Met de Kerstdagen in aantocht is het voor Westerse diplomaten altijd uiterst belangrijk de inspanningen voor vredesregelingen ten minste te verdubbelen. Dat dat niet altijd even realistische vooruitzichten oplevert in de media moeten we klaarblijkelijk maar voor lief nemen. Je zou bijna vermoeden dat het propagandistische waarde kan hebben.

De man die ditmaal de feestvreugde verstoort is Hasan Hasan, associate fellow bij Chatham House’s Middle East and South Africa programme, en non-resident fellow bij het Tahrir Institute for Middle East Policy. tevens is hij co-auteur van ISIS: Inside the Army of Terror In een opiniestuk eerder deze week legt hij uit waarom de hosanna-stemming over de eensgezindheid van de Veiligheidsraad vorige week ten minste prematuur is.

Zoals heel vaak in de Syrische kwestie draait alles om de positie van president Assad. Hasan legt uit, dat Assad voor de regeringszijde in het conflict nog zo ongeveer de enige bindende factor is. Dat zou betekenen dat zijn vertrek een volledige Libanisering van de Syrische burgeroorlog tot gevolg zou hebben, omdat dan ook de regeringsgezinden uiteen zouden vallen in elkaar bestrijdende facties. Je krijgt geen moment het gevoel dat Hasan op de hand is van Assad, maar zijn bezorgdheid om het behouden van een zekere mate van structuur in Syrië doet in ieder geval authentiek aan.

Wat mij betreft is dat een verstandig vertrekpunt. De ‘gematigde’ oppositie is als militaire factor sinds lang van het slagveld verdwenen, en de prominenten in ballingschap beschikken niet over enige vorm van gestructureerde achterban in het verscheurde land. Wat in het achterhoofd van veel diplomaten mogelijk speelt, is de terugkeer van een Khomeini-achtige persoonlijkheid – maar dan gematigder natuurlijk (ugh!) – waaromheen het land zich zal kunnen verenigen.

Hoe realistisch dat is, hebben we kunnen zien na de verdrijving van Saddam Hoessein uit Irak. Er waren in die context een aantal mensen die als prominent naar voren kwamen, maar uiteindelijk resulteerde een immens zwakke regering die door de Amerikanen in het zadel moest worden gehouden. Die situatie heeft op de lange termijn een grote bijdrage geleverd aan de autonome positie van de Koerden in Noord-Irak, en de opkomst van IS.

Omgekeerd is het overigens moeilijk voorstelbaar dat Syrië zich opnieuw ouderwets rondom Assad zal scharen, al was het maar omdat de tegenstanders in deze burgeroorlog weinig reden hebben om met een gerust hart terug te keren naar Damascus als Assad daar aan de macht blijft. Toch is dat laatste een steeds moeilijker te vermijden scenario geworden.

Ondanks alle diplomatieke tromgeroffel van de Amerikanen na die Veiligheidsraad-resolutie, is de basis van het probleem nog steeds, dat voor een duurzame vrede in Syrië het eigenlijk niet zonder Assad kan stellen. Of Obama in staat zal blijken door die zure appel heen te bijten? Het is een interessante vraag. Veel zal ook afhangen van de snelheid waarmee de Russen militaire vorderingen zullen maken. Maar daar kan Obama niet eeuwig op wachten. Want du moment dat de val van Aleppo aanstaande is, zijn alle kansen voor Amerikaanse invloed op de toekomst van Syrië definitief verkeken. De val van Aleppo betekent namelijk niet alleen de definitieve uitschakeling van de laatste milities die niet tot IS of de Koerden behoren, maar ook dat de weg naar Raqqa vrij is. Als Aleppo valt, kortom, is een militaire beslissing van de Syrische Burgeroorlog binnen Russisch handbereik. Dat zal Obama zich niet kunnen veroorloven te laten gebeuren.

————————————————————————————————————-

Volg ook ons Dossier Wereldpolitiek USA en Dossier Syrië