In de Groene Amsterdammer van 23-11-2007 stond een artikel van Joeri Boom, naar aanleiding van de dissertatie van criminoloog Jan Dirk de Jong. De Jong is gepromoveerd op groepsgedrag onder ‘Marokkaanse’ straatjongens.

Van dat artikel geef ik U hier het volgende excerpt.

Niet de cultuur is de dominante factor bij het ontstaan van delinquent gedrag van ‘Marokkaanse’ straatjongens, maar een stelsel van groepsprocessen die horen bij hun straatcultuur.

– Het tekortschieten van de ouders, halsstarrige ontkenning: in de Verenigde Staten zag hij het bij ontspoorde Koreaanse jeugdgroepen. Collega-onderzoekers meldden het bij Pakistaanse straatjongens in Oslo en als onderdeel van de straatcultuur van Chileense migrantenkinderen in Barcelona.

Hoe moeilijk het voor de jongens is zich aan de waarden van de straatcultuur te onttrekken, toont een verhaal van ‘Holle’. Hij zit op een gymnasium in Amsterdam-Zuid, waar hij goede resultaten behaalt, maar zich ‘anders’ voelt. Op straat heeft hij zijn enige vrienden. Hij weet dat hij een succesvolle toekomst kan opbouwen en dat hij niet met de politie in aanraking moet komen. Toch zal hij zijn vrienden niet in de steek laten als ze problemen veroorzaken. Als zijn vriend Moes in de bioscoop een joint opsteekt en een Hollander daar wat van zegt, dreigt de situatie uit de hand te lopen. Moes scheldt de man verrot. Die komt op de jongens af. Ze staan allemaal op, klaar om hun vriend te verdedigen. ‘Holle’ ook.

‘Waarom? Moes is toch fout’, vraagt Jan Dirk hem. ‘Jawel, maar weet je nou wat het is, Dirk? We kennen elkaar al lang, weet je. Ik heb eigenlijk alléén hun. Begrijp je? Zij zouden me echt uitlachen als ik er wat van zou zeggen. Dat snap jij misschien niet. En bovendien, ze rekenen op mij. Net als ik op hen reken. Klaar. Ik moet wel…’

Het liefst zou De Jong zien dat het hele onderscheid allochtoon-autochtoon verdwijnt: ‘Het zijn Nederlandse jongens. Laten we ze ook zo behandelen. Zelfs rechters krijgen cursussen over de culturele achtergrond van crimineel gedrag. Ik ben daar niet blij mee. Het is raar iemand een aparte behandeling te geven vanwege zijn cultuur, zeker nu blijkt dat die geen grote rol speelt bij delinquent gedrag.

Het conflict tussen de ‘Marokkaanse’ straatjongens en de rest van de samenleving moet teruggebracht tot normale proporties: ‘Haal het stempel “typisch Marokkaans” eraf. Tegelijkertijd moeten we focussen op de voorkant van het probleem, niet op de achterkant zoals we nu al jaren doen.’

Aan de voorkant bevinden zich de jongens die zich (nog) niet inlaten met criminaliteit, maar wel rondhangen op straat. Degenen aan de achterkant, die crimineel zijn, krijgen momenteel alle aandacht van hulpverleners, politie en justitie.

De criminele jongens moeten volgens Jan Dirk de Jong steviger worden aangepakt: ‘Je moet ze in de smiezen houden, snel ingrijpen, snel berechten en écht straffen. Dus niet met een lullig taakstrafje. Het moet duidelijk zijn voor de andere jongens: misdaad loont niet.’

Tot zover het uittreksel. Ik zou misschien eerst de dissertatie zelf moeten lezen voor ik hier reageer, maar ik heb al zo veel van dat soort beschouwingen gelezen.

Het heeft niets met de Marokkaanse cultuur te maken, zegt hij, het is een gevolg van de straatcultuur. In Barcelona, Oslo en in de VS heb je dezelfde problemen met Chilenen, Pakistanen en Koreanen, dus om hier over Marokkanen te spreken gaat niet aan. Zoiets vind ik dan vermoeiend. What’s in a name? that which we call a rose by any other name would smell as sweet.

En inderdaad het gaat niet om een cultuur uit het Rifgebergte, het is een cultuur die je overal aantreft waar de islam de overhand heeft, dus ook in Pakistan en in Europa, in de wijken in Leeds of Oslo waar Pakistanen in de meerderheid zijn, of nog ergens anders, waar het Algerijnen of Nigerianen zijn.

Van problemen met Koreanen in de VS is maar heel kort sprake geweest. Dat was toen ze net in de VS waren gearriveerd en in de zwarte wijken woonden van de grote steden, omdat dat alles was wat ze konden betalen. Daar werden ze gediscrimineerd door de zwarten en verdedigden ze zich. Zodra ze dat konden zijn ze vertrokken en de zwarten hebben in hun eigen getto’s intussen al lang weer het geweldsmonopolie. Om die Koreanen met criminele Marokkaanse jongeren in Nederland te vergelijken lijkt me, met permissie, onzin.

Van die Chilenen in Barcelona had ik nog nooit gehoord en op het internet is er niets over te vinden. Probeer het maar uit. Die woordcombinatie geeft vooral nieuws over Chileense voetballers bij FC Barcelona en van gewelddadige buurten met Chilenen geen spoor.

Dat de Marokkanen waar De Jong het over had in Nederland geboren zijn en een Nederlands paspoort hebben zal wel waar zijn maar het is irrelevant. Het is een groep die crimineel groepsgedrag vertoont en of je ze nu Marokkanen noemt of straatjongens van Noord-Afrikaanse afkomst, dat doet er niet toe. Die gymnasiast waar hij het over heeft staat achter zijn vrindjes en die vriendjes zijn allemaal straatjongens van Noord-Afrikaanse afkomst. Daar zit geen autochtone straatjongen tussen.

Voor het overige heeft hij gelijk dat je dat groepsgedrag moet zien te beïnvloeden op punten waar dat het meeste resultaat belooft. Als daar wetten of gewoonten in de weg staan dan is het een kwestie van prioriteiten. Willen we vrede houden in dit land, of zijn we zo gehecht aan onze wetten dat ook de vrede daar voor wijken moet?

---

Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp