Het recht in de VS is anders dan in Nederland. Naast het federale recht zij er veel zaken die op staatsniveau werden en worden afgehandeld. Dat dat elkaar soms bijt wordt hier door Toon Kasdorp besproken.

Een Amerikaanse politieagent is door een federale rechter veroordeeld tot twintig jaar gevangenis straf, nadat eerst een jury in de staat South Carolina onvoldoende reden had gezien om de man te vervolgen. Het betrof een zelfverdediging van de politieman die een zwarte verkeersovertreder had aangehouden en vervolgens door de overtreder bedreigd werd met een taser.

De jury trad op onder staatsrecht en voor wat South Carolina betreft was de zaak daarmee afgedaan. Maar in de VS bestaat het federale strafrecht naast het staatsstrafrecht en wie onder het ene stelsel vrijuit gaat, kan onder het andere worden veroordeeld. Hoe dat te rijmen valt met het oude rechtsadagium van ne bis in idem is niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk is dit het zoveelste geval van federale autoriteiten die aan de moderne progressistische ideologie van Washington en van de Oost en West Kust de voorrang geven boven de rechten van de staat van inwoning van een verdachte.

Dat lijkt in strijd met Sectie II(3) van artikel 3 van de Amerikaanse constitutie. Het zou interessant zijn om deze zaak nu eens uit te procederen tot aan de Supreme Court. De Verenigde Staten lijken van de oorspronkelijke confederatie via een federale staat nu stap voor stap te veranderen in een unitaire staat, waarbij de zelfstandigheid van de leden van de federatie steeds meer lijkt onder te sneeuwen.

Toch blijven de verschillen tussen de diverse staten groot en zouden ze elk het recht horen te hebben aan die verschillen uitdrukking te geven in hun rechtstelsels. Een federale rechter die het recht van een van de bondsstaten opzij zet op een terrein dat door de grondwet nadrukkelijk aan die staten is toegewezen handelt in strijd met de constitutie.

Het lijkt moeilijk te bestrijden dat dit lijnrecht is strijd komt met de uitgangspunten van de Founding Fathers en dat er eeen grondwetswijzing nodig zou zijn om rechtspraak als in deze zaak te legitimeren.
In de VS is het, net als bij ons, erg lastig om rechters aan te pakken die de grondwet schenden. Of zo ’n schending werkelijk heeft plaats gevonden moet uiteindelijk door een andere rechter worden bepaald en dat in zulke gevallen de ene rechter de andere afvalt is ongebruikelijk. Met uitzondering dan van de Supreme Court die in het verleden een aantal malen bewezen heeft het Amerikaanse recht boven het belang van beroepsgenoten te stellen.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp