Dat Turkije het mensenrechtenverdrag buiten werking stelt is minder ernstig dan het klinkt, als je het vergelijkt met Frankrijk, dat hetzelfde deed na de aanslagen in Parijs (Bataclan ed.). Maar het is de algemene aanpak die Turkije kiest die het zorgwekkend maakt.

Het uitroepen van de noodtoestand blijkt een opschortende werking van het EVRM te hebben. Dat maakt dat het veel dramatischer klinkt dan de realiteit zou moeten inhouden – mits de regering die haar uitroept (in Turkije ook nog ondersteund door het parlement, voor wat het waard is) de mogelijkheden die de noodtoestand alleen gebruikt om een aantal noodzakelijke maatregelen die onder normale omstandigheden meer tijd zouden kosten versneld door te voeren.

Wat Turkije nu doet klinkt daarom minder gevaarlijk dan het in de praktijk uit kan pakken. Want de situatie in Frankrijk laat zien, dat het juist de manier is waarop een regering die extra bevoegdheden gebruikt essentieel is voor de manier waarop je het bekijken moet. Dat het Erdogan-regime deze extra bevoegdheden toepast om in het hele land grote schoonmaak te houden wat betreft andersdenkenden die mogelijk op plekken zitten die het regime van essentieel belang vindt, laat zien dat er wel degelijk iets aan de hand is dat fundamenteel afwijkt van de manier die Frankrijk gekozen heeft om snel orde op zaken te stellen.

Waar Frankrijk er procedures mee verkort, gebruikt het Erdogan-regime het om een aantal gewenste omwentelingen door te voeren die alle tegenstand, nu en in de toekomst, moeten smoren. Wat nu gebeurt is een omkering van de Kemalistische revolutie uit de jaren twintig.

De lakmoesproef is de manier waarop in het onderwijs wordt huisgehouden. Elke mars door instituties van democratische waarden wordt in de toekomst onmogelijk als het regime haar wensen door voert. Formeel is dit alles gericht tegen de Gülen-ideologie, die door Erdogan c.s. er van worden beschuldigd een separistische terreurgroep te zijn. Vreemde terminologie, want GÜlen wil echt geen eigen staat. Tot je beseft dat Gülen hiermee op listige wijze in verband wordt gebracht met de Koerdische separatisten.

De seculiere Koerdische partij in het parlement is nu overduidelijk het eerstvolgende doel van de Turkse regering. Het arresteren van parlementsleden was al mogelijk gemaakt- de volgende stap kan niet veraf meer zijn. Dat de overige partijen ten tijde van het toekennen van diverse bevoegdheden aan de president niet lijken te hebben beseft wat ze Erdogan in handen gaven komt nu als een boemerang terug.

Maar per saldo zal dit terugvallen op een aanpak dat geheel Turkije zal worden gevormd naar de eisen van het Erdogan-regime. De volledige gelijkschakeling van de rechterlijke macht die als eerste werd ingezet, direct gevolgd door het uitreisverbod voor Turkse academici en het ontslag voor een groot aantal docenten laat geen andere interpretatie. Gisteren zag ik een tweet dat een rechter ontslag kreeg aangezegd die twee maanden terug al overleden was. Formele bevestiging van dit verhaal ontbreekt nog, maar als het waar is dan mag iedereen duidelijk zijn dat wat nu gebeurt al maanden werd gepland.