Over anderhalve week is het zover: de Provinciale Statenverkiezingen (PS2019). Ik vind de keuze tussen PVV en FvD deze keer iets moeilijker dan bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen.

Over de uitslag als geheel ben ik niet heel pessimistisch of optimistisch. Het moet erg raar lopen wil de coalitie niet een forse dreun krijgen en haar meerderheid in de Eerste Kamer verliezen. In de peilingen staan VVD, CDA en D66 er zó slecht voor dat mogelijk zelfs hun lichtende voorbeeld GroenLinks, de coalitie in die kamer straks niet aan een (gedoog) meerderheid kan helpen.

Anderzijds zouden Forum voor Democratie en Partij Voor de Vrijheid samen nog geen kwart van de stemmen krijgen. De partijen die niet of nauwelijks afwijzend staan tegenover de realisatie van een soort wereldregering in deze eeuw, of zelfs binnen enkele decennia, kunnen nog rekenen op twee derden van de stemmen. En ook pijnlijk: afgelopen week wònnen bij Maurice de Hond zowel VVD en CDA één Tweede Kamerzetel ten opzichte van de vorige peiling en verloren PVV en FvD er elk ook een.

Alleen FvD of PVV
De afgelopen twee jaar is mijn oordeel over de PvdD en ChristenUnie nog een stuk negatiever geworden en ook over 50plus en SGP ben ik niet of nauwelijks positiever geworden. Over de SP ben ik nog steeds beduidend minder negatief dan over de PvdA en zeker minder dan bijvoorbeeld over het Britse Labour. Van tijd tot tijd bespeur je bij die partij enig gezond verstand en zelfs integriteit, maar geen misverstand: geen haar op mijn hoofd denkt er over om op die partij te stemmen. De keuze gaat wat mij betreft dus alleen tussen PVV en FvD.

Hieronder benoem ik eerst een aantal plussen en minnen van die partijen. Vervolgens benoem ik enkele overeenkomsten en tenslotte geef ik aan wat bij mij op 20 maart de doorslag geeft.

Omdat ik enige tijd lid was van FvD, ja zelfs dacht dat ik een kans maakte om op een verkiesbare plaats terecht te komen op hun lijst voor de Provinciale Staten, heb ik me enige maanden geleden wat verdiept in provinciale staten politiek in het algemeen en die in de provincie waarin ik woon – Overijssel – in het bijzonder. In de bijlage bij dit stuk enige constateringen na die ‘verkenning’ die ik ook heb laten meespelen bij mijn keuze.

Plussen en minnen
Bij de Tweede Kamer verkiezingen van 2017 vond ik de keuze voor FvD om twee, met elkaar samenhangende redenen, niet moeilijk. Ik had –en heb trouwens nog steeds– grote twijfel of de PVV onder leiding van Geert Wilders ooit meer dan 30 of 40 zetels zal halen in de Tweede Kamer. Om een serieuze koerswijziging in de politiek te realiseren waren, en zijn er nog steeds, een of meerdere andere partijen nodig die niet vijandig staan tegenover de westerse beschaving en de Nederlandse cultuur.

Daarnaast was FvD –lees: Thierry Baudet– terecht heel uitgesproken over de noodzaak om veel werk te maken van kadervorming. Eigen scholingen als tegenwicht tegen het afgrijselijk grote succes van wat wel wordt aangeduid als ‘Dutschke’s lange mars door de instituties‘. [1]

Dat de FvD in principe een ledenpartij is, vind ik ook een plus. Daar tegenover staat wat mij betreft een naïef overkomende visie op de islam-problematiek. Nu is het zo dat van de verkiezingen op verschillende niveaus dit onderwerp het minst belangrijk is op het provinciale niveau. Gewoon vanwege het takenpakket. Misschien is die visie niet zozeer naïef als puur gebaseerd op strategische overwegingen. Ik vind dat moeilijk in te schatten. Heel wat leden van FvD stemmen overigens PVV… [2]

Uit allerlei onderzoekjes –tot en met de steeds verschillende inhoudelijke vragen die Maurice de Hond zijn panelleden voorlegt naast die over het stemgedrag– blijkt dat de twee partijen verschillende groepen kiezers aanspreken. Als uitgesproken intellectueel afkomstig uit een uitgesproken arbeidersmilieu ben ik te FvD-ig voor de PVV en te PVV-ig voor het FvD, denk ik. Ik ben van mening dat meerdere doelgroepen belangrijk zijn. Het zou mooi zijn wanneer één partij alle groepen aansprak, maar in de praktijk is dat geen eenvoudige opgave.

Overeenkomsten
De verreweg belangrijkste overeenkomst is dat beide partijen pal staan voor de westerse beschaving en de Nederlandse cultuur.

Beide zijn uitgesproken negatief over het ‘klimaatdeugakkoord‘ en het Marrakesh-pact: van dat “meer, meer, meer Afrikanen en (andere) Arabieren naar Europa” en van het beknotten van de vrijheid van meningsuiting wanneer het gaat over die geplande tsunami.

Een minpunt voor FvD is de geringe lengte van de kandidatenlijst(en).
In feite staan er in Overijssel slechts zeven mensen op de lijst. Aangevuld met ‘lijstduwers” uit andere provincies, die misschien stemmen trekken, maar dus nooit en te nimmer lid van de Provinciale Staten zullen worden. Zeven van de 47 zetels haal je binnen met (vanwege reststemmen) minder dan 14% van de stemmen. De Hond heeft al meerdere keren 11% gepeild. Bij een echt gunstige uitslag voor FvD zouden alle zeven kandidaten dus in de Staten kunnen komen. Het is helemaal niet ondenkbaar dat in vier jaar tijd een van hen emigreert of om andere reden de zetel zou (moeten) opgeven. Die zetel zou dan vervolgens worden ingenomen door iemand van een (heel) andere partij…
Ik noem dit minpunt voor FvD onder de overeenkomsten, omdat in 2017 de PVV toen te weinig (verschillende) mensen op de kandidatenlijsten per kiesdistrict plaatste… Een derde reden om toen op FvD te stemmen.

Een andere minder prettige overeenkomst is dat zowel Wilders als Baudet nog wel eens miskleunen met de keuze van hun kandidaten.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen maakte Wilders een blunder met de keuze van de lijsttrekker in de voor de PVV belangrijke stad Rotterdam. De man werd zeer kort na bekendmaking van de lijst, weliswaar geschrapt maar het leed was al geschied. De partij behaalde slechts één zetel, terwijl het met FvD gelieerde Leefbaar Rotterdam wederom uitstekend scoorde.

In Amsterdam deed zich een merkwaardig gespiegelde situatie voor bij diezelfde verkiezingen. Het was de enige stad waar FvD meedeed, en de score viel nogal tegen, zeker met in het achterhoofd dat de PVV er niet meedeed! De sympathieke, maar politiek niet zo handig opererende kandidaat Yernaz Ramautarsing, werd op vileine wijze aangevallen door D66-jongeren en vervolgens werd hij door zijn partij onder de bus gegooid.

Eerder deze week las ik op de website van FvD: “Het verkiezingsprogramma voor de provincie Zuid-Holland is inmiddels al gepubliceerd – de verkiezingsprogramma’s voor andere provincies zullen spoedig volgen”. Dat woordje ‘al’, twee weken voor de verkiezingen…

Eveneens pijnlijk is het resultaat wanneer je op de website van de PVV zoekt naar Provinciale Staten verkiezingen. Je komt dan terecht bij dit bericht over de verkiezingen van 2011. De provinciale PVV-groepen hebben overigens wel degelijk een eigen verkiezingsprogramma. ‘De-islamiseren van de provincie‘ als eerste punt komt op mij –als notoire islamofoob– raar over maar hetzelfde geldt voor de op dit moment ‘vastgemaakte tweet’ van Baudet die in het kader van de provinciale verkiezingen ‘minder immigratie’ als eerste noemt.

Zie tenslotte de afbeelding bovenaan. Het is een bord uit Zuid-Holland, maar dit is ongetwijfeld in andere provincies niet anders. Vijf partijen tonen gezichten. CDA, SGP en Nida [3] hebben de lijsttrekker(s) voor de provinciale staten op de verkiezingsposter gezet, maar zowel PVV als FvD tonen de fractievoorzitter in de Tweede Kamer! Geen van de overige partijen heeft een gezicht op de poster staan.

Natuurlijk: nooit eerder was de (indirecte) verkiezing van de Eerste Kamer zo spannend als deze keer, maar het is toch een tikje gênant dat gedaan wordt alsof de belangrijkste functie van de Provinciale Staten het kiezen van de leden van de Eerste Kamer is.
Alsof ze wisten dat ik bezig was met dit stukje, stuurde de FvD me deze week nog deze opvallende mail:

De doorslag
Op de website ProvincialeStaten2019 is te zien dat de provincie van de FvD – in tegenstelling tot de PVV – geen website heeft en dat – eveneens in tegenstelling tot de PVV – geen van de lokale kandidaten een twitter-account heeft. Dat zegt weinig. Het zegt al iets meer dat er überhaupt bijzonder weinig te vinden is over die lokale kandidaten, als je wat verder zoekt. [4]

De lijsttrekker heeft een nogal opvallende, weinig voorkomende naam: Almekinders. Makkelijk bij het zoeken. Hij heeft een monumentale woning, is werkzaam in de ‘advieswereld’, loopt marathons èn kwam er ooit voor uit dat hij PVV-stemde. Dat is alles wat ik vond.

Over meneer Stuut vond ik dat hij ooit een KPN-website had onder de naam ‘Leren ontspannen‘, maar daar is geen spoor meer van terug te vinden.

Nummer drie op de lijst heeft een nog minder vaak voorkomende naam: Tattersall. Ongetwijfeld familie van een in Enschede beroemde, uit Groot-Brittannië afkomstige, textielbaron. Ironisch: in Enschede is er een wijkje genoemd naar die baron en dat wijkje stond tot voor kort nogal ongunstig bekend.

Heel snel nog even de andere kandidaten langslopend, krijg je de indruk dat er nogal veel, al dan niet uit VVD-milieu afkomstige, ondernemers bij zijn. Als voorstander van de vrije ondernemingsgewijze productie zie ik daarin meer nadelen dan voordelen.

Maar de doorslag kwam voor mij bij het openingsdebat voor de provinciale statenverkiezingen hier in Overijssel. Meneer Almekinders meldde dat hij niet zou komen.
Kan gebeuren natuurlijk, maar hij achtte het ook niet nodig om toe te lichten waarom.
En hij liet dat afmelden ook uitvoeren door een ‘woordvoerder van de partij’…

Bijlage volgt onder de noten.

---

1. Die held van veel radicale wereldhervormers Rudi Dutschke, had een sympathiek overkomende reden voor zijn pleidooi voor die strategische keuze om machtsposities te verwerven in allerlei instellingen: hij was tegen de destijds opkomende terreur van groepen zoals de Rote Armee Fraktion, ook wel Baader Meinhof groep genoemd. Maar dat was dus een strategische keuze. Hij noemde zijn oudste zoon gewoon Che: naar de beruchte, racistische moordenaar Guevara. Een andere zoon is actief voor de Duitse Grünen. Wie van griezelen houdt, raad ik de wikipedia-pagina over de moeder van die kinderen aan.
2. Volgens mij een unieke zaak: leden van een partij die structureel op een andere partij stemmen. In provinciale staten gekozen FvD-ers zouden voor de Eerste Kamer ook een stem uit kunnen brengen op iemand van de PVV…
3. De mohammedaanse partij Nida heeft zowel in Noord als in Zuid-Holland een autochtone bekeerling als lijsttrekker! In Zuid-Holland hebben ze –blijkbaar om elk misverstand te voorkomen over de aard van de partij– een hoofddoek-draagster naast de lijsttrekker/moskeebestuurder op het affiche staan…
4. Dat is ook wat John Bijl, van het Perikles Instituut schreef: “Sommigen zijn niet eens te betrappen op ook maar één politiek standpunt in de afgelopen jaren.”

---

Bijlage

Mijn waarnemingen betreffende de provinciale politiek in Overijssel.

Zeker in de landelijke debatten vormt het klimaatdeugakkoord een belangrijk thema in de komende verkiezingen. Onder de kop ‘energietransitie’ worden vergelijkbare ‘discussies’ al langer gevoerd.

Tijdens de formatie van kabinet Rutte-3 hebben de samenwerkende lagere ‘overheden’ – IPO (provincies), VNG (gemeenten) en Waterschappen over dat onderwerp zelfs een advies gestuurd aan de onderhandelaars en het lijkt erop dat dit een stempel gedrukt heeft op het regeerakkoord. Voorzitter van die in IPO samenwerkende provincies was de Overijsselse commissaris van de koningin, Bijleveld: nu ‘toevallig’ minister van defensie.

Overigens kent Overijssel ook een coalitie VVD-CDA-D66-CU… (Al is hier de CDA-statenfractie nu nog bijna twee keer zo groot als die van de VVD)

Na het bijwonen van een Statenvergadering en enkele provinciale commissievergaderingen, bekeek ik diverse stukken over de zogenaamde Energietransitie en ik schrok. Voor wat betreft de inhoud van die commissievergaderingen zelf is de indruk die blijft: pennywise, pound-foolish.

Soms is het nog erger: dan lachen ze om hun eigen incompetentie te verhullen of zelfs om met die incompetentie te koketteren! Men voelt zich blijkbaar zeer veilig en het gegiechel komt niet alleen van Statenleden maar ook af en toe van de D66-gedeputeerde.

Een van de meest verontrustende zaken die ik tegenkwam was de trend richting ‘gezamenlijke aanpak’ door provincies. Een al langer bestaande problematiek, die ernstiger lijkt te worden door het fenomeen der (ook weer samen optrekkende) Rekenkamers.

In de praktijk bestaan er trouwens geen provinciale ‘reken’kamers: de bestaande rekenkamers zijn ingesteld door groepjes provincies en die werken dan weer samen, onder andere in een studie over die ‘energietransitie’.

De rekenkamers zijn onafhankelijk, maar bestuursleden en onderzoekers komen uit bepaalde hoeken meer dan uit andere, om er maar een understatement tegenaan te gooien.

De Overijsselse inbreng in dit onderzoek komt van Karin IJssels, die Algemene Sociale Wetenschappen studeerde in Utrecht, en van Arne Willigenburg, die ons via zijn twitteraccount oproept een handtekening te zetten voor ‘een verbod(!)’ op kernwapens. Een competitiedeuger dus.

De betrokken bestuurder is Michael Mekel. Enkele jaren geleden schreef hij een stuk waarin hij zich uitliet over terreur: “Bestuurders moeten bij veiligheids-problemen niet per se willen ‘scoren’, media moeten niet ‘dramatiseren’ en burgers moeten zich niet laten meeslepen.” Deze en andere aanbevelingen aan minister Opstelten, deed hij vanuit zijn functie bij de Raad voor het openbaar bestuur. Deze zelfde meneer Mekel is nu voorzitter van de koepel van provinciale Rekenkamers…

Het eerste en belangrijkste dat je moet weten over dat ‘rekenkamer’ onderzoek over de energie-transitie is dat er geen sprake is van waarnemingen van de fysieke werkelijkheid laat staan van rekenen: vandaar de aanhalingstekens in ‘reken’kamers.

Het niet-beta gehalte van deze notitie en van de hele subcultuur waarin dit gedachtegoed welig tiert, komt duidelijk tot uitdrukking in de eerste noot van het onderzoeksplan, waarin ‘Hernieuwbare energie’ wordt gedefinieerd als: “Niet-fossiele energiebronnen die constant worden aangevuld.” Men schaart er in het onderzoeksplan echter ook aardwarmte onder: hoezo wordt die aangevuld? Is zo’n foute aanduiding nu heel erg? Op zichzelf niet, maar het illustreert, bijna terloops, dat vóór publicatie niemand met beta-achtergrond en kritische blik, ernaar gekeken heeft: dàt is beslist verontrustend.

Hier in Overijssel lijken de een- respectievelijk tweepersoonsfracties van PvdD en GL beter ingevoerd dan PvdA, SP etc. Ze hebben meer en ook sterkere argumenten. De rest hobbelt achter hèn aan. Hier en daar wordt er wat afgeremd, maar het geloof in (de mogelijkheid van) draaien aan de thermostaat van de aarde, lijkt goed beschouwd door alle andere partijen te worden gedeeld.

In de Statenvergadering heeft de PVV-fractie helaas nauwelijks weerwoord op de demonisering.

PS: Het budget van gemeenten is veel groter dan van de provincies. Dat van Zwolle is bijna exact gelijk aan dat van Overijssel. Dat geld wordt besteed aan zaken die mensen veel directer raken zoals bijvoorbeeld de (jeugd)zorg. Maar let wel: het aantal provincie-ambtenaren is ongeveer 10 keer zo groot als dat van Zwolle!
PPS: De nestor van de Staten liet zich tijdens een cursus voor potentiële statenleden ontvallen dat de provincie eigenlijk helemáál niet krap bij kas zit. Wat dat betreft is het niet zo heel gek dat de PVV bij haar tien prioriteiten ook ‘Meer steun aan gemeentes op gebied van zorg‘ noemt.