De presidentsverkiezingen USA2016 gaan in essentie om het behalen van de meerderheid in het College van Kiesmannen dat de president aanwijst. Donald Trump blijkt in een aantal cruciale staten nu sterk in opmars, en dat zal paniek veroorzaken bij de Democratische partij.

Kiesmannen zijn verlicht te kiezen volgens de door hun kiezers gewenste resultaat, zodat in een tweepartijenstelsel dit een hoogst ritueel karakter heeft. Maar het is belangrijk om dit te onthouden, omdat het ook een verklaring in zich bergt waarom de opkomst in veel staten nooit sensationeel hoog wordt.

Het aantal kiesmannen wordt bepaald door de omvang van de bevolking van een staat, en is daarom gerelateerd aan het aantal afgevaardigden in het Congres. Elke Amerikaanse staat heeft twee senatoren, en een variabel aantal vertegenwoordigers in het Huis van Afgevaardigden afhankelijk van de bevolkingsomvang, met een minimum van 1. Het aantal kiesmannen per staat is daarom (2 + x), waarbij X staat voor het aantal leden in het Huis van Afgevaardigden. Er zijn ook enige Amerikaanse territoria die niet tot een staat behoren, maar wel vertegenwoordigd zijn in het Huis van Afgevaardigden. Dit geldt voor Washington DC, Puerto Rico, American Samoa Islands, Guam en de American Virgin Islands. Maar alleen Washington DC is vertegenwoordigd in het College van Kiesmannen.

Van veel staten is op voorhand al bekend wat ze geneigd zijn te stemmen. Met uitzondering van jaren wanneer er veel opschudding is, gaat het er dus om te winnen in die staten, waar de meeste kans bestaat de tegenstrever van de andere grote partij te verslaan, want anders dan in de primaries geldt voor de kiesmannen in elke staat: (state) winner takes all. Een staat die normaal dus een grote Republikeinse meerderheid heeft, zal voor Democratische stemmers weinig inspirerend werken om te gaan stemmen: het zijn stemmen die nauwelijks zullen tellen, omdat het systeem hen ‘vergeet’. De partijstrategen monitoren heel nauwkeurig waar de kiezersgunst mogelijk met een kleine omslag in hun voordeel kan verkeren, en concentreren zich daar op. In circa driekwart van de staten is de verwachting wel bekend, en daar zal weinig campagne worden gevoerd. Het gaat er om de battle states te winnen, en als er ruimte in het schema is er nog een aantal van de tegenpartij af te snoepen voor de zekerheid.

Theoretisch is een College van Kiesmannen waar geen meerderheid is voor één kandidaat in een later stadium vrij te kiezen naar eer en geweten, maar dat wordt pas een factor als er meerdere kansrijke kandidaten mee zouden kunnen doen. Dat lijkt er de eerste twintig jaar niet in te zullen zitten. De twee kansrijkste alternatieve kandidaten, die behoren tot Groene partij en de Libertariërs, halen tezamen minder dan 10%. Maar ze zijn van belang voor het weghalen van cruciale stemmen voor de kandidaten van de main parties.

De opmars van Trump was al zichtbaar in de nationale polls, maar komt nu ook naar voren in de cijfers die op staatsniveau worden verzameld. Kwam gisteren al het nieuws dat Trump een kleine voorsprong had genomen in Florida, vandaag kwam daar het bericht bij dat hij ook op voorsprong gekomen lijkt in North Carolina en Ohio.

Heel pijnlijk voor de Democraten. Niet alleen lijkt het tij in algemene zin te keren, maar dat het op staatsniveau wordt ondersteund maakt het tot een reëel gevaar. Met minder dan 9 weken te gaan wordt het ook steeds moeilijker om kiezers die eenmaal besloten lijken te hebben wat te gaan stemmen op 8 november nog op andere gedachten te brengen. Ohio is één van de staten die Trump MOET winnen, North Carolina is eveneens van groot belang volgens de nu geldende analyse:

Het algemene beeld lijkt steeds verder te kantelen ten gunste van Trump. Zie ook deze poll, die weliswaar niet doorslaggevend zal zijn, maar wel wijst op een attitudewijziging ten opzichte van de neocon steunende elites die Hillary Clinton het liefst gekozen zien.

USA2016 is nog steeds een heel spannende strijd, waarbij de verschillen steeds kleiner worden.