Onze smaak is de cultuur! Bob Dylan ontvangt de Nobelprijs Literatuur 2016
Aarde, zaad en bloemen. Poëzie en kunst dienen een behoefte. Dat een bard de Nobelprijs Literatuur krijgt is daarom verdedigbaar.
Maar laat me openen met wat, naar ik voel, meer toepasselijke poëzie is voor de nood van vandaag.
Do have the hope! Not the flimsy, bleak one,
which adorns the decayed core by a frail flower,
but the unswerving one rooted as a seed
of the future sacrifices in a soul of a hero.
Do have the courage! Not the day-long one,
which vanishes in a desperate endeavour,
but this one, with a permanently raised up head,
which do not allow to push off from its attitude.
Do have the courage! Not the mad-inspired one,
which weaponless goes headlong,
but this one, that by an unconquered mound
resisting fates overcomes its fixity.
Let’s stop to bask of our own anguish;
let’s stop to feed ourselves with a lament!
Wallowing in grievances is a woman thing;
do arming unemotionally, as befits the men.
But do not stop glorifying the inviolability of us
and store the purity of our ideals.
It befits to us to give them a force and a harness
for transfer them from our dreams to the reality.
Do have the hope! Not the flimsy, bleak one,
which adorns the decayed core by a frail flower,
but the unswerving one rooted as a seed
of the future sacrifices in a soul of a hero.
– Adam Asnyk
Als oproep tot stoïsche kracht is het een typisch sentiment waartegen babyboomers in opstand kwamen. En hierin hadden zij gelijk: met het eind van de Tweede Wereldoorlog diende dit sentiment nog weinig nut. The times they were a-changing twintig jaar voordat het in liedvorm beschreven werd. Althans, in het Westen. Onze zorgeloze nieuwe vormen van expressie waren niet even toepasselijk voor Oost-Europa. Vergelijk onze popcultuur met het volgende:
The Message of Mr Cogito (English)
Go where those others went to the dark boundary
for the golden fleece of nothingness your last prize
go upright among those who are on their knees
among those with their backs turned and those toppled in the dust
you were saved not in order to live
you have little time you must give testimony
be courageous when the mind deceives you be courageous
in the final account only this is important
and let your helpless Anger be like the sea
whenever you hear the voice of the insulted and beaten
let your sister Scorn not leave you
for the informers executioners cowards – they will win
they will go to your funeral with relief will throw a lump of earth
the woodborer will write your smoothed-over biography
and do not forgive truly it is not in your power
to forgive in the name of those betrayed at dawn
beware however of unnecessary pride
keep looking at your clown’s face in the mirror
repeat: I was called – weren’t there better ones than I
beware of dryness of heart love the morning spring
the bird with an unknown name the winter oak
light on a wall the splendour of the sky
they don’t need your warm breath
they are there to say: no one will console you
be vigilant – when the light on the mountains gives the sign- arise and go
as long as blood turns in the breast your dark star
repeat old incantations of humanity fables and legends
because this is how you will attain the good you will not attain
repeat great words repeat them stubbornly
like those crossing the desert who perished in the sand
and they will reward you with what they have at hand
with the whip of laughter with murder on a garbage heap
go because only in this way you will be admitted to the company of cold skulls
to the company of your ancestors: Gilgamesh Hector Roland
the defenders of the kingdom without limit and the city of ashes
Be faithful Go
Herbert Zbigniew
Translation Milosz, Czeslaw
Dit gaat in tegen alles wat de babyboomers onderscheidt als generatie. De rol van het individu is er een van opoffering; mogelijk zonder enig nut. Het is een roep tot zelfbeheersing, doch opmerkelijk beroerend. Het gebruikt individualisme niet als excuus voor zelfzuchtigheid, progressie als excuus voor hedonisme, of pacifisme om de ogen af te wenden van wat duister en bloedig is. Het gaat er om waardigheid en schoonheid te vinden, zelfs in vernedering en leed. Om te leven voor de test van het laatste moment, kenbaar aan niemand behalve jijzelf en zij die je bestaan uitwissen en een aapachtig genoegen scheppen deze laatste momenten te bezoedelen met sadisme en hoongelach. Dit zijn sentimenten waardig aan de ongenoemde helden die met lood doorboord werden om ons continent te bevrijden, waardig aan die vrijheidsstrijders – mede-Europeanen – die eerst vermoord en gemarteld werden door nazi’s. Later, ten oosten van Berlijn, op vrijwel identieke wijze door communisten. Het blijkt geen relevant sentiment voor de Westerse generatie die de vruchten van deze offers liet wegglippen. Het is geen sentiment voor gebleken voor hen, die als nalatenschap hun kinderen een doodscult schonken. Of beter gezegd, het was geen herkend sentiment voor hen die hun kinderen opvoedden binnen een moraliteit van zelfmoord.
