Syp Wynia wijdde een paar dagen terug een artikel op de Elsevier-site aan de manier waarop de Nederlandse politie(vak)bonden menen te kunnen opereren als ze hun zin niet krijgen. Een lijstje parallellen met de Oudheid.

In het bewuste artikel zet Wynia uitgebreid uiteen wat zijn bezwaren zijn tegen de aanpak door de politiebonden. Die zijn niet mis.

Primair is daar de wijze van actievoeren: obstructief in de zin dat de politiebonden lijken te menen dat ze hun zin het snelst krijgen als ze tonen wat er gebeurt als er geen politie zou zijn: niet langer boetes uitschrijven, begeleidingstaken niet uitvoeren (zoals de chaos aan het begin van de voetbalcompetitie) en pogingen het goede verloop van Prinsjesdag te frustreren. Dodelijk ook is de constatering dat alleen actie wordt gevoerd tijdens werkuren.

Bepaald geen misselijke aanklacht.

Secundair op dit moment – maar naar mijn idee principieel ernstiger – is de constatering dat de politiebonden de leiding bij de politie schijnen te hebben overgenomen. Dit uit zich ook in het kennelijke onvermogen een redelijk compromis te accepteren, en door te willen gaan tot alle eisen zijn ingewilligd. Dit gaat niet alleen in tegen de redelijkheid die we veronderstellen te hebben in Nederland, maar demonstreert tevens de arrogantie van de politiebonden. En dit is niet voor het eerst.

In wat voorheen Pauw & Witteman was, dook op een bepaald moment een voorzitter van een politiebond op, die niet langer namens zijn leden sprak, maar ook werd uitgenodigd met het specifieke doel over staand politiebeleid en toekomstige ontwikkelingen daarin te spreken. En dat niet éénmaal, maar verscheidene keren. Daar was de man niet voor aangesteld – op geen enkele manier werd daar in ieder geval gewag van gemaakt – en dat maakte het potsierlijk, aangezien veel media er gaandeweg van overtuigd raakten dat dit de stem van de politie was. Een heel ongezonde situatie.

En hier komen we aan de vergelijking met de Praetorianen, de lijfwacht van de Romeinse keizers van Augustus tot Constantijn. Die kenden kort gezegd hun plaats niet, drukten daardoor meer en meer een stempel op de politiek van hun dagen, en gingen daar uiteindelijk aan ten onder. Na onnoemelijke schade te hebben aangericht. Het is een kenmerk van meer historische lijfgardes, ook de Turkse Janitsaren en de Egyptische Mammelukken maakten deze ontwikkeling door. Kenmerk van al deze gardes is dat zij in of nabij de hoofdstad (en dus de regeerder) de enige serieuze militaire macht vormden. Met de feitelijke ontbinding van het Nederlandse leger, waarvan de resten thans worden geïntegreerd met een Duitse pantserdivisie, is ook hier een onplezierige vergelijkingsbasis beschikbaar.

Dit betekent niet dat de vergelijking helemaal op gaat. Wel dat de basis ervoor onplezierig nadrukkelijk aanwezig is, en ontwikkelingen soms snel kunnen gaan.

Wat de Praetorianen zo opvallend maakte, was dat de uitbreiding van hun belang in roerige tijden resulteerde in het afzetten van keizers om het financiële gewin: nieuw aantredende keizers paaiden het leger met een uitkering, dus elke troonwisseling leverde geld op.

De analogie met de politiebonden lijkt evident. Machtswellust en weigeren van bevelen die bij gebrek aan middelen die af te dwingen een luchtledige scheppen. De leiding van de groep gaat zichzelf uiteindelijk beschouwen als belangrijkste machtsfactor binnen de staat. Let wel, met die leiding heb ik het over de voormannen van de groep, niet de formele bevelsstructuur.

Het is deze laatste ontwikkeling welke een desastreus effect kan hebben. Dat de formele bevelsstructuur zich dit tot nog toe laat welgevallen is een uiting van extreme zwakte. Een zeer ongezonde ontwikkeling voor ons land.