De Spaanse regering heeft gisteren opnieuw een extra pakket bezuinigingsmaatregelen aangekondigd, alsmede enkele voornemens die onder normale omstandigheden de financiële markten heel gelukkig hadden gemaakt. Maar normale omstandigheden bestaan niet meer, en Spanje is reddeloos, omdat de basis die is benodigd voor een economisch herstel in hoog tempo wegsmelt. Zoals men van een ijsblokje zegt: Not a chance in Hell.

Je kunt zeggen wat je wilt, maar Spanje doet haar best. 13 Miljard extra bezuinigen volgend jaar, bovenop een pakket dat al 60 miljard groot was – het is niet niks. Maar de voorspelling van haar regering dat Spanje zo op eigen kracht uit de crisis kan komen is veel te optimistisch, en kan nooit worden waargemaakt. De financiële situatie laat zich namelijk nog het best vergelijken met een land, waarvan de regering een herbevolkingsprogramma aankondigt, terwijl ondertussen iedereen met hebben en houwen op weg is naar de grens om een goed heenkomen te zoeken: in augustus heeft namelijk de bankrun, die al eerder over juli werd geconstateerd, zich in volle hevigheid doorgezet.

Zonder kapitaal is het onmogelijk Spanje ooit nog opnieuw op te bouwen. De ironische situatie doet zich voor, dat al het geld dat vanuit de noordelijke staten via de ECB in het land wordt gepompt, door de begunstigden per direct wordt overgemaakt naar de veilig geachte banken in de noordelijke EU-staten. Het geld dat Spanjaarden in hun banken bewaarden wordt in toenemende mate vervangen door Europees geld, dat ooit echter zal moeten worden terugbetaald. De rokende puinhoop die daarna resteert is geen cent meer waard. Het alternatief is een oneindige LTRO voor de zuidelijke staten, maar die weg lijkt afgesloten.

Het pakket dat de regering-Rajoy aankondigde is vermoedelijk haar laatste poging nog greep op de situatie te krijgen – als lid van de Eurozone althans. Woensdag gingen de Europese beurzen al onderuit, maar nergens zo heftig als in Madrid. De sociale onrust in Spanje is enorm, en dit weekend worden opnieuw massale demonstraties verwacht. Niet heel vreemd, aangezien Spanje gisteren als onderdeel van het pakket aankondigde een greep van 3 miljard in de sociale fondsen te zullen doen. En dat terwijl de werkloosheid al 24,4%  is, en nog steeds stijgt (1% per maand!)

Opnieuw heeft een regio een bailout aangevraagd (Castilië-La Mancha, ‘slechts’ 800 miljoen euro, maar toch), Catalonië heeft niet alleen aangekondigd een referendum over onafhankelijkheid uit te schrijven, maar zal dat vermoedelijk doen middels vervroegde verkiezingen. Als Madrid daar niets tegen weet te doen, is het niet onmogelijk dat Baskenland dat voorbeeld volgen zal, met als gevolg de complete desintegratie van Spanje.

Vanuit het Spaanse leger zijn geluiden te horen geweest dat men vindt dat de Catalaanse onafhankelijkheidszin militair moet worden neergeslagen. Het is niet te hopen dat dit werkelijk plaats zal vinden, want zelfs als het leger daarin slaagt, is de economische ondergang van Spanje gegarandeerd. Spanje kan zich financieel een dergelijke inspanning absoluut niet veroorloven.

De verklaring die Duitsland, Nederland en Finland eerder deze week gezamenlijk uitgaven, is de laatste nagel in de Spaanse doodskist, omdat het Spanje dwingt zichzelf volledig onder curatele te laten brengen als het in de Eurozone blijven wil. Als klap op de vuurpijl verklaarde Bundesbankpresident Weidmann gisteren, dat de bestaande ‘bad debts’ niet onder de financiële dekking van een toekomstige bankenunie zullen vallen. Daarmee spreekt hij feitelijk het faillissement van Spanje uit.

Ergo, zoals de situatie zich nu ontwikkelt, is de enige uitweg voor Spanje de Eurozone te verlaten, en wel zo snel mogelijk. Zonder overleg, ongeorganiseerd. Het zou een enorme schop in het scrotum van de noordelijke staten zijn, in welke het bijna onvermijdelijke gevolg een bankencrisis zal zijn, waarbij vergeleken de gebeurtenissen in 2008 een kinderfuifje zullen blijken. En ja, dat de EU dan instort, of wordt omgevormd tot een noordelijke economische unie onder Duitse leiding, dat zal het gevolg zijn.

Theoretisch kan Spanje het nog ongeveer een maand uitzingen met het geld dat thans nog aanwezig is (in oktober moet 30 miljard euro aan staatsleningen worden afgelost). Tijd genoeg om er nog een Eurotop tussendoor te gooien. Maar de vraag of Spanje dat gaat afwachten is hoogst actueel. En nu Griekenland eveneens het punt heeft bereikt waarop een vertrek steeds aanlokkelijker wordt, kunnen we komende maand vuurwerk verwachten.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.