Dankzij de Griekse crisis van vijf jaar terug hebben we in West-Europa het idee gekregen dat staatsschulden goed houdbaar zijn tot circa 90% van het BNP, dat daarboven een gevarenzone ontstaat en dat het boven de 150 à160% BNP onhoudbaar is. Toch is dat fictie.

Bovenstaande is vooral een keukentafelwijsheid voor beginnende beleggers – in Europese staatsleningen natuurlijk. Ooit kochten renteniers van hun zuurverdiende centjes staatsleningen om hun oude dag gefinancierd te hebben. Zekerder was er immers niet? En het leverde een klein maar waardevast rendement. In  Japan (229% of BNP) en Italy (133% BNP) denkt men er nog steeds zo over, het grootste deel van de staatsschuld is in handen van kleine beleggende staatsburgers. De United States (104%) is in het bezit van de wereld reservemunt – en niemand weet precies hoeveel miljarden dollars er over de wereld zwerven.

Zekerder is er mogelijk nog steeds niet, maar veilig is anders. Ten eerste omdat binnen de eurozone àlle staatsleningen hangen op de kredietwaardigheid van Duitsland – zo kon ook de Griekse crisis ontstaan: kredietverschaffers keken naar de kredietwaardigheid van Duitsland dat Griekenland ondersteunen zou. Zie hier voor een korte visualisatie van dat mechanisme.

Ten tweede, en dat hangt samen met de Duitse kredietwaardigheid, is de rente nu zo laag, dat de sterkste landen binnen de eurozone lenen tegen een nulrente, met andere woorden: gratis. fijn voor onze minister van Financiën, maar het gevaar is dat we er aan wennen. En dat is waar Mexico een interessant voorbeeld wordt.

Mexico was twintig jaar geleden een rijk land dat dreef op olie. Eénderde van de inkomsten van de Mexicaanse regering kwam tot een paar jaar terug uit olie, en die inkomstenbron droogde vorig jaar ineens op toen de olieprijs instortte. En omdat het makkelijker is om geld uit te gaan geven dan de ontvangers van overheidsgeld uit te leggen dat de regering helaas geen geld meer voor ze heeft, ging Mexico lenen. Voor een groot deel ook nog genomineerd in internationale valuta, wat zeggen wil dat de regering niet in staat is de waarde van de munteenheid waarin de lening is afgesloten te devalueren – een klassieke truc in zwakke economieën.

Zoals aan het begin van dit stukje al werd gesuggereerd: de staatsschuld van Mexico is uitgedrukt in een percentage van het BNP geenszins indrukwekkend: 49% BNP. Wat gaande is wordt duidelijker als je kijkt naar de toename van die staatsschuld, en waardoor zij gedekt wordt. De dekking voor de meeste staatsschulden bestaat overigens uit de productiviteit (en de toekomstperspectieven daarvan, wat in feite de betekenis van BNP is in dit verband.) van de inwoners van een land. En wat zien we? In 2000 bedroeg de Mexicaanse staatsschuld circa 20% van het BNP.

Vorig jaar leende Mexico ruim $20 miljard, en het heeft 79% van de begroting nodig om oude schulden af te betalen – 13% van de begroting is ook nog eens nodig om de rente over de totale schuldenberg te kunnen betalen. En de voormalige melkkoe van de Mexicaanse regering, staatsoliemaatschappij Pemex, heeft een schuldenlast van circa $100 miljard, en heeft mogelijk een redding nodig.

Dat de schulden sneller groeien dan de Mexicaanse economie zal niemand verbazen. Er zit dus een crash aan te komen, en zoals altijd is hier de vraag, waarom kredietverschaffers er toch nog steeds opnieuw geld in steken? Doordat de rente op Mexicaanse staatsschulden hoog is. Hoger dan het nulrendement op West-Europese staatsschulden, hoe lang dat ook nog duren mag. Beleggers gokken er op dat ze net voor de aankomende crash hun leningen hebben verkocht aan andere hoopvolle ontdekkers van een hoog rendement. Het si de waanzin die verbonden is met de lage rente op beurzen van de ontwikkelde economieën. Elke crash in landen als Mexico, Brazilië, Argentinië en noem ze maar op allemaal, kan de trekker overhalen voor een beurscrash van stevige proporties.

Circa $100 miljard Mexicaanse schulden zijn geleend in peso’s, dus die zijn als eerste kwetsbaar voor een aanstaand Mexicaans default. Als de Mexicaanse regering de peso niet verdedigt kan het hard gaan. Maar het gaat nog veel harder als die regering bij springen moet bij Pemex. Vorige week werd officieel ontkend dat Mexico de Amerikaanse Fed had verzocht om een dollar-kredietlijn. Heel omineus als het gerucht waar was, aangezien het de indruk wekt dat er iets aan het schuiven is binnen de Mexicaanse financiën. Als de boel instort, gaat Mexico in ieder geval niet betalen voor de Muur van Trump.