Gisteren ‘rouwde’ Zweden om de doden die vrijdag vielen door een biertruck die door winkelende mensen ploegde. Het was een vertoning die mij slechts plaatsvervangende schaamte bezorgde.

De balans na een weekend Zweeds leed: vier onschuldige doden, veel hypocriete kletskoek en een beschamende erkenning van de machteloosheid van de Zweedse staat. Met als dieptepunt het georkestreerde rouwmoment dat zondag ook op de Nederlandse televisie werd vertoond. Stilte en tranen bij massaal eerbetoon aan slachtoffers Stockholm kopt de NOS vandaag. Maar dat beschrijft het niet volledig. De werkelijkheid heeft meer weg van hoe gestileerd een balletgezelschap de nasleep van de moordpartijen in een gruwelijk Shakespeareaans drama uit zou beelden.

Precies om 14.53 uur, het tijdstip van de aanslag met een vrachtwagen, werd een minuut stilte in acht genomen.
De herdenking was aangekondigd als Feest van Liefde. Veel mensen in de massa hielden elkaars hand vast en er werd veel gehuild.
Maandag is er in heel Zweden een herdenking met een moment van stilte als eerbetoon aan de slachtoffers.

Het werd afgesloten met gezang en een applaus. Applaus voor jezelf, zeiden we vroeger tegen kleine kinderen die tevreden waren met hun prestatie bij iets onbenulligs dat het kind van belang vond.

En dat was precies wat het was.

Men leek vooral te betreuren dat iemand zo verdwaasd was geraakt dat hij dergelijke daden begaan wilde. Het was geen rouw om de doden, het was rouw om de ongezeglijkheid van een al eerder afgewezen immigrant die maar niet weg wilde gaan. Men rouwde vooral omdat iemand anders was dan zijzelf.

Wereldvreemdheid heeft een gezicht, dat overeenkomt met dat van de regering in Zweden.

Met dezelfde gronden moet je ook de manier bezien waarop met die Oezbeekse biertruckdoodrijder werd omgegaan. In mei 2016 wordt hij definitief afgewezen als asielmigrant, en in december krijgt hij te verstaan dat men verwacht dat hij toch echt zelf vrijwillig het land verlaten zal, waarna men hem uit het oog verliest. Dat men wist dat hij er radicale ideeën op na hield, was voor de Zweedse overheid onvoldoende reden hem goed in de gaten te houden en vlot op het vliegtuig te zetten na definitieve afwijzing van zijn asielverzoek. Dat ze hem eerder nog niet vonden was mede te danken aan een niet-kloppend adres. Een heel overtuigend argument.

Impliciet wordt hiermee ook nog gesuggereerd dat de onmenselijke behandeling van de Oezbeek door de Zweedse overheid aan de wortel van het probleem staat. Werkelijk? Dat laat zaken als opvoeding, vrije wil en redelijk nadenken buiten beschouwing, maar het is wel all-inclusive waar het emotionaliteit betreft.

Ik zou niet graag een tientje moeten geven voor elke gek die daar gisteren mede rouwde om die arme Oezbeek in zijn koude Zweedse cel. Dan ben ik nog wel een paar jaar aan het afbetalen.

Natuurlijk zijn er Zweden waarbij begint door te dringen dat er iets vreselijk mis gaat. Mis is. Toch is de rouwbijeenkomst van zondag voldoende om vast te stellen dat er in Zweden op de korte termijn niet veel veranderen zal. Alsof daarop ooit nog kans komen zal.