Met de toekenning van de Nobel Literatuur Prijs aan Dylan heeft de Westerse cultuur opnieuw meer verzaakt. De zelfingenomenheid van de babyboomers marcheert verder over ons zelfbeeld; we verliezen onze geschiedenis en waardigheid aan de dromen van de jaren 60. De nood van vandaag is niet om te dromen. De wens om te dromen is wellicht verleidelijker dan ooit, maar de nood is om wakker te worden. De nood van vandaag is sterk te zijn. Het is wellicht de vergrijzing die het zo moeilijk maakte voor jongere generaties om babyboom-normen tegen te gaan. Of, mogelijk, waren babyboomers, in navolging van hun liefde voor vrijheid, gelijkheid en zachtaardigheid te mild om een generatie op te voeden met de kracht en durf trots en zelfstandig te zijn? Want we mogen ook opmerken dat het ironisch anti-liberale gedachtegoed van liberalen, de “regressieven”, slechts zelden van bayboomers zelf afkomstig blijkt.
Chomsky is een enkele man; de volgers van zijn dogmatische anti-Westerse visie zijn de jongere generaties. Aangezien pop-muziek het onderwerp is, mogen we een juxtapositie maken tussen Dylan’s Neihbourhood Bully en de luie “America is bad, m’kay” kern van Metallica’s And Justice for All, of de holle, narcistische woede van vrijwel ieder nummer van Rage Against the Machine, of System of a Down (syndroom)[1]. Activisme als PR, anarchie als popcultuur. Of denk, in het wijdere entertainment simpelweg aan F.A.G. Het zijn de jongere generaties die blindelings de normen van de babyboomer-generatie volgen en uitbuiten. Dit verder uithollen van een al overbodige moraliteit duwt jonge mensen naar amoraliteit: moraliteit wordt alleen gepresenteerd als iets ten nadele van henzelf, als iets dat hen veroordeelt in hun illusoire collectieve bestaan. En dan wordt het ook nog eens gepresenteerd door mensen die zelfs daar zelf niet eens aan bijdroegen. Wie is dan de morele nihilist?
Misschien was let wel de droom-generatie ’s liefde voor levensgenieten en luiheid dat hier toe leidde; er altijd op kunnen vertrouwen dat iemand het wel allemaal regelt. Of toch het zachtaardig zijn wanneer kracht nodig is; het toestaan van hun vage idealen van aardigheid en wellevendheid om het gereedschap van moralistische dwingelanden te worden. Let er op dat het nieuwe “links” zonder enige twijfel alles wat een typische babyboomer lief heeft met voeten treedt. Het maxime “kleinere bevolking is beter voor het milieu en arbeidsrechten” werd niet eens genoemd toen het in tegenstrijd was met de suïcidale open-grenzen-gedachte. Gelijkheid is wraak geworden, zonder boodschap aan de realiteit van vandaag of zelfs de geschiedenis. We zien al lang wat nieuw-links van “peace” denkt wanneer het op andersdenkenden aankomt. De babyboomers hebben dit laten gebeuren; de jongere generaties hebben het gedaan. We dragen allemaal verantwoordelijkheid, laten we eerlijk zijn over onze bijdrage.
Om deze redenen – ook al beschouw ik dit als een wond voor onze cultuur, die immer slachtoffer van PR en haar banaliteiten is – kan ik toch een vrolijke noot in Dylan’s Nobel prijs vinden. Bob Dylan is namelijk helemaal geen dogmaticus. Hij is vooral geen hatelijke, genocide-enabling Chomsky, geen antisemitisme-enabler als Corbyn. Dylan’s Nobel zal er mogelijk toe leiden dat Neigborhood Bully een licht zal werpen op de verspreiding van jodenhaat. Het zal wellicht weer wat ogen openen die nog gesloten waren. Dylan’s generatie herinnert zich wellicht wat zij werkelijk wilden voor de wereld. In plaats van agressieve expansie van hun smaak naar het terrein van literatuurprijzen, kunnen zij een offensief op SJW-types openen, en hun idealen terug eisen. Nu kleinkinderen het grootste genot in het leven worden, willen de levensgenieters er misschien op gaan letten waar we heen gaan, wat hen niet wordt verteld, en wat zij niet zien. The times they are a-changing. De liefde voor vrijheid, gelijkheid en leven eist verandering.
[1] Om even zeker te zijn dat ik iedereen beledig: rap moet nog steeds haar claims van sociale kritiek en contemporary poetry waarmaken, punk is nooit meer geweest dan intentionele lelijkheid gevolgd door een eindeloze reeks plastic kopieën, en jazz wordt beluisterd door simpele zieltjes die zich een air van ontwikkeling proberen toe te eigenen. Housemuziek is holle geluiden voor de werkelijk middelmatigen en verbeeldings-armoedigen. Ik zou reggae aan de lijst willen toevoegen, maar ik verwacht niet dat een wiet-rokende idioot meer dan een enkele zin leest, punt. Nou, nog een om echt eerlijk te zijn: Nietzsche ’s muziek is het minst Nietzscheaanse dat ik ooit heb gehoord!
Tja wat moet ik (1950, net na de boom) van deze rant zeggen. Laat ik het er op houden dat Freek weinig van Dylan af weet. Het overgrote deel van zijn werk kan niet geassocieerd worden met 68 en al helemaal niet met 68 à la Chomsky. Dat geeft Freek verderop zelf min of meer toe maar het haalt het belangrijkste element uit zijn betoog. Of hij de nobelprijs verdient is een kwestie van smaak. Meer niet.
De ontsporing van 68 was voor mij in de jaren 70 al duidelijk. Mijn ervaring is dat desalniettemin de ouderen eerder geneigd zijn kritisch na te denken dan de jongeren (45-), die wel voorgoed verpest lijken. Overigens meer door het neoliberale hedonisme dan door iets anders.
@VictorOnrust Lees het even overnieuw. Het gaat niet alleen over Dylan.
Heel intelligent artikel.
Bedankt.
Zeker sinds 11-9-2001, New York, leven we in een nood-situatie:
de oorlog van het mohammedanisme tegen het Westen.
Laatst zag ik deze quote, van Bob Dylan:
‘A hero is someone who understands the responsibility that comes with his freedom’.
Mijn commentaar gaat ook niet alleen over Dylan.
@Cool Pete Dank voor het compliment. Dylan had geloof ik ook kritiek op Islam gegeven in een muziekblad, zo’n 20 jaar geleden, alleen niet online kunnen vinden.
@Victor Onrust, Lees het toch even voorzichtig opnieuw, want
1: uit “geeft hij later ook toe” kan ik al opmaken dat je over wat belangrijke punten heen hebt gelezen. Het zou ook geen “toegeven” zijn, maar een exactere schets…
2: Dat je de indruk hebt dat ik Dylan als Chomskyist weg zet wijst ook op haastig lezen en
3: Ik noemde 68 toevallig in een ouder stuk (staat in een van de links), maar in dit stuk heb ik toch echt “jaren 60” geschreven.