Dit stuk gaat over transgenderij. Niet te verwarren met hermafroditisme, interseksualiteit of (gender) disforie. En het gaat over wat in de titel staat. Alle moeilijke woorden leg ik apart uit, behalve het door mijzelf verzonnen woord transgenderij: daar gaat het hele stuk over.

Gehandicapt of uitgedaagd?
In tegenstelling tot wat de titel, de afbeelding hierboven en die helemaal onderaan een beetje suggereren, is deze tekst zelf niet alleen prikkelend maar ook genadeloos analytisch en empatisch. (Geloof het of niet. En ja, ik heb nagedacht over kommagebruik) Om het terrein af te bakenen eerst twee anekdotische verhaaltjes over ‘gehandicapte’ mensen.

Een jaar of 40 geleden zag ik, in het kader van de Vredesweek, de film Johnny got his gun (link gaat naar de integrale versie op Youtube). Hij is echt gemaakt als een ‘nooit-meer-oorlog’ film, maar hij kwam toen al niet zo op mij over en nu nog veel minder. Wel een indrukwekkende film! Johnny is gewond geraakt op het slagveld. In de Eerste Wereldoorlog. [1]  Johnny is zwaar gewond. Echt héél zwaar: alle vier zijn ledematen zijn geamputeerd. Hij is doof en blind en hij kan niet meer spreken. Maar – niet zo heel geloofwaardig, maar goed, dat is filmische vrijheid zullen we maar zeggen – zijn hersenen doen het nog goed. Aan het einde wordt het pure horror.

In de laatste van de terugblikken op zijn leven, spreekt zijn vader hem vermanend toe: “Use your head“. En Johnny juicht inwendig. Zijn vader heeft hem op een uitweg gewezen: zijn nekspieren doen het nog, hij kan morsecode gebruiken! De engelachtige verpleegster, die als enige zich nog echt bekommerde om zijn lot, krijgt het in de gaten. Zijn boodschap is: “Dood mij, astublieft, dood mij“. De boosaardige artsen verhinderen haar om de apparatuur uit te schakelen om zo Johnny’s enige, vanzelfsprekende en laatste wens te vervullen. Wanneer er zoveel kapot is aan je lichaam, wil je dood.

Helemaal aan de andere kant van het spectrum van ‘handicaps’ zijn er de grote prestaties van (bijvoorbeeld) dove of blinde mensen. De 1500 meter op de Paralympische Spelen leek een sensationele illustratie daarvan te leveren: maar liefst vier van de slechtziende renners liepen harder dan de Olympische kampioen.

Een misplaatste, doorgeschoten reactie
Ik hoorde een logisch klinkende verklaring van deze opmerkelijke uitkomst: de hardlopers die slecht zien hebben minder zekerheid over hoe ver ze voor of achter hun tegenstanders lopen en geven dus ècht alles. De beperkingen van deze mensen bleken echter maar zeer beperkt. Ik veronderstelde dat deze paralympiërs op een recht stuk liepen, met wat bobbels tussen de banen zodat ze konden voelen als ze uit hun baan dreigden te raken. Niet dus. De Canadese deelnemer kijkt net voor de start recht in de camera en zwaait. Veel lopers hebben gewoon een sterke bril op. Ik ben veel meer onder de indruk van mensen die zeer slecht zien en programmeur worden. Ik had ooit zo iemand in mijn klas. In een andere klas van diezelfde MBO-opleiding zat zelfs iemand die helemaal blind was, en zich toch kon voorbereiden op een goede baan in de ICT. Wow. Ik heb er geen onderzoek naar gedaan, maar ik heb ook het vermoeden dat blindheid relatief vaak voorkomt onder goede muzikanten.

Het is echter gekkigheid om te doen of die mensen geen beperkingen hebben, niet gehandicapt zijn. Het is foute boel om te doen alsof al die prestaties van gehandicapten van het type Ray Charles of Stevie Wonder zijn. Heel veel van die prestaties zijn behalve aan eigen inzet ook te danken aan fantastische verworvenheden als braille, gebarentaal, spreekopties van computerprogrammatuur en speciale scholen. Om nog maar te zwijgen van brillen, gehoortoestellen en rolstoelen.

