De teruglopende productie van kunstmest zou voor de EU een voedselcrisis kunnen ontketenen, waarschuwt Frits Bosch, onderbouwd.

De afgelopen paar maanden staakten Europese bedrijven de productie van kunstmest, als een gevolg van de hoge gasprijs. Het gaat om bedrijven als Yara in Noorwegen, BASF in Duitsland, OCI bij ons, Fertiberia in Spanje of Borealis in Oostenrijk. Het probleem is betaalbare input om de kunstmest te produceren die vanaf februari door de agrarische sector in de EU wordt gebruikt voor de voedselproductie.

Als de kunstmest duur wordt, gaan de voedselprijzen stijgen. Maar die gaan al stijgen door de coronacrisis, die problemen in de internationale aanvoer van goederen veroorzaakt. Dat betekent nóg grotere inflatie dan de grootste geldontwaarding sinds decennia, die nu al gaande is.

Rusland heeft aangegeven de export van kunstmest op te schorten tot juni. “Brussel” is daarnaast ook sterk afhankelijk van Russisch gas. Het lijkt erop dat in eerste instantie de voedselprijzen sterk gaan stijgen, en in tweede instantie, als er geen noodplan is, voedseltekorten ontstaan in de Europese Unie.

Reactie Europese Commissie
Honger lijkt niet aan de orde, wel forse stijging van prijzen en een matige EU-reactie tot nu toe. De Europese Commissie heeft een expertgroep op gebied van de voedselaanvoerketen in het leven geroepen waarin data worden uitgewisseld en samenwerking tussen lidstaten wordt afgestemd. Die groep is er op zijn vroegst pas halverwege 2022 en op zijn laatst eind 2024 terwijl de kunstmest komende februari al nodig is om gewassen te laten groeien.

Het scenario is dat de voedselprijzen in het voorjaar sterk zullen stijgen, maar een ander scenario is voedseltekort. Dan kan internationaal maatschappelijke onrust volgen. Als de meerderheid van de gepensioneerden in ons pensioenstelsel al jaren geen indexatie hebben gekregen, met verlies van koopkracht van 20% tot gevolg tot nu toe, hoe zullen gepensioneerden in Frankrijk of Italië dan extra stijging van voedselprijzen ervaren, of Jan Modaal?

Gelet op de institutionele structuur van de EU en de verschillende onderwerpen die zijn gemoeid met voedsel, zoals internationale handel, een ecolabel voor kunstmest (duurzaamheid), veiligheid en energie, ligt flexibel crisismanagement van de Europese Commissie echter niet voor de hand. Dat is wel noodzakelijk. Want het is te verwachten dat, net als bij de coronacrisis, de EU-lidstaten ieder voor zich zullen zijn om voedseltekorten weg te werken.

Slot
Voor de Europese Commissie is er derhalve werk aan de winkel. Er is een gerede mogelijkheid van een scherpe stijging van voedselprijzen of zelfs voedseltekorten vanaf komend voorjaar!

---

.

Frits Bosch is macro-econoom en socioloog, auteur van “In Holland staat een huis, onbehagen bij de elite” en “Schaft ook Holland zich af?”, “Wereld op een keerpunt” en “Feminisme op de werkvloer”.