Iedere gebeurtenis laat zich in verschillende versies vertellen. De Volkskrant is daar goed in. Met accentverleggingen, kleine toevoegingen en weglatingen kan een gebeurtenis van een nieuwe interpretatie worden voorzien.

Voor een kritische luisteraar of lezer onthult zo’n verhaal de bedoelingen van de verteller. Een gebeurtenis kan zelfs in een bepaald frame worden geplaatst als ‘bewijs’ en illustratie en dat leidt als regel tot een doelredenering. Bij dat ‘framen’ kan twijfel ontstaan over de oprechtheid van de verteller. Dat overkwam mij bij het lezen van het artikel“Geen docent gaf mij het idee dat ik beter kon” in de bijlage Vonk van de Volkskrant. van 9 juli 2016.

De verteller in het artikel is Lotfi Abdel Hamid. Hij gaat in op de recente ophef dat in het onderwijs docenten te lage verwachtingen hebben van niet-westerse leerlingen. Dat leverde een ronduit slecht artikel op dat mijn ergernis wekte. Als deelnemer aan het programma ‘Kansen krijgen, kansen pakken’ deed hij dat al eerder. Zijn naam was me toen ontgaan, maar ik schreef er over in een van mijn eerdere blogs. Ik ergerde me aan zijn etnocentrische en cultuur-marxistische kijk op de wereld om hem heen.

Hamid werd toen hij 12 was (2001), na een jaar HAVO, teruggezet naar de MAVO. Hij wijt dat aan de ongeïnteresseerdheid van zijn docenten die hij beschrijft als mensen die hun voorkeur voor Fortuyn duidelijk lieten blijken en zich liever niet inlieten met niet-westerse leerlingen. Wel, als je op de HAVO mag beginnen, is de onderschatting kennelijk niet zo groot geweest en als je terug moet naar de MAVO, zal dat toch echt aan de cijfers hebben gelegen. Dat het lerarencorps bestond uit ‘Fortuynisten’, lijkt erg onwaarschijnlijk. Hamid blijkt niet in staat om vanuit een ‘helicopterview’ naar zijn situatie te kijken. Integendeel, hij geeft hier blijk van kleinzieligheid die mede wordt veroorzaakt door de schaamtecultuur die Marokkanen eigen is. Dat blijkt ook uit zijn weergave van een ander voorval. Ooit werd hij door de politie staande gehouden en bij het doorzoeken van zijn tas werd daarin een tentamenopgave aangetroffen met een bar slecht cijfer. De agent beet hem toe dat hij ‘beter zijn best’ moest doen. Die had kennelijk nog wel hoge verwachtingen van hem, maar dat ontgaat Hamid. Het past niet in zijn frame. Hij voelt zich gekwetst en vernederd door de ontdekking van het lage cijfer, zoals hij zich ook gekwetst voelde toen hij van de HAVO terug gezet werd naar de MAVO. De werking van schaamtecultuur wordt zo zichtbaar alsook de reden van zijn gekwetstheid.

Tegenwoordig is Hamid leraar, na als historicus te zijn afgestudeerd. Hoe hem dat gelukt is, vertelt het verhaal niet, maar het is aannemelijk dat hij docenten is tegengekomen die hem wel het idee gaven dat hij beter kon, hem gestimuleerd en wellicht zelfs geholpen hebben. Maar dat past dan weer niet in het frame waarbinnen hij zijn verhaal wil vertellen. Een integer wetenschapper lijkt hij niet te zijn. Zelfkritiek en alle andere context (tweedeling onderwijs, etc) wordt achterwege gelaten ten behoeve van het frame: Etnische profilering in het onderwijs

Aan zijn ervaringen ontleent hij de ambitie om voor zijn leerlingen datgene te willen zijn wat hij bij zijn eigen docenten gemist heeft. Hij geeft wat voorbeelden hoe dat gaat en hoe zijn eigen culturele bagage daarbij helpt. Zo gaat hij met zijn klas in op de gebeurtenissen in Parijs en vertelt daarover: “Ik ben ervan overtuigd dat velen van hen anders de rest van het jaar met opgekropte emoties hadden gezeten”. “Tjonge”, dacht ik bij het lezen, “wat een excellente docent al niet in één lesuur kan bereiken”. Het lijkt een beetje op narcistische grootspraak, die alleen door naïeve lezers kritiekloos geslikt zal worden.

En dat brengt me tot de conclusie dat de Opinieredactie van de Volkskrant voor een belangrijk deel uit zulke naïeve lezers bestaat. Waarschijnlijk geloven ze bij de Volkskrant nog in het ideaal van de multiculturele samenleving, en het is niet de eerste keer dat ik dat opmerk. Ik wens verschoond te blijven van slechte artikelen van pedante kwasten. Als de redactie haar werk goed had gedaan, had dit artikel de krant nooit gehaald. Het bovenstaande is maar slechts een deel van mijn kritiek op het artikel. Alles vermelden zou echter de beoogde lengte van het blog aanzienlijk overschrijden.

---

Dit artikel verscheen eerder op Peter’s Blogboek