De herkomst van de neiging om handicaps als het ware te ontkennen, is eigenlijk wel nobel. In het verleden en in minder ontwikkelde samenlevingen of ronduit achterlijke culturen, vandaag de dag nog steeds, werden en worden mensen met ‘handicaps’ onmenselijk behandeld. Ik zet handicaps tussen aanhalingstekens, omdat ik hierbij ook denk aan het verhaal van de inuits die economisch onrendabele ouderen op een ijsschots gezet zouden hebben. En ik denk aan het aborteren van meisjesbabies met het oog op de bruidschat! Het betreft miljoenen meisjesbabies die niet geboren worden.

Leprozen werden – begrijpelijk, vanwege het besmettingsgevaar – de stad uitgejaagd. Mensen met een beroerde motoriek werden en worden uitgelachen of verstoten. In Afrika zijn albino’s slachtoffer van de gruwelijkste vormen van achterlijkheid; vergelijkbaar met de misdadig weerzinwekkende theorieën over seks met maagden als geneesmiddel tegen aids. Maar de neiging om handicaps te ontkennen is dus een doorgeschoten reactie. In kortzichtigheid te vergelijken met de oproep minder kinderen te krijgen in landen met een krimpende bevolking omdat men in andere landen maar doorfokt.

Termen
Maar dit stuk zou niet gaan over blindheid, doofheid of het missen van ledematen, maar over hermafroditisme, interseksualiteit, (gender) disforie en, last but not least, transgenderij.

Wanneer het over mensen gaat, is gebruik van de term hermafrodiet altijd verkeerd. Het komt voor bij dieren, niet bij zoogdieren. De term slaat op diersoorten waarbij de individuen zowel (gezond) mannetje als (gezond) vrouwtje zijn. Tuinslakken bijvoorbeeld. Hermafrodiet is eigenlijk een mythologisch begrip.
Er worden wel mensenkinderen geboren bij wie de geslachtsorganen afwijkingen vertonen. De – op het eerste gezicht – kalme, betrouwbare webstek van Intersex Society of North America (verder: ISNA) geeft hierover enige cijfers.

Here’s what we do know: If you ask experts at medical centers how often a child is born so noticeably atypical in terms of genitalia that a specialist in sex differentiation is called in, the number comes out to about 1 in 1500 to 1 in 2000 births. But a lot more people than that are born with subtler forms of sex anatomy variations, some of which won’t show up until later in life.(…) Total number of people whose bodies differ from standard male or female: one in 100 births, total number of people receiving surgery to “normalize” genital appearance: one or two in 1000 births.

Het gaat hier om lichamelijke afwijkingen die bestaan in verschillende gradaties en vormen; ze worden gegroepeerd onder de naam interseksualiteit. Het zou me te veel tijd kosten om de betrouwbaarheid van die áántallen te controleren; ik citeer dit stukje vooral omdat het verwijst naar het sleutelwoord: anatomie, en omdat in deze context ISNA ook het fatsoen heeft om te vermelden dat een deel van deze afwijkingen van dien aard is, dat in hoogontwikkelde landen onmiddelijk chirurgisch wordt ingegrepen omdat niet ingrijpen tot een snelle dood van de baby zal leiden. Naast dat mythische en dat anatomische aspect is er het psychologische. Alleen dat aspect is controversieel.

Victorie!
Sommige transgenderisten (beoefenaren van transgenderij) zijn laaiend enthousiast over een wijziging, enkele jaren geleden, van de DSM, de Amerikaanse Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.
Een duidelijk voorbeeld komt van de extreem-linkse webstek ThinkProgress

De site is doordrenkt van politieke hysterie, maar een ding geven ze in dit artikel wel correct door:

The new manual will diagnose transgender people with “Gender Dysphoria”

Dysphoria, dysforie in het Nederlands, een woord om te onthouden.

De Britse NHS beschrijft het zo:

There are no physical symptoms of gender dysphoria, but people with the condition may experience and display a range of feelings and behaviours.

Dus: geen fysieke symptomen, maar gevoelens en gedragingen. De WHO (World Health Organization) schrijft:

F64.0 Transsexualism
A desire to live and be accepted as a member of the opposite sex, usually accompanied by a sense of discomfort with, or inappropriateness of, one’s anatomic sex, and a wish to have surgery and hormonal treatment to make one’s body as congruent as possible with one’s preferred sex.

