Politiek en de waarheid er onder houden gaan hand in hand.

Het verkondigen van halve waarheden mag dan immoreel zijn, we doen het allemaal; in meer of mindere mate. De kunst is: maat houden, en je bekeren zodra je te ver gaat. Sinds de 21e eeuw een eindje op weg is, is gaandeweg lastiger geworden kiezers om te tuin te leiden. Door de informatie-explosie informeren (veel) meer mensen zich steeds beter. Onoverbrugbare belangentegenstellingen kunnen niet meer worden afgekocht, zoals onder de kabinetten Paars in de glorious nineties, toen het geld tegen de plinten klotste. Maatschappelijke en culturele tegenstellingen in de multi-etnische samenleving zijn onder een vergrootglas komen te liggen. Daar komt nog bij dat de traditionele partijdemocratie, met leden die, na levendige discussies, de koers bepalen, op haar retour is.

De leugen kan niet doorregeren. Tenzij liegende politici sluwere methoden vinden. Ik zie liever dat nog meer burgers wakker worden en onze politici dwingen simpelweg op te houden met liegen. Het blijft verbazen hoe relatief weinig schade onze minister-president lijdt van zijn gemarchandeer met de uitslag van het Oekraïne-referendum. De Raad van State was vernietigend over het ‘inlegvelletje’, en dat was nog niet eens het laatste nieuws. Überschurk Poroshenko spuugde in onze Mark voor de zoveelste keer in het gezicht: hij wil een… referendum onder zijn eigen bevolking houden over… de toetreding van zijn land tot de EU. Maar vroeg of laat is het einde oefening. Mag je hopen.

Wat de Regentenpartij (VVD, PvdA, CDA, D66, GroenLinks, CU) niet helpt, is dat de geïnformeerde bevolking steeds bozer wordt. Onderbouwd, wel te verstaan. Het zijn geen tokkies, die “iets op Feesboek gelezuh” hebben, maar ze hebben zich ingelezen, en ze hebben simpelweg gelijk. De sussende bestuurders en politici hebben ongelijk.

In Zondag met Lubach van 29 januari gaf Arjen Lubach een briljante samenvatting van het Groninger Gas-dossier. De Groningers, maar ook alle Nederlanders, zijn belazerd. Toegegeven, met de kennis van nu is finger pointing makkelijk. Maar een nuttige eigenschap van fouten is dat je van ze kunt leren. Wat je vooral moet doen, is een gemaakte fout abstraheren, zodat wellicht een structuur of een patroon zichtbaar wordt. Lugas in vogelvlucht: Nederland heeft de opbrengsten van zijn bodemschatten verjubeld (in tegenstelling tot Noorwegen). Het risico van aardschokken is soms ronduit lacherig weggewuifd. Schadeclaims worden onvoldoende serieus genomen en beoordeeld met een schijn van onpartijdigheid. Beheer, uitvoering en toezicht van het schadefonds  zijn opgetuigd met een waterhoofd aan bureaucratie met een verbijsterend aantal ambtenaren en semi-ambtenaren. Vertragingstactieken. Alles via woordvoerders, tussenpersonen en pseudo-onafhankelijke agentschappen. Een verantwoordelijk minister die een steeds lichtzinniger en incompetenter indruk maakt. Uit de wind houden van machtige partijen en hun belangen waaraan de gedupeerden geen boodschap hebben.

Ongetwijfeld is de verminderde winning van gas en gasbaten gecombineerd met aardbevingsschade een lastig probleem. Dat is het punt niet. Ook dat wist Lubach sterk over het voetlicht te brengen. De crux is dat de Groningers zich niet serieus genomen voelen. Zij waren boos, werden vervolgens kwaad, en toen woedend. Razend, ziedend. De schoen wringt niet bij de moeilijke omstandigheden; tegenslag en onvoorzien horen bij het leven. Wat de burger ziet, zijn bestuurders en politici die het achterste van hun tong niet laten zien. Hij ziet de weerzin bij de regenten om ruimhartig en hoffelijk te zijn.

Het Kafka-, pardon Gas-dossier bevat patronen die kenmerkend zijn voor vele, uiteenlopende andere thema’s — sommige beperkt, sommige cruciaal voor de toestand en de toekomst van Nederland.

• De Molukse kwestie
• De Betuwelijn
• De vuurwerkramp in Enschede
• Hogesnelheidslijn en Fyra-deblace
• Verbreding van de A4 bij Leiden (expliciet doel: filebestrijding)
• Multiculturele samenleving; immigratie, integratie & islam (de drie I’s)
• Overheid en ICT; bescherming persoonsgegevens
• De euro
• De Griekse crisis
• Belastingdienst en -druk; toeslagensysteem
• MH17
• Prijsniveau openbaar vervoer na invoering OV-chipkaart
• Lodewijk Asscher
• De “vluchtelingen”-crisis
• Sancties tegen Poetin (die zouden helpen)
• De Noord-Zuidlijn
• Steun aan “gematigde” rebellen in Syrië
• Criminaliteitsbestrijding (oplossingspercentages en geflatteerde cijfers)
• Volkert van der Graaf

Op elk van deze grootheden is de bevolking in meer of mindere mate gepaaid, gesust en gepiepeld, ja, soms zelfs geestdriftig gemaakt (“Alles met rente terug!” — “Misdaad minder dan ooit”). In alle gevallen was de reactie van de direct verantwoordelijke bestuurders nooit volkomen ruiterlijk zodra niet meer te ontkennen viel dat het project ontspoorde, gierend uit de klauwen liep, zo fraduleus als een Bulgaar was, peperduur werd, onder valse voorwendselen is doorgedrukt, besmet was met cliëntelisme, of een dubbele agenda had. Geen soepele gang van zaken om gedupeerden schadeloos te stellen. Het fonds rond Gronings Gas wordt, volgens Lubach, voor 90% (Ne-gen-tig. Procent) uitgeput door personeelskosten en advocatentarieven.
Klopt het dat mea culpa’s dikwijls onmogelijk zijn om juridische redenen? Nou, f*** juridisch dan! Hebben we in elk geval iets dat dringend moet worden aangepakt door een volgend kabinet, samen met het kleiner maken van de centrale overheid (op Europees en rijksniveau).

Maar eerlijk gezegd vind ik Gronings Gas niet het meest rampzalige dossier. ’t Is in elk geval niet het enige. Sorry, Grunnigers, maar dat hoeft gezien het bovenstaande rijtje niet verbazen. Neem de segregatie in het onderwijs, waarover Nausicaa Marbe deze week een meesterlijke stuk over afscheidde. De leugen regeert, ook tussen de schoolbanken.

Je zou denken dat in campagnetijd lijsttrekkers het meest urgente op de agenda zetten: zaken die radicaal moeten veranderen. [Segregatie in het onderwijs is een van de] misstanden [die] de belangen van partijpolitiek overstijgen, maar onopgelost blijven.

Marbe verzucht dat van leraren voor de klas het onmogelijke wordt verlangd. Zij mogen dweilen met de kraan open, terwijl sommige schooldirecties van de weeromstuit aan islamisering tegemoet komen.

Waarom is het zo moeilijk om culturele haat tegen Nederland te bestrijden?

Noem mij halsstarrig; ik ben van de oude stempel. Regeren is vooruitzien, niet vooruitschuiven. Wanneer dat laatste blijkt te zijn gebeurd, is ronduit excuses maken en vervolgens als de wiedeweerga bijsturen het minste dat je kunt doen. Anders gaat het van kwaad  tot ziedend.