De eerste officiële openbare beëdiging van Nederlandse ministers werd gisteren dan toch live uitgezonden. Door RTL, want de NOS was te laat. Een reconstructie.

De nabespreking bij P&W gisteravond – van de merkwaardige gang van zaken die ochtend – was heel verhelderend, juist omdat onomstotelijk kon worden vastgesteld dat er maar één schuldige was aan de verwarring: de koningin zelve. Al was men te beleefd om die conclusie te trekken.

Nu is een motto waar ik graag aan refereer, de gedachte dat toeval niets anders is dan een onvolledig beeld van wat zich op dat moment rondom iemand afspeelt. Ik zeg niet dat het niet bestaat, maar op de keper genomen komt het veel minder voor dan mensen denken, dat iets toevallig gebeurt. Zo ook gisteren.

Zoals bekend mag worden verondersteld, was Hare Majesteit niet erg geporteerd van een openbare beëdiging van haar nieuwe kabinet. Zij werd hier echter door de Tweede Kamer min of meer toe gedwongen. Het was iets dat het nieuwe kabinet D66-leider Alexander Pechtold graag gunde – dat zou hem even rustig kunnen houden. Bovendien grijpen Rutte c.s. op dit moment letterlijk àlles aan, dat de publieke aandacht van de zorgkostenpremies kan afleiden. Er was voor De Majesteit geen ontkomen aan: een openbare eedaflegging, en camera’s in de hal van haar woonpaleis voor een rechtstreekse registratie. Parbleu!

Het is een beetje een zijsprong, maar dit is het moment in mijn reconstructie om er even fijntjes op te wijzen dat de koningin een licht panische afkeer van directe uitzendingen heeft, als het de bedoeling is dat zij daarbij zelf in beeld komt. Berucht zijn de anecdotes over de vele ‘takes’ die benodigd zijn om haar jaarlijkse babbeltje vanonder de Kerstboom geschikt voor uitzending te maken. En ze bemoeit zich intensief met het resultaat, wat volgens vakmensen zeer herkenbaar is aan de houterige setting van die zedenprekerige praatjes.

In ieder geval, nog terwijl de NOS een reclameblok uitzond, en Frits Wester bij RTL inleidend babbelde, bleek plotseling de ceremonie al begonnen. Vervolgens ging het zó snel, dat het al afgelopen was voordat de NOS kans had gezien de uitzending te beginnen, RTL had de beelden wel uitgezonden, omdat die zender in de lucht was terwijl het gebeuren van start ging.

Wat ging er mis? Dat vertelden de heren Mingelen en Wester bij P&W.

Om te beginnen stond er een cameraploeg waarmee de heren niet gewend waren te werken. Niet erg ‘Haags’, zo drukte men zich elegant uit. Niet onwaarschijnlijk is dat het de ploeg was die rond de Kerstdagen door Het Hof wordt opgetrommeld voor de Kerstboomspeech. Toen Hare Majesteit de hal betrad, gingen de camera’s draaien, en ging de ceremonie prompt van start. Ja, zo zeiden Wester en Mingelen, de koningin houdt niet van wachten: als ze er is moet er begonnen worden. Zodat de uitzending om 11.30 uur begon, in plaats van om 11.40 uur, zoals was afgesproken. Dat RTL het daadwerkelijk live uitzond was meer een ongelukje, achteraf bezien.

En daarmee was bij P&W de kous af. Maar was dit toeval? Erg onwaarschijnlijk.

Koningin Beatrix was thuis in haar eigen woonpaleis. Voor iemand die nauwkeurig bijhoudt wat er allemaal in Nederland gebeurt is het onbestaanbaar om niet te weten wat de met de journalisten afgesproken tijd was. Tien minuten te vroeg naar binnen wandelen en dan maar gelijk beginnen is geen toeval, geen ongelukje, maar moedwillige obstructie. Waar De Majesteit niet op gerekend had, was dat de ploeg die gewend was aan de Kerstboompraatjes, het klappen van de zweep kende, zodat prompt iemand riep; Het moet over!! Dat is men nu eenmaal zo gewend.

Het is twijfelachtig of een voor het eerst aanwezige technicus hiertoe de moed had gehad, maar gelukkig waren er dus mensen met ervaring. Dat het De Majesteit bij verrassing nam was duidelijk uit haar reactie:

Over? Niet hoor! Dan wordt het zo’n toneelstukje!

Dat was het natuurlijk van begin af aan altijd al geweest.

Maar toen de eerste kreet was geslaakt, moest het inderdaad over. Daar hielp geen moedertjelief aan. De ceremonie duurt normaal gesproken slechts vier minuten, zodat men na de eerste verwarring nog 5 minuten over had om alles opnieuw in gereedheid te brengen teneinde de NOS de gelegenheid te geven correct op tijd uit te zenden om 11.40 uur. Appeltje-eitje, en aldus geschiedde.

Een hilarische anecdote uit de geschiedenis van ons koningshuis. Het is verleidelijk om hier met allerlei oud-Hollandse spreekwoorden te gaan gooien (Wie een kuil graaft, etcetera – Het kwaad straft zichzelf etcetera), maar bij mij overheerst medelijden.

Om een 70-plusser in haar eigen huis te komen lastig vallen met het opvoeren van een toneelstukje dat niets voorstelt is van een onvoorstelbare treurigheid. Niet alleen gaat het nergens over, maar als schouwspel is het ontzaglijk vervelend. Misschien kan men er bij een volgende gelegenheid beter van af zien. Als het dan toch moet, laat De Majesteit dan liever naar de Tweede Kamer komen, aangezien dat het hart van ons staatsbestel is, en niet Huis ten Bosch.

Dit was een klucht die van begin af aan eigenlijk niet voor herhaling vatbaar was.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.