Een wens, een ongemak en een verlangen naar (!) chirurgisch ingrijpen en hormooninjecties.

Geen euforie
Dus de psychiatrie heeft aan de transgenderij het label dysphoria, Nederlands: dysforie, gegeven. Maar wat is in hemelsnaam dysforie? Ik heb even gezocht. Merriam Webster zegt:

a state of feeling unwell or unhappy—compare euphoria

En dat is eigenlijk over de hele linie het verklarende deel: dysforie is ongeveer het tegenovergestelde van euforie, uit je dak gaan. Om het echt bot uit te drukken – eigenlijk te bot, maar dat is helaas nodig in onze tijd – de psychiaters vinden het eigenlijk een beetje aanhangen tegen aanstellerij, maar ze willen er wel geld aan blijven verdienen; anders hadden ze het helemaal geschrapt.

Ik heb trouwens zelf ook een beetje zo’n soort ongemak: ik zit opgesloten in een lichaam dat decennia ouder en decimeters korter is dan ik me voel. Dat is niet bevorderlijk voor mijn gevoel van euforie. Om aan te geven dat dit niet louter spotternij is, zal ik me nog wat plastischer uitdrukken: ben je een man, en je lichaamslengte is 10% kleiner dan die van de gemiddelde man, dan heeft dat een veel grotere invloed op je (seks)leven dan wanneer de lengte van je geslachtsorgaan in dezelfde mate afwijkt. (Via DM, direct message op twitter, wil ik eventueel wel doorgeven hoe groot mijn handen zijn).

Maar dit terzijde. Ik schreef dus dat dat ISNA op het eerste gezicht kalm en betrouwbaar overkwam. U begreep het al: op het tweede en derde gezicht dus niet. Die uitleg over het onjuiste gebruik van de term hermafroditisme had ik dus bij hen gevonden maar op dat tweede gezicht stootte ik hierop:

One more thing: While some intersex people seek to reclaim the word “hermaphrodite” with pride to reference themselves (much like the words “dyke” and “queer” have been reclaimed by LBGT people), we’ve learned over the years it is best generally avoided, since the political subtlety is lost on a lot of people.

Och hemel. Het ging eigenlijk al niet om het lichamelijk welbevinden – er was immers in de transgenderij geen sprake van lichamelijke symptomen –, maar blijkbaar gaat het ook niet echt om het psychisch welbevinden van mensen. Nee het gaat over politieke strijd. Ziet u de link met de dames-WC’s en de vrouwensport al opdagen?

Maar ben ik dan zo onverdraagzaam dat ik de politici, het journaille en het sociale wetenschapperdom hun perversiteiten niet gun? Pfioe, perversiteit. Misschien heb ik hier nog een stapje overgeslagen.

Wanneer mensen ‘zichzelf identificeren’ als eenbenigen of als ‘oorlogsveteranen’ en daarom op zoek gaan naar een chirurg om een van hun gezonde benen te laten amputeren, kan dat verdedigd worden met ‘anders gaan ze het misschien zelf doen, en dat is gevaarlijk’. Het is hetzelfde type redenatie dat wordt opgezet om genitale verminking van meisjes te verdedigen. Pervers ja. Mensen helpen met hun neiging om zichzelf te snijden door ze steriele instrumenten aan te bieden? Plastische chirurgie voor mensen die zoveel mogelijk op een filmster, een kat of een slang willen gaan lijken? Misschien wat vergezocht: er zijn niet immers niet zoveel mensen die dat willen/die die stoornis hebben. (zie over ‘perversiteit’ beslist ook deze tekst van internetberoemdheid Milo, bekend van zijn definitieve schorsing door Twitter. Het stuk sluit af met “Philip Tromovitch, a professor at Doshisha University in Japan, took this idea a step further and outright claimed that the “prevalence of pedophilia” proved that the “majority of men are probably pedophiles and hebephiles.”“).

