Een van de onvoorziene gevolgen van de burgeroorlog in Syrië is de verwijdering tussen Turkije en de NATO.

Met de kennis van nu lijkt het moeilijk voorstelbaar dat de USA ten tijde van de uitbrekende Arabische Lente in Syrië geen overleg heeft gehad met het bewind van president (toen premier) Erdogan. Dat Turkije diverse claims in het MO heeft op gebieden waarvan de Turkse generaals vinden dat die historisch Turkije toekomen werd klaarblijkelijk genegeerd – een van die klassieke fouten waarin Amerikanen in uitblinken als ze elders in de wereld aan het complotteren slaan. Turkije hield al een waakzaam oog op de activiteiten in Irak van Koerden in de noordelijke regio Mosul. De snelle opkomst van IS gaf de Turken een aantal kansen die men heeft gepoogd aan te grijpen om terreinwinst te boeken ten koste van Syrië en Irak. Met Syrië werd aanvankelijk voorzichtigheid betracht met de gedachte dat Turkije haar kansen krijgen zou als die oorlog op zijn einde liep. De Russische interventie van drie jaar terug doorkruiste dat plan pijnlijk, en als je terug kijkt kun je alleen maar constateren dat vanaf dat moment Turkije een actievere rol ging spelen in Syrië.

En lang niet altijd tot tevredenheid van NATO-bondgenoot USA. Het eerste dieptepunt was het neerschieten door Turkije van een Russisch gevechtsvliegtuig met als mogelijk oogmerk zo WW3 te forceren. Het was beslist een logische casus belli, maar zowel de Russische terughoudendheid als de NATO-verklaring dat Turkije niet op hulp van de NATO hoefde te rekenen na deze daad sloten het risico kort – alhoewel ten koste van de verhouding Turkije-USA. Deze is sindsdien steeds sneller verslechterd, met als voorlopig dieptepunt het hoogoplopende conflict van afgelopen maanden (zie links onderaan dit artikel), waarbij de Turkse Lira in vrije val raakte.

Hoe kijkt men hier in de USA naar? Vorige maand verscheen in de Miami Herald al een opiniestuk met de vraag of het geen tijd wordt Turkije uit de NATO te schoppen? Het is een logische gedachte. Wel sancties opleggen aan China omdat het Russische vliegtuigen koopt (rechts) en de sancties tegen Turkije officieel beperken tot de problemen over pastor Brunson? Turkije kocht recent het gevreesde Russische S400 luchtafweersysteem, tot grote woede van de USA. Dat dat geen argument is voor sancties toont dat de USA nog niet geheel afscheid heeft genomen van deze traditionele NATO-bondgenoot, maar het gedrag van Erdogan cs van de afgelopen drie jaar gaf er reden genoeg voor.

De aanval van het Syrische leger op Idlib is voorlopig afgeblazen. Putin heeft zich door Erdogan laten overhalen tot een voorlopig staakt het vuren – iets waarvan zelfs de hypocrieten van Hezbollah vandaag zeiden dat het een politieke oplossing mogelijk zou kunnen maken in Syrië. Formeel is er vanaf 15 oktober een gedemilitariseerde zone rond Idlib die zal worden gehandhaafd door Rusland en Turkije gezamenlijk. Curieuze combinatie. De vraag wordt vooral hoe lang dit duren kan. Het Assad-regime wil uiteindelijk de controle over Idlib terug, iets waarmee Rusland het au fond eens is. Turkije heeft als belangrijkste doel een weg te vinden om het gebied rond Afrin definitief te kunnen inlijven, en haar medewerking aan de val van Idlib zou daarvoor de prijs kunnen zijn.

Het is een gevaarlijk spel dat Turkije speelt, door Rusland en de USA tegen elkaar uit te spelen teneinde zo een deel van Syrië te kunnen annexeren. De annexatie van Afrin zou voor de USA de druppel kunnen zijn om Turkije uit de NATO te zetten. Het gekonkel door Turkije tussen de USA en Rusland is niet in het belang van de USA op dit moment.

---

Zie verder ook ons volledige uitgebreide dossier over de burgeroorlog in Syrië.

Meer over Turkije onder Erdogan op Veren of Lood vindt u hier & hier.