Het zijn de klassieke bezweringsformules van Baghdad Bob: alles gaat beter, we zijn in full control. De Spaanse premier Rajoy toont hierin niet alleen een grote vasthoudendheid, doch moet hopen dat Brussel nog een aardig baantje voor hem beschikbaar heeft: de kans dat hij In Spanje het jaar niet haalt wordt snel groter.

Sinds de Spaanse kwaliteitskrant El Pais vorige week documenten publiceerde die aantoonden dat premier Rajoy en topmensen van zijn Partido Popular smeergeld hebben aangenomen uit de bouwwereld, is de positie van de premier snel aan het afkalven. Rajoy ontkent bij hoog en bij laag, maar laat zich tegelijkertijd niet zien op zijn eigen persconferentie: journalisten werd in een zaaltje toegestaan naar een beeldscherm te kijken waarop Rajoy een verklaring aflegde. Rajoy heeft nog niet in het parlement gereageerd op de oproep van de oppositie om af te treden.

Vrijdag was de Spaanse beurs in vrije val, gisteren gevolgd door de Italiaanse (de economie van beide landen wordt als sterk verweven gezien), waarbij speciaal de banken grote klappen kregen. De Spaanse werkloosheid loopt nog steeds sterk op, wat gezien de reeds enorme omvang er van slechts tot een gargantueske ramp kan uitgroeien: 26%, bijna 6 miljoen mensen. Volgens het IMF gaat de Spaanse economie dit jaar opnieuw met 1,5% krimpen. In 2012 was dat nog 1,4%. Ter overweging: de ervaring met Griekenland leert dat deze negatieve voorspellingen vaak gaande het jaar nog door de realiteit worden ingehaald.

De Spaanse rente steeg de laatste beursdagen plotseling weer sterk, 20 basispunten tot 5,4%, bij dalende rente voor Duitse obligaties en een terugvallende euro ten opzichte van de dollar.

De EU intussen maakt zich blij met dooie mussen. Trompettert enthousiast over de verbeteringen bij de Spaanse banken die nog steeds geen betere bedrijfsresultaten tonen, noch perspectief daarop. Naar het lijkt doet de EU vooral een poging haar eigen scepsis te overstemmen. Het valt voor Spanje niet te hopen dat de beleidsmakers in Brussel uitgaan van hetzelfde optimisme als dat ze proberen de pers te verkopen. Zoals bekend voelen verantwoordelijken de noodzaak slecht nieuws te temperen in een poging paniek te voorkomen, maar als je er niet de humor van inziet ben je geneigd al snel aan de nadruk op de sussende woorden af te lezen hoe ernstig de zaak echt is. En dan is de conclusie dat het nog steeds erger wordt snel getrokken.

Bondskanselier Merkel heeft Spanje toegezegd te zullen helpen bij de aanpak van de jeugdwerkloosheid (meer dan 56%) door het instellen van speciale stageplekken voor jonge Spanjaarden in Duitsland. Het heeft iets bijzonder komisch: Duitsland dat jonge werkwillige Spanjaarden opleidt voor werk dat in Spanje toch niet beschikbaar is. Anders dan de import van goedkope tijdelijke arbeidskrachten zal het niet blijken te zijn, zo er al een merkbaar effect te verwachten is. Het gaat er niet om wat Spanjaarden kunnen of zullen kunnen, maar vooral om de bereidheid van internationale investeerders geld in het land te pompen. Aangezien die er nauwelijks tot niet is, heeft dit hulpprogramma weinig zin, anders dan het stoppen van een verdere val van de werkloosheid in de statistieken. Emigrerende jonge Spanjaarden worden in eigen land immers uit de werkloosheidsstatistieken verwijderd.

De Spaans-Duitse top waar deze aankondiging werd gedaan, zag na afloop een Spaanse premier die zich furieus verdedigde tegen de aantijgingen van fraude en zwart geld. Dat hij daarbij aankondigde als bewijs van zijn onschuld zijn belastingaangifte openbaar te maken was daarin een bijzonder hilarisch moment: alsof hij zijn zwartegeld-inkomsten op zijn belastingaangifte zou vermelden. De enige steun die Rajoy afgelopen weekend kreeg was van de Duitse bondskanselier, die voorzichtig opmerkte dat:

We will continue to work well together. We have a very trusting relationship.

Dat moet ook wel. Papandreou (Griekenland) en Berlusconi (Italië) werden in een vergelijkbaar stadium door Duitsland en de EU gewipt als premier en vervangen door ongekozen technocraten. Het Spaanse politieke landschap met twee partijen die elkaar afwisselen maakt dat een stuk lastiger dan in Griekenland en Italië. Merkel en de EU hebben weinig keus dan te hopen dat Rajoy overeind blijft in dit partijfinancieringsschandaal. Niet dat de voortekenen goed zijn. Na aanvankelijk eenvoudig àlles te hebben ontkend, heeft hij al moeten toegeven dat er elementen in het verhaal van El Pais waar zijn. Maar, zei Rajoy:

Nothing that refers to me and my colleagues in the party is true.

Ach so.

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.