Justitie in Rotterdam is een onderzoek gestart naar grootschalige subsidiefraude. Een woordvoerder zegt dat vorige maand op meerdere adressen een inval is gedaan.

Maar! Justitie wil niet zeggen welke organisaties of personen verdacht zijn. Dat zou als racistische vooringenomenheid kunnen worden beschouwd. Wat de stichting Attanmia (die geeft trainingen op het gebied van het tegengaan van radicalisering aan islamitische moeders) niet verhindert alvast met een beschuldigende vinger te wijzen naar het Platform Buitenlanders Rijnmond (PBR). Bij die stichting hebben bestuurders vele tonnen aan subsidies naar het buitenland weggesluisd, zo fluistert men. Ook ging RTV Rijnmond informeren bij stichting Mesam. Volgens een woordvoerder van die organisatie zijn zij geen verdachte in het fraudeonderzoek.

“Er is bij ons geen administratie in beslag genomen. Ik heb het OM vandaag nog eens gevraagd en ze hebben nog eens bevestigd dat wij geen onderwerp van onderzoek zijn.”

De Rekenkamer in Rotterdam had eerder forse kritiek op het PBR. De administratie van het overkoepelend orgaan was niet op orde. Hoewel misbruik niet vastgesteld is, was er volgens de Rekenkamer risico op belangenverstrengeling en zelfverrijking. En mist men geld, dat echter administratief niet verantwoord kan worden.

Opvallend feit wel: als men niet kan verantwoorden waar geld gebleven is, weigert men uit te gaan van fraude tot het tegendeel bewezen is. Mij lijkt het simpel: als er van subsidiegeld niet kan worden aangetoond dat het goed is gebruikt, is het verkeerd gebruikt. Strafrechtelijk is het weliswaar dan zo dat je onschuldig bent tenzij men anders kan aantonen, maar in een geval als toegekende en uitbetaalde subsidies zou de omgekeerde regeling moeten gelden.

Subsidiegeld waarvan het gebruik niet kan worden verantwoord is verduisterd. Heel eenvoudig. Is dat nu zo’n vreemde gedachte? Bepaald niet. In geval van subsidies wordt vooruit betaald, zodat verantwoording achteraf van correct gebruik verplicht moet worden gesteld. En heel regelmatig worden gecontroleerd. Wie niet in staat is tot verantwoording heeft zijn rechten verbeurd. Voor mijn part verantwoord je het door te zeggen dat je jarenlang op je krent zittend koffie hebt zitten lurken in een veel te duur kantoor – maar dan moet het sommetje dat dat ondersteunt wel tot de laatste cent toe kloppen.

Dit verhaal gaat – zoals vaker – over stichtingen voor en met allochtonen, die een relatief groot aandeel hebben in de opname van subsidiestromen. Maar het principe is natuurlijk veel breder geldig. Een goede verantwoording is de eerste stap om te kunnen bepalen in hoeverre iets effectief is, zodat je vervolgens ook de vraag kunt beantwoorden of de subsidie niet moet worden ingetrokken. Wie niet verantwoorden kan waaraan geld is besteed is voortaan gelijk af. We zouden er stevig op vooruitgaan als gemeenten zich voortaan eens op deze lijn zouden posteren. De tijd van onbeperkt gratis geld is voorbij.