Toen ik het berichtje vanmorgen zag, was mijn eerste gedachte al: waar zou Vincent gebleven zijn als dit eerder regel was geweest? Uit de kunst??

Mogelijk leefde hij dan nog, omdat hij als praktiserend kunstenaar van belang het land niet had mogen verlaten, en was de waardering waarnaar hij streefde tijdig gekomen. Maar dan waren ook die Zonnebloemen nooit geschilderd, en prutste hij nog steeds met Brabantse aardappeleters.

Het staat eigenlijk al wel vast, dat veel kunst die we nu belangrijk vinden anders helemaal nooit aan het licht gekomen was. En dus ook nooit belangrijke kunst worden kon. Of hing veel Nederlandse kunst van vóór 1568 nu dan in Madrid? Maar wie gaan dat bepalen?

Het moet lastiger worden om een kunstwerk van nationaal belang te exporteren. Commissie Collectie Nederland vindt dat er een nationaal uitvoervergunningensysteem moet komen, om te voorkomen dat belangrijke kunstwerk naar het buitenland verdwijnen, bijvoorbeeld via een veiling.

Niet de eigenaren, dat is duidelijk. De Nederlandse staat beschouwde ook in 1945 de verkoop van kunst aan nazi-kopstukken als landverraad: zo liep uiteindelijk ook Han van Meegeren tegen de lamp. Zijn bekentenis dat het om vervalsingen ging maakte hem een soort verzetsstrijder apres-le-fait. Maar hij werd aanvankelijk gearresteerd vanwege de verkoop van belangrijke kunst aan nazi-kopstukken, en dat zag men toen als landverraad.

Er is sinds 1945 niet veel veranderd in Nederland. Kunst bezitten mag bij de gratie van de regering – tot je het te gelde maken wilt, en er een meute experts kwijlend voor je voordeur gaat rondhangen met de smoes dat je erfgoed verkwanseld, in ruil voor slijk der aarde. En bij wie meende men dat aanhangig te moeten maken (rechts)? Bij een allochtoon die het kabinet een exotisch tintje moest geven.

En zoals Jan Dijkgraaf heel terecht constateert: eentje die zit aan het touwtje van een collectie kunstgriezels die je eigenlijk het land uit zou moeten gooien.

Dat er meer uit de kunst gaat zouden we moeten toejuichen. Om te beginnen met de Raad voor Cultuur, onze ideologische Sicherheitspolizei. Van die mensen die ruim 100 jaar geleden in staat waren geweest in Frankrijk de ontvoering van ene V.v.G op te zetten, omdat hij nationaal erfgoed verkwanselde aan Franse hospita’s en meer van dat soort volk, bij wie men het niet in goede handen achtte.