Is de vitaliteit van politiek en bestuur iets om ons serieus zorgen over te maken? Veel meer dan men in politiek Den Haag wenst te beseffen.

De vitaliteit van politiek en bestuur herken je in twee lagen. De eerste is de onderlinge frictie van coalities die op hun einde lopen, zoals de huidige.

Een tijd van relatieve rust, maar ook van voorbereiden op Prinsjesdag en iets verder weg, maar niet minder belangrijk: de parlementsverkiezingen. Voor de coalitie belooft het een pittige zomer te worden. De sfeer tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie is nog steeds niet optimaalen in Corona-tijd kun je sowieso niet echt achteroverleunen.

Voor de situatie die gaat ontstaan na NL2021 is dat een ongezonde zaak, want binnen een uur na de CDA leiderschap verkiezing kraaide GL-leider Jesse Klaver al via Twitter dat dit betekende dat er na de verkiezingen niet over rechts zal worden geregeerd.

Wat de kiezer daarvan vindt interesseert hem niet.

Een heel herkenbare emotie van een aspirant-lid van de Regentenpartij, maar vanuit democratisch perspectief uitermate betreurenswaardig. Macht, geen ideeën is waar het in het hoofdje van Klaver om draait. Een soort intellectuele encefalitis als het ware, maar uiterst verontrustend aangezien het besmettelijk blijkt. Na vijftig jaar confrontatie strategieën vanuit politiek links kun je moeilijk anders constateren. Rechts zijn is niet eens een beschuldiging meer; het wordt beschouwd als een afwijking. En dat terwijl het een relatief begrip is, of hoort te zijn.

Dat de kiezer zich steeds meer door nieuwe partijen verleiden laat is er al evenzeer een signaal van dat men te weinig vernieuwing binnen de reguliere politiek herkent. Het is ook een teken van onevenwichtigheid in het gevoerde beleid en de accenten die daarin zijn terug te vinden. Sinds D66 nadrukkelijker in het centrum van de macht kwam is de belangstelling voor aandacht voor het puur Nederlandse belang en de bevolking van ons land gevaarlijk gedaald. Gevaarlijk, omdat het een logische stap is op weg naar vervreemding tussen politiek en bevolking. Die weg zijn we al een behoorlijk eind gegaan. Dat de gevestigde partijen.dat afdoen met een machteloze afkeer van ‘populisme’ is nog meer een symptoom dan dat populisme zelf het is.

De vitaliteit van de politiek en het landsbestuur is het meest gediend met afwisseling, omdat het ideeën tegenover elkaar zet die als het goed is met een synthese daarvan het landsbestuur optimaliseert. Een afwisseling niet alleen op personeel gebied, of qua (onderling vrijwel verwisselbare) partijen, maar ook qua attitude tegenover de wenselijkheid van het algemene beleid.

Dat de nieuwe leider van een centrumpartij al op voorhand verklaart dat hij niet naar bepaalde partijen en hun overwegingen zal luisteren die ongeveer een kwart van het electoraat vertegenwoordigen, is ook al zo’n symptoom. Idem dito geldt voor de politieke mening van de hogere ambtenaren – die daarop speciaal worden uitgezocht – inclusief hun persoonlijke politieke blinde vlekken derhalve. Ook hier leidt met de mond beleden diversiteit tot eenheidsworst.

Na NL2021 zal een nieuwe coalitie aantreden, want voor de huidige is geen werkbare situatie meer weggelegd. Wat niet weg zal nemen dat iedereen de nieuwe bewindslieden al op kilometers afstand herkent voor wat ze zijn. Daarmee is herkenbaar dat de vitaliteit van politiek en bestuur ernstig worden bedreigd. Dat politici zich dit zelf nog het minst bewust zijn is eenvoudig ongezond.