DE WERELD NU

Semantiek voor beginners – ‘laagopgeleid’ en andere Volkskrant-obsessies

semantiek. voor beginners

De obsessies van het Volkskrant-schorriemorrie met het woord laagopgeleid doen de vraag rijzen: zijn ze daar zwakzinnig of gewoon dom? Het gaat immers gewoon om semantiek voor beginners?

De Volkskrant is op zoek naar een beter woord voor ‘laagopgeleid’. Niemand daar kan uitleggen wat er mis is met het woord, maar het ‘voelt niet goed’. En journalisten die een trauma krijgen van het gebruik van een woord dat niet goed voelt, dat moeten we niet hebben natuurlijk.

Er wordt nu dus een zoektocht gestart waar aan het hele land mag deelnemen, want bij de Volkskrant zelf komen ze er niet uit. Twee jaar geleden werd bij deze krant al gepoogd het woord laagopgeleid te vervangen door ‘praktisch geschoolde‘, Maar een journalist is als het goed is natuurlijk weinig anders, dus het enthousiasme was niet fenomenaal. Al betwijfel ik of men deze link bij de Volkskrant zelf wel tijdig had gelegd. Maar ik ben dan ook niet erg onder de indruk van de gemiddelde intelligentie bij de Volkskrant.

Eerst maar even de herkomst van het begrip laagopgeleid determineren. Het hele gedraai wijst er op dat het vanuit het perspectief van een Volkskrantredacteur gaat om de zij die wij niet zijn willen. Nu is laagopgeleid van oudsher dan ook eerder een restbegrip dan een positieve aanmerking. Ooit had je laag- en middelbaar en hoogopgeleid. Door sluwe manoeuvres in het onderwijsveld werd deze vroegere onderverdeling, die de bevolking ongeveer opdeelde in 10, 30 en 60 procent, door de sociaaldemocraten van de PvdA weggepoetst. Laagopgeleid was eenvoudig altijd al wat over bleef na het aanmerken van hoog en middelaar opgeleid. Maar moderne statistieken vertellen u dat het evenwicht tussen hoog- en laagopgeleid tegenwoordig zo rond de 50% schommelt.

Ha! zult u denken, daar is het wij/zij-denken verklaard. Correct, maar dat is slechts een begin. Is Nederland sinds de jaren 70 zoveel beter opgeleid geraakt? Een discutabel punt. Zoals ik al opmerkte: door sluwe manoeuvres werden veel opleidingen van een hoger kwaliteitslabel voorzien. Was de uitstroom daarom beter? Een MULO-diploma uit de jaren 50 is ongeveer equivalent met een moderne hoge opleiding, maar was toentertijd wel degelijk middelbaar. Nu niet meer; het niveau zakte en de betiteling van de scholing steeg[1}. Het is een simpele maar degelijke verklaring waarom de gemiddelde intelligentie binnen het ‘hoogopgeleiden’-segment van de bevolking zo dramatisch is gezakt.

Formeel zijn alle moderne journalisten hoogopgeleid, maar vaak kunnen ze aan het middelbare niveau van hun voorgangers niet tippen. Ten minste 80% van het journalistieke werk vereist ook niet meer dan een middelbare opleiding – van het niveau uit de jaren 50, dan.

Dit alles overziende is het niet ingewikkeld om de stap te maken die het project over een nieuw soort ‘laagopgeleid’ eigenlijk in houdt: de journalistiek probeert wanhopig aan te kunnen blijven haken bij de ‘hoogopgeleiden’, maar wil tegelijkertijd ontkennen dat men neerkijkt op wat overblijft. Dat men daar geestelijk maar zelden helemaal boven staat kun je hen al helemaal niet uitleggen; verontwaardigd worden dan de papiertjes van de een of andere HBO-opleiding in stelling gebracht.[2]

Wie op Google even terug zoekt ontdekt al snel dat hoogopgeleid door de gemiddelde Volkskrant-journalist gelijk wordt gesteld aan ‘slimmer dan gemiddeld’:

Deze jongeren zijn niet zo slim en hoogopgeleid als..

Ik plukte maar even een kop van Google, dus wellicht doe ik hier iemand onrecht. Dat hoor ik dan graag.

Waar het om gaat, is dat dedain voor minder hoog opgeleiden, dan zij van zichzelf denken te zijn!. Die suggestie, dat je een hogere opleiding nodig hebt om deugdelijk te kunnen redeneren. Dat kennis belangrijker is dan inzicht in hoe de wereld werkt. En dat voor journalisten!

Zo lang bij de Volkskrant niemand beseft welke valkuil ze voor zichzelf graven, heeft het geen enkele zin te gaan zoeken naar woorden die ‘passender zijn’. Gegarandeerd dat de eventueel gevonden term binnen een paar jaar de werkster, schoonmaakster, interieurverzorgster  en wat al niet aan goedbedoelde eufemismen achterna gaat. Zaken een andere naam geven verandert niet wat het omschrijft, alleen hoe je het omschrijft.

Journalisten die te dom zijn dit te beseffen maken een schoolkrant. Vandaar mijn vraag in de inleiding: zijn ze daar zwakzinnig of gewoon dom? Ik vrees voor het overgrote deel van de Volkskrant-werknemers: beide. Dat de hele krant er in meegaat bewijst ten overvloede dat opleiding er inderdaad niet toe doet[3].


  1. Tussen de oude LTS en de Technische Universiteiten zat alleen de MTS. Eerst schoof men daar de HTS tussen, en daarna verdween met stapjes de LTS. Er is dus nog steeds een drietrapsraket: Universitair, hoog en middel. Dat benoemt niet eens de toevloed van studenten die naar de universiteit moesten kunnen. Niet dat dat uitgesloten was: Ik heb ooit iemand gekend die zich vanuit de oude LTS via de MTS omhoog had geleerd naar een ingenieurstitel van de TU Delft.
  2. Met hun filosofen die niets van logica willen weten, sociologen die menen dat de maatschappij zich aan hun gedachtespinsels  aan zou moeten passen, ‘wetenschapsjournalisten’ als Asha ten Broeke . Etc, etc.
  3. Attentie! Logge massa in beweging. Niet grijs, wel grauw.

9 reacties

  1. Dick H. Ahles schreef:

    Naast de bizarre non-probleem van de naamgeving (Wat mij altijd weer doet denken aan mijn studententijd in de zeventiger jaren, war de activistische studenten een tijdlang het woord van de professor van het hoorcollege steeds ontnam, omdat ze het alleen wilde hebben over wat het WARE-SOCIALSME inhoud, het enige vraagstuk van welk het antwoord het gehele welzijn van de wereld van afhankelijk was) is er op de achtergrond nog een groot maatschappelijk probleem in de maak. Het gaat om het volgende.

    Sinds de emancipatie van de arbeidersklasse (door het socialsme à la Drees) heeft uitendelijk iedereen een zeer goede kans het onderwijs niveau te volgen wat past bij zijn intelligentie en persoonlijkheid. En doet dat ook.

    Daarom komt het nu veel minder voor dat een jongen van de ambachtsschool toch een doctors titel an de TU weet te bemachtigen. (Overigens gebeurde dat vroeger dus alleen omdat men overtuigd was dat een goede opleiding instaat voor het vermijnden van een leven in armoede en dat men daar veel en hard voor moest studeren; dat gevoel bij leerlingen is nu snel aan het verwateren).

    Verder weten we dat er een sterke statistische relatie is dus niveau van intelligentie en opleidingsniveau. Als men daar meer over wil weten lees The Bell Curve er nog maar eens op na.
    En nu het maatschappelijke probleem: uit hetzelfde onderzoek van de Bell Curve blijkt dat hoog en laag (autochtone) opgeleiden hun huwelijkse partners het liefst vinden binnen dezelfde groep van respectievelijk hoog en laag opgeleiden, tenminste nu de ouders niet meer de partner keuze bepalen en het geografische aspect bij partner keuze door het internet steeds minder relevant wordt)..

    En aangezien niveau van intelligentie voor een groot deel erfelijk is bepaald, weliswaar onder de gesel van de wet van de ttendens naar het gemiddelde (statistisch gezien hebben twee hoogbegaafde ouders meer kans om minder, dus meer gemiddelde, kinderen) betekent dat naar verloop van tijd de normaal verdeling steeds meer op een de rug van een kameel gaat lijken met een top aan de hoogopgeleide en de laagopgeleide kant.
    Belangrijker is dat die partner keuze ook steeds meer gaat leiden tot twee parrallele werelden van twee klassen die nauwelijks nog met elkaar mengen.. Waarbij de hoogopgeleide kant zowel politiek als economisch de lakens uitdelen en de laagopgeleide kant in een kansarme en uitzichtloze maatschappij gaan opgroeien met alle sociale negatieve gevolgen.

    Deze tendens is goed te zien in de snelheid waarmee middenstand in de westerse samenlevingen verdampen en deze groep was van nature natuurlijk de grote maatschappelijke stabilisatoren. Een ander voorbeeld, de elite zorgt voor belasting verlaging bij de grote ondernemers en willen de prijs leggen bij de middenstanders uit het MKB.

    Hoe dan ook stevenen we weer af op een klasse-strijd en daar komt alleen maar ellende van.

    De discussie bij de volkskrant journalisten is wat dat betreft vooral een poging die problemen onder de semantiek van woorden te ontkennen, want zij leven zonder twijfel in de wereld van de hoogopgeleiden.

  2. maya b. schreef:

    De terminologie rond opleiding wordt denk ik vooral misbruikt in politieke discussies.
    De term “laag opgeleid” wordt door elitair, globalistisch en links nederland vooral misbruikt om zich zelf te profileren als super slim, begaafd, goed geïnformeerd en om politieke tegenstanders weg te zetten als dom, tokkies, mensen die niets weten en daarom eigenlijk niet zouden mogen stemmen.
    Als het om massa-immigratie gaat is de benadering 180 graden omgekeerd. Dan worden werkelijk laag opgeleiden, zelfs analfabeten volkomen ten onrechte de hemel in geprezen. Zij worden leugenachtig opgehemeld als de redding van onze maatschappij, zo verrijkend. Ook al teren ze een leven lang op de Bijstand en andere sociale zekerheid. En niets staat eraan in de weg om die werkelijk laagopgeleiden zo snel mogelijk van stemrecht te voorzien, want zij zijn dan weer niet te dom om te stemmen. Kritiek op deze bevolkingsgroep en hun ontwikkelingsachterstand of hun middeleeuwse ideeën mag uiteraard niet , want racistisch.
    Het lijkt mij beter om eens waardering te tonen voor de mensen die onze maatschappij draaiend houden of hebben gehouden. En dat zijn zeker niet vooral de academici (waaronder ikzelf) of andere zogenaamd “hoog opgeleiden” als politici, bestuurders en journalisten. Integendeel, als daarvan een flink aantal zouden vertrekken zouden we er niets van merken. Het zou ons veel geld besparen en het zou de maatschappij ook verder ten goede komen als die bureaucratische betweters de boel niet in het honderd lieten lopen en voor Sinterklaas liepen te spelen.
    Al die zogenaamd “minder” opgeleide mensen in de land- en tuinbouw, bouw, zorg en andere sectoren beschikken vaak over veel kennis, talent, en vaardigheden ook al is daar niet altijd een certificaat of bul aan verbonden. Als zij zich niet zo zouden inzetten of er mee zouden stoppen zou dat wel desastreuze gevolgen hebben. Wie zorgt er dan voor het voedsel, een huis om in te wonen, de reparatie van de c.v en de auto, de bevoorrading van de winkels, de verzorging van zieken en ouderen en noem het allemaal maar op?
    Ik ken diverse van zulke – hardwerkende – verstandige mensen die anders dan een groot deel van de politici en journalisten, heel goed weten wat er gaande is, en prima in staat zijn daar een goed oordeel over te vellen. Ze verdienen veel respect en geen dedain.

  3. Der Ganzumsonst schreef:

    Ik weet wel andere benamingen voor de doelgroep van de Volkskrant.
    De langdurig opgeleiden.
    De volledig geïndoctrineerden.
    Het dichtgetimmerde deel der natie, deze vind ik het meest passend.

  4. D. G. Neree schreef:

    delaatste tijd hebben we een nieuwe stand/klasse cadeau gekregen: de onschoolbaren.

  5. D. G. Neree schreef:

    Ik ben het eens met bovenstaande reactie dat deze door de Volkskrant opgeworpen non-issue.
    riekt naar betutteling door mensen die zich oneindig veel slimmer achten dan de domme mensen voor wie die term laaggeschoold geldt. Dat ze hierover gaan denken is al een bijzonder elitair trekje.

    Maar de taal moet en zal veranderd worden en de woorden die in het verleden gebruikt zijn moeten een smerige reuk krijgen. Zo kunnen we beter ons eigen verleden en geschiedenis haten, succes veroordelen en lamlendigheid belonen.

  6. Carthago schreef:

    Tja de volkskrant ,nog zo’n natte krant van nederigland.Dependance van de NPO/ Bertelsmann.

  7. Juanito schreef:

    In de VS worden ze ‘deplorables’, misschien kunnen de tekstopstellers van de volkskrant daar iets mee?
    Geen dank, ik help graag meedenken.

  8. Theresa Geissler schreef:

    Och, waarom tegenwoordig ook bv. de begrippen autochtoon/allochtoon eigenlijk niet meer zouden kunnen, kan eveneens geen sterveling je uitleggen. Dit is net zoiets, dunkt me.
    Wie zich over dergelijke zaken druk maakt, zit waarschijnlijk met smart te wachten op het realiseren van ‘de algehele versmelting, waarbij elk onderscheid van welke aard dan ook tot het verleden zal behoren: Dán zijn sommige hemelfietsers pas tevreden.
    Overigens welgemeende complimenten voor met name de tweede alinea van dit artikel: Ik schoot er spontaan van in de lach; ben dol op dergelijke droogkloterij, zalig!

  9. max schreef:

    LOMatheneum met latijn opent haar poorten.