Het is bijzonder om te zien hoe premier Rutte zijn coalitie op weg naar 20 maart (PS2019) in een onhoudbare positie heeft weten te manoeuvreren, en nu niet bewegen wil. Toch zit er logica achter.

Rationeel is dit niet langer, wel wordt zelfs de meest onschuldige toeschouwers duidelijk dat hier op de achtergrond een andere agenda spelen moet. Alleen het simplisme dat hier speelt is ietwat verbijsterend, zeker voor mensen met teveel respect voor de ‘boven ons gestelden’. Dat ook deze laatsten kleine krabbelaars blijken die zich niet te min achten om hun eigenbelang boven het landsbelang te stellen weten we wel, maar diep in ons hart geloven we het niet.

Voorstelling rond de klimaathoax
Desalniettemin is de hele voorstelling rond de klimaathoax er een schitterend (in de zin van oogverblindend) voorbeeld van. Ook is dit een bewijs dat het ongerijmde ons te dichtbij kan komen – objectief gezien verdient de zittende coalitie geen enkele steun, maar in de peilingen blijkt nog steeds circa 30% van de bevolking het ondanks alles allemaal te willen kunnen hopen.

Dit weekend ging de drie grootste partijen in de coalitie in de peiling elk een zetel omlaag. Die werd afgenomen toen de grootste klap qua geloofwaardigheid nog komen moest.

De burger krijgt geen compensatie voor de hogere energierekening. Dat zei minister-president Mark Rutte vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie.

Dijkhoff VVD-leider
De peiling toont een VVD die een peil bereikt dat lager is dan waarop die partij een jaar of tien terug al stond. Zodat je je blijft afvragen waar de opstand onder de toekomstige volgelingen van Dijkhoff blijft? Ook Rutte lijkt daarop te rekenen. Zijn weigering van afgelopen vrijdag zelfs maar enige cosmetische aanpassing van de energierekening van ‘werkend Nederland’ te overwegen is de strategische actie van een man die zelf niet van plan is ooit de Nederlandse kiezer nog rechtstreeks te confronteren, maar weet dat zijn partij daar anders naar kijken moet. CDA en D66 hebben al enige kritische geluiden laten horen (ook bizar, want deze partijen, RoboRopje voorop, zijn hier als eersten schuldig aan). En de achterban van de CU lijkt het grosso modo allemaal prachtig te vinden. Toch zwijgt de VVD nog steeds. Lang kan dat echt niet meer duren.

Deze val in het consumentenvertrouwen werd vrijwel exclusief veroorzaakt door de klimaatwaanzin. Dat maakt onontkoombaar de strategie van de VVD duidelijk – ergens komende (of de er op volgende) week zal de partij ‘om gaan’ en de premier en zijn kabinet dwingen bakzeil te halen teneinde enige modificaties toe te staan. Ongetwijfeld hoopt men zo het resultaat voor PS2019 nog te ‘redden’.

Bovendien is het een omslagpunt dat de lancering van Dijkhoff als toekomstig VVD-leider bevestigt. Dat is de prijs die Rutte betaalt en die niet zonder risico’s is. Twee leiders op één schip is al snel teveel, en mocht Ruttes Brusselse baantje niet doorgaan dan is een eervolle aftocht van Rutte niet eenvoudig geregeld. Qua Europese toezeggingen is het nu nog veel te vroeg, dat dat vast komt te liggen vóór eind september is nauwelijks voorstelbaar.

Gedoogsteun GL?
Als de steun in de Eerste Kamer wegvalt – en daar lijkt het sterk op –  is dit kabinet echter toast. Sowieso valt niet goed te zien hoe met de te verwachten verkiezingsuitslag een werkbare meerderheid kan worden gecreëerd zolang Rutte nog boven de markt zweeft. GL als gedoogpartij binnen halen? Dat is een gedachte waaraan die partij zelf eerst zou moeten wennen. Voor een paar maanden lijkt het niet verstandig het te proberen – voor geen van beide zijden. Want dat betekent voor GL ook nog dat het mede schuld accepteert aan de misleiding door het kabinet over de cijfers die werden gebruikt.

"Het is onze beslissing geweest om voor 2018 niet met een nieuwe Nationale Energie Verkenning te komen, maar die beslissing hebben we wel gedeeld. Dus iedereen wist dat", zegt de directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving (#PBL) op de kritiek over de verouderde cijfers. pic.twitter.com/YIlH0OPDzy

— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) February 20, 2019

Oude cijfers gebruiken is tot daar aan toe, maar kan niet als je vooraf weet dat de veranderingen die sindsdien plaatsvonden grote inhoudelijke impact zullen hebben op het resultaat. Het PBL kan roepen wat het wil, maar door de manier waarop deze publieke erkenning er moest worden uitgetrokken heeft het zichzelf gediskwalificeerd (en kan men het maar beter opheffen). Al is iedereen duidelijk dat het PBL door het kabinet werd gemanipuleerd.

Verkiezingen dit najaar?
Toch zal de premier krampachtig proberen zijn kabinet de zomer door te loodsen, want verkiezingen dit najaar zouden hem zelf en de VVD erg slecht uitkomen. Voor je het weet heb je een referendum (auw!) over 9 jaar Mark Rutte als premier bij de hand. De SP probeert zoiets nu al, maar verkiezingen in september maakt dat een zekerheid. Aangezien Rutte’s overstap aar de EC dan nog formeel beklonken moet worden valt hij dan gegarandeerd tussen wal en schip.