud dat ik nog heel wat heb meegekregen van de hippie-tijd en ik heb psychologie gestudeerd. Dan krijg je dat je toch ook een beetje rekening wilt houden met de mogelijkheid dat het “iets uit zijn jeugd” is geweest. Zoals Baader-Meinhoff (RAF) terroristen zich bijvoorbeeld afzetten tegen hun rijke vaders door zich aan te sluiten bij het ideaal van de oorlog tussen maatschappelijke klassen. Dat werk. Over deze meneer heb ik een andere – niet 100% serieuze – hypothese. Baudet introduceerde de spreker als Iwan Stratenus. In de aankondiging las ik dat hij Iman Stratenus zou heten, maar ik veronderstelde dat dit wel een tikfout zou zijn: wie zou zijn zoon Iman noemen? Op de vraag waar ‘Iman’ voor staat geeft Wikipedia een antwoord, dat vast en zeker voor wel 95% betrouwbaar is:

Iman in Islamic theology denotes a believer’s faith in the metaphysical aspects of Islam.[1][2] However, Iman is different from Faith in the sense that it should not be blind belief, and should be accompanied by reason. Its most simple definition is the belief in the six articles of faith, known as arkān al-īmān.

Ik ging zoeken, maar de man blijkt dus werkelijk overal bekend te staan als Iman! Dus dat zijn moeder om vijf uur ’s middags uit het raam hing en door de straat riep:

Geloof, kom je binnen, we gaan eten’.

Dat geeft geestelijke littekens. Het herinnerde me aan een grapje over een jongen met een heel foute vader. De jongen heeft een jongere zus die Florence heet. Hij vraagt aan zijn vader waarom ze die naam heeft. Vader legt uit dat de zus verwekt is in die stad. ‘Dank je wel vader’, zegt de zoon. Vader antwoordt: ‘Geen dank, Achterbank’. Maar het werd nog erger. Ik dacht aan het bekendste lied van de artiest Johnny Cash, vooral beroemd vanwege zijn vertolking van dat lied in de gevangenis van St.Quentin: A boy named Sue. De hele tekst van het lied is schitterend. Dit zijn de bekendste regels eruit:

There at a table, dealing stud
Sat the dirty, mangy dog that named me Sue
Well, I knew that snake was my own sweet dad
From a worn-out picture that my mother’d had
And I knew that scar on his cheek and his evil eye
He was big and bent and gray and old
And I looked at him and my blood ran cold
And I said, “My name is Sue, how do you do
Now you’re gonna die” (…)
En dan volgt na een vuistgevecht:
And he said, “Son, this world is rough
And if a man’s gonna make it, he’s gotta be tough
And I knew I wouldn’t be there to help ya along
So I give ya that name and I said goodbye
I knew you’d have to get tough or die
And it’s the name that helped to make you strong

Iman is geboren in 1970. Ik kon het niet laten: ik ging opzoeken wanneer A boy named Sue een hit was in Nederland. En verdomd: dat was dus kort voor ’s mans, ik bedoel Imans, geboorte. Vermoedelijk was de conceptie van de arme jongen dus ongepland, het huwelijk van zijn ouders een ‘moetje’ en was dit de wraak van zijn vader. Dat is echt heel, heel treurig.

Vredeslied
Ook nog in de uitnodiging van het Forum:
‘Zijn [Imans] nieuwste project: het Palestijns-Israëlische vredesproces via crowdsourcing nieuw leven inblazen.’
Geen enkele hint naar de inhoud van het project, anders dan naar het crowdsourcing-aspect! Er is in ieder geval geld nodig. Ja, duh: hoe zou een mens zonder geld in vredesnaam ‘professioneel wereldverbeteraar’ kunnen zijn? Ik ben echt niet aardig en streef ernaar om – in ieder geval op politiek gebied – nog onaardiger te worden; op het boos-aardige af. Dat is heel wat anders dan zuur of humor- of harteloos. Om dat te bewijzen hier nog een gratis advies voor een meer hoopgevende, in ieder geval goedkopere manier van het inblazen van leven in dat ‘Palestijns-Israëlische vredesproces’: omarming van een vredeslied. Het bestaat al! Geschreven en schitterend uitgevoerd door de geniale Australische artiest Tim Minchin: Peace Anthem for Palestine.

——————————————————————————————————————————-

*) Bij een verdienmodel hoeft overigens niet per se sprake te zijn van geld: het kan natuurlijk ook gaan om aanzien en kans op meer seks.