Wat de Britten aan het doen zijn is duidelijk. De artikel 50 procedure voor Brexit wordt zeker niet voor het najaar gestart. De tussentijd wordt gebruikt om af te tasten welke voorwaarden haalbaar zijn en wie namens het V.K. de onderhandelingen gaat voeren. Die twee zaken hangen samen.

Dat onzekerheid niet te lang moet duren is op zich wel waar, maar wat het eindresultaat zal zijn van de onderhandelingen is nu eenmaal belangrijker. Het aanvangstijdstip van de onderhandelingen is een machtig wapen in handen van de Engelsen en dat zijn ze zich heel goed bewust. Dus oproepen tot haast maken zijn zinloos.

Cameron blijft zitten tot over die twee punten is beslist en als het nodig is schuift hij het begin van het vertrek nog verder vooruit. In de tussentijd blijft Groot Brittannië alle rechten houden van een EU-lid en kan het zo nodig activiteiten in Brussel blokkeren. Dat is nu eenmaal een van de gebreken van het Verdrag van Lissabon.

De regeringsleiders van de 27 overblijvers komen vandaag bij elkaar in Brussel en zullen intussen door hun deskundigen wel op de hoogte zijn gebracht van de werkelijke stand van zaken. De geluiden die we tot nu toe uit ambtelijke kring in Brussel hebben gehoord zijn meer door emoties dan door de ratio ingegeven. De verwarring over de onderhandelingspositie van de twee partijen is groot en het lijkt verstandig om daar nu eerst eens rustig naar te kijken. Het lijkt vooral verstandig er rekening mee te houden dat de Britten notoir goede onderhandelaars zijn en zich waarschijnlijk beter hebben voorbereid dan hun tegenspelers in Brussel en de lidstaten.

Voor Nederland is mogelijk een positie weggelegd in dit drama als bemiddelaar, waarbij we eerst moeten kiezen of we willen bemiddelen tussen Engeland en Duitsland of tussen Engeland en de EU. Het laatste zou misschien voor de hand liggen maar het eerste is waarschijnlijk veel effectiever.

Het hangt er nu vooral vanaf wat Duitsland wil en tot de verkiezingen volgend jaar is dat wat Merkel wil. Merkel is erg voor het in stand houden van de bijzondere relatie met Frankrijk, maar het belang van Duitsland is om de relatie met Engeland en via Engeland met de Engelssprekende landen zo goed mogelijk te houden.

Voor vandaag kan Rutte weinig meer doen dan de andere regeringsleiders bezweren vooral kalm te blijven en te zorgen dat ze met zijn 27’en het Brusselse apparaat onder controle houden. Dat is niet alleen het Nederlandse belang maar het belang van iedere vorm van Europese samenwerking in de toekomst. Voorlopig moeten de 27 eerst zien vast te stellen wat dat gemeenschappelijk belang is. Dat is zeker niet doorgaan alsof er niets gebeurd zou zijn. Ook zonder Brexit was Europa toe aan een grondige herziening en de onderhandelingen over het Britse uittreden moeten tegen die achtergrond worden gevoerd.

Het behoud van de gemeenschappelijke Europese markt, de wereldhandel en de economische groei zouden zeker de belangrijkste punten op de agenda moeten zijn. Verder hoort een goede analyse te worden gemaakt van de belangenverschillen binnen de Unie en gezocht te worden naar een manier waarop de samenwerking aan de verschillende belangen recht kan doen. Als dat op de juiste manier gebeurt valt het niet uit te sluiten dat Groot Brittannië zijn Brexit weer inslikt en een EU nieuwe stijl weer de moeite waard vindt om mee door te gaan. Dat zou het beste resultaat zijn. Maar voorlopig zal het slikken zijn in Brussel dat de eigen onderhandelingspositie zoveel minder sterk is dan aanvankelijk gedacht.

---

Dit stuk verscheen vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp