De voorzichtige poging van minister Plasterk om regio’s te gaan vormen eindigde door partijpolitieke onwil met bakzeil halen.

Die regio’s moesten op den duur gemeente- en provinciebesturen overbodig maken, maar het idee strandde op de onwil van de politiek om al die banen voor partijgenoten de mist in te zien gaan.

Dat is wel begrijpelijk. Om bestuurlijk Nederland grondig te reorganiseren, wat zeker nodig is, zullen er eerst een reeks voorbereidende maatregelen moeten worden genomen. Die maatregelen moeten dan via een referendum aan de Nederlandse bevolking worden voorgelegd. Pas daarna kan er aan de herinrichting van bestuurlijk Nederland worden gewerkt.

Het is uitgesloten dat de wijzigingen vanuit de bestaande situatie kunnen worden doorgevoerd. Daar zijn te veel belangen mee gemoeid en voor alles is instemming nodig van iedereen. Die komt er niet, dat valt gemakkelijk te voorspellen. En misschien was de poging van Plasterk alleen maar bedoeld om dat aan te tonen.

Een grondige wijziging zoals eigenlijk nodig was kon alleen met een soort revolutie en die moet heel zorgvuldig worden voorbereid. Die voorbereiding kan niet aan de regering worden overgelaten. De ministers hebben er geen tijd voor en de hoge ambtenaren hebben tegenstrijdige belangen.

Wat de ministerraad wel kon doen was een commissie benoemen van hooggekwalificeerde mensen, die met een uitgewerkt advies zouden komen. Het houden van een referendum zal dan op de manier van De Gaulle moeten: Alleen als het advies met grote meerderheid door de bevolking wordt aanvaard zal het worden uitgevoerd en dan over de hoofden van de regerende politieke elite heen.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp