Begin deze week voorspelde ik al dat de strijd op Links een exclusief duel tussen PvdA en SP zal worden, waarbij de manoeuvre van mevrouw Sap, om haar politieke bestaan enige glans te geven door middel van het sluiten van het Kunduz-akkoord, haar partij in een bijzonder slechte uitgangspositie zou brengen voor de race naar 12 september. Dat zowel SP als PvdA dit beseffen bleek zondag al uit de frontale aanval van SP-mogol Jan Marijnissen op de partij van Sap, die hij stelde niet langer als deel van de Linkse familie te beschouwen.

  Weliswaar trok hij die woorden een paar dagen later goeddeels terug, maar de boodschap was overgebracht: wie Links Nederland een warm hart toedraagt, heeft bij GroenLinks niets te zoeken.

In het interview met Samsom dat (de papieren) Elsevier deze week publiceerde, valt te zien dat ook de PvdA deze lijn volgt. Niet alleen schurkt Samsom opzichtig aan tegen de standpunten van de SP, maar ook hij attaqueert GroenLinks voluit. Beide partijen lijken vastbesloten de weg terug naar de veilige haven van de Linkse flank voor GroenLinks zo moeilijk mogelijk te maken. En eigenlijk is dat een logische zet, die GL-leidster Sap zelf over zich afgeroepen heeft door haar deelname aan het Kunduz-akkoord.

Dat Samsom in Elsevier ook aankondigt dat hij de SP graag welkom zal heten in zijn toekomstige kabinet, illustreert weinig meer dan het gevecht tussen deze beide partijen, wie de grootste Linkse partij worden zal. Voor de PvdA is dat van levensbelang, wil zij haar geloofwaardigheid van bestuurspartij kunnen waarmaken. En het oogsten van de zetels die nu nog door GroenLinks worden bezet zijn in die strijd van eminent belang. Aangezien de PvdA zich door de tweestrijd met de SP zich niet kan veroorloven te gaan jagen op de linkerflanken van D66 en CDA, zal de benodigde winst, afgezien van wat de directe confrontatie met de SP op zou kunnen leveren, gezocht moeten worden bij GL De agressieve toon van de PvdA laat onverlet, dat de partij deze verkiezingen vreselijk in het defensief is. Iets waarop verschillende commentatoren zich de laatste tijd blind staren.

Ondertussen woedt bij GroenLinks dan ook nog de strijd om het lijsttrekkerschap. Hoezeer Tofik Dibi uit de aard van zijn persoonlijke kwaliteiten dan ook werkelijk de minst geschikte kandidaat was om lijsttrekker te worden, toch toonde hij de laatete dagen meer strategisch inzicht (oh ironie! Het gebrek aan strategisch inzicht was wat hem volgens de GL-kandidatencommissie ongeschikt maakte) dan zijn concurrente. Waar Sap in de race naar 12 september wenst vast te houden aan een verdediging van de Kunduz-akkoorden, pleitte Dibi er gisteren in het NRC voor om de handen vrij te houden om het eigen GL-geluid beter te laten klinken. En aangezien Sap hoogstwaarschijnlijk toch de lijsttrekker wordt (met een realistische straatlengte voorsprong in de peilingen), kan haar partij in dat geval noodgedwongen weinig anders doen dan het verkiezingsprogramma toesnijden op een verdediging van die Kunduz-akkoorden. Nu zijn er sowieso weinig mensen blij met die Kunduz-akkoorden, maar binnen de GL-aanhang moet je die helemaal met een lantaarntje zoeken.

Daarmee koerst GL af op electorale zelfvernietiging op 12 september. Het is een verheugend vooruitzicht: de combo Sap/Dibi als enige vertegenwoordigers van GL in de Kamerbankjes. Een erger resultaat is niet onmogelijk, want in feite is de uitgangspositie van GL uitzichtsloos. Sap c.s. gaan op 12 september bewijzen dat niche-partijtjes zich niet groter moeten voordoen dan ze zijn. Is het voor grote partijen al een gevaarlijk spel om zich uit electorale inhaligheid te ver naar het midden te bewegen, voor kleine flankpartijen is het eenvoudig zelfmoord.

Toch dienen met name VVD’ers zich te onthouden van al te veel leedvermaak aangaande de toekomst van GroenLinks, aangezien de VVD zich op Rechts in een vergelijkbare positie heeft gemanoeuvreerd. Vanzelfsprekend zal de slachting geen gelijkaardige omvang aannemen als wat GL gaat overkomen. Dat er geen leiderschapsstrijd is, speelt dit aangaande overigens geen enkele rol. Waar het om gaat, is dat de rechterflank van de VVD door haar deelname aan de Kunduz-akkoorden uitserst kwetsbaar geworden is voor de aanzuigende werking van PVV en SGP, alsmede wellicht zelfs OBP en TROTS. Wel heeft de VVD het voordeel dat zij in rust haar verkiezingsprogramma kan opstellen, maar een volledige afwijzen van de Kunduz-akkoorden zal haar geloofwaardigheid niet ten goede komen. En daarmee dreigt voor haar eenzelfde problematiek te ontstaan als voor GL.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.