Anorexia
Ook nog heel scherp gesteld, maar beslist wèl opportuun, is de vergelijking van geslachtsoperaties op lichamelijk gezonde mensen met het aanbieden van liposuctie aan lijders aan anorexia. Om twee redenen is dat opportuun. Anorexia is – zeker in vergelijking met de transgenderij – een afschuwelijk vaak voorkomende psychische aandoening met ernstige lichamelijke gevolgen. Vier keer zo vaak als bij ‘ernstige depressie’ is de afloop dodelijk. Bij heel veel patiënten is de aandoening blijvend van aard, velen worden onvruchtbaar. Vandaar dat ik in de titel ook spreek van prioriteiten.

Deze webstek geeft cijfers voor Nederland. Van alle psychiatrische ziekten overlijden de meeste mensen aan Anorexia Nervosa. Ieder jaar komen er in Nederland circa 1300 jonge vrouwen met Anorexia bij. De ziektes duren gemiddeld 6-7 jaar, met een spreiding van een half jaar tot een tiental jaren. De weg naar genezing is vaak lang. Ongeveer 45% van de patiënten herstelt volledig, 30% verbetert gedeeltelijk en 25% herstelt niet. Tussen de 5 en 10% van de patiënten overlijdt aan de gevolgen van deze ziektes (door slechte lichamelijk conditie of suïcide).

Ik las elders berichten dat er per jaar 15 mensen overlijden als gevolg van anorexia, maar dat klopt dus niet met deze cijfers: dat aantal moet beduidend hoger liggen. Gelukkig is er niemand die pleit voor die liposuctie-als-oplossing.

Sex-operaties blijken trouwens verrassend goedkoop. Een schoteltje in je lip of het laten splitsen van je tong zal ook niet echt duur zijn. En evenmin als je hele lichaam laten bedekken met tatoeages, zullen deze ‘behandelingen’ wel niet vergoed worden door het ziekenfonds. (U begrijpt wat ik bedoel; ik ga hier niet ook nog uitweiden over ziektekostenverzekeringen).

Er is sprake van politisering en van een perverse aandacht voor dit onderwerp. Nu gun ik die politici, het journaille en het sociale wetenschapperdom best hun perversiteiten, maar het leidt de aandacht af van werkelijk bestaand psychische leed. En dan bedoel ik zowel het leed van mensen, vooral jongeren, die tobben met hun geslachtelijke identiteit als dat van mensen met gevaarlijker psychische aandoeningen. En ja, de bestrijding van dat leed is duur. Te duur zelfs voor economisch achterlopende landen.

‘Wetenschap’
Ik heb ook even (ik geef toe: niet heel erg lang) gezocht naar wetenschappelijke artikelen over transgenderij [2] en ik schrok. Inmiddels zult u begrijpen wat ik onder transgenderij versta: de ziekelijke neiging om mee te gaan met het verhaal van mensen die zouden ‘verlangen naar chirurgisch ingrijpen en hormooninjecties.’ Of hen daarin zelfs aanmoedigen. Dat laatste zou ik wel misdadig willen noemen, zeker wanneer het kinderen betreft en de aanmoedigers hun ouders.

Ik ga hier ook niet uitweiden over waar ik allemaal van schrok. Ik geef alleen een paar woorden toelichting bij linkjes naar een paar van de teksten die ik aantrof. Kijkt u zelf maar of u het me eens durft te zijn dat er nogal grote vraagtekens te plaatsen zijn bij het wetenschappelijk niveau. Geloel van een dronken aardbei, vind ik wat sterk uitgedrukt, maar ik zou wel willen spreken van hobbyisme van perverse artsen.

De leergierige achter deze studie beschrijft hoe hij op het idee kwam voor zijn onderzoek:

A letter from a set of identical twin sisters alerted me that one, but not the other, would be transitioning to live as a man and asking if they might be useful in a study of transsexuality. (…) I accepted the twin’s offer and initiated this study.

Hij definieert het begrip ‘transition’ “For those, not yet fully adult, a clinical confirmation of the desire and expectation that such a transition would occur was accepted as a transition.” Laat dat gerust even inzinken: een “klinische bevestiging”. Even verderop meldt hij over het handjevol onderzochte tweelingen terloops: “His brother had committed suicide subsequent to transition and prior to having received a survey.” Hij geeft – netjes wel – de tekst weer van het pamflet waarmee hij een deel van zijn onderzochte tweelingen aanwierf. Die begon zo:

Please help if you can! Are you a twin? Are you transsexual?
It is now understood that among twins, there are sets in which both have transitioned gender and other sets in which only one has switched. Will you please help us try and find out why the differences?

Het doet mij wat denken aan de werkwijze van een bekende ‘tekstwetenschapper’ wier werk ik geruime tijd geleden fileerde.
Deze tekst deed bij mij de tenen nog meer krommen:

Money documented the case study of an identical twin boy whose surgery went wrong and was thus brought up as a girl. Then the “girl” when an adult explained that ‘she’ had never felt comfortable as a girl and as a result became David a male. His story suggests that biological sex is very important to how someone feels, so if someone feels they are the wrong gender there is some evidence at least that it would be unethical to prevent them from becoming what felt they should be.

Hoezo, voortplanting?
Naast de kwestie van die prioriteiten zijn er ook nog de neveneffecten. Die politisering en pervertering heeft onbedoelde neveneffecten. In mei schreef Ben Shapiro over een mogelijk spectaculair neveneffect van het WC-gedram: het einde van (Olympische) vrouwensport.

Ik denk dat hij de vinger op de zwakke plek legt. Nu is de kans niet zo groot dat het beeindigen van niet-gemengde sportbeoefening serieus als beleidsdoel geformuleerd zal worden door de Amerikaanse Democraten (of GroenLinks). Er zal een irrationele draai gevonden worden om de logische vervolgstappen niet te hoeven nemen. De zwakke plek waar Shapiro de vinger oplegt is immers die van de missende logica en de overdaad aan sentimentaliteit en die verdwijnen niet doordat hij erop wijst.

Nu is een mogelijke teloorgang van niet-gemengde sportbeoefening, met als onvermijdelijk gevolg de afname van sportbeoefening door vrouwen en meisjes, afschuwelijk maar nog steeds niet wat me het meeste zorgen baart in deze hysterie.

Pas op het ‘derde gezicht’ vond ik op de webstek van ISNA de beantwoording van deze ‘veelgestelde vraag’: Why Doesn’t ISNA Want to Eradicate Gender? Lees het en ween. Lees eerst de vraag en dan het antwoord. En als u klaar bent met huilen, laat dan tot u doordringen dat ISNA dit dus bestempelt als ‘veelgestelde vraag’. Na de vaststelling dat op die hele webstek van ISNA niets te vinden is over het vermogen tot ‘reproductie’ is onvermijdelijk de conclusie dat voor deze lieden seks helemaal niets meer te maken heeft met voortplanting. Eigenlijk is het hele concept menselijke voortplanting hen vreemd. Omdat anti-conceptie bestaat (en universeel beschikbaar is omdat het betaald wordt met belastinggeld…) is kinderen krijgen een hobby, niet wezenlijk verschillende van postzegels verzamelen.

U denkt dat ik overdrijf?

Dan wijs ik u nog op het meest opmerkelijke gegeven met betrekking tot de variatie in het aantal stemmen dat Clinton dreigt te krijgen van verschillende onderdelen van het electoraat. Dat is dus niet, zeker inmiddels niet meer, het verschil tussen mannen en vrouwen, tussen blank en zwart of latino of tussen langer of korter opgeleiden.

Nee, het opvallendste verschil zit tussen wel of niet getrouwde vrouwen. Reuters peilde dat Hillary onder niet-getrouwde vrouwen 72% scoorde en onder getrouwde vrouwen slechts 36!

Om ten slotte nog even terug te koppelen naar het begin van mijn verhaal: ISNA en naar ik vrees veel jongere, sentimentele Amerikaanse en Nederlandse kiezers met hen, wensen het onvermogen zich voort te planten niet te zien als een handicap: die kwalificatie is namelijk ‘niet fijn’ voor de betrokkenen.

---

1. De film is uit 1971. Om een pure anti-oorlogsfilm te maken, dat is eigenlijk wel een beetje raar ruimschoots na de Tweede Wereldoorlog.
2. Ik zocht natuurlijk niet op transgenderij, maar op interseksualiteit en dergelijke termen.