De basis van corruptie is dat het gewoontevormend is, en voortkomt uit de dagelijkse omgang met verleidingen die een glijdende schaal creëren.

Dat er weer een PvdA-gemeenteraadslid is betrapt op geknoei met verantwoordelijkheden en vermenging van belangen – in Maastricht, de stad waarin de PvdA het CDA ooit afloste vanwege het oeverloze gekonkel van de roomse regenten, verbaast al niet al teveel meer. PvdA’ers en geld vertonen dezelfde samenhang als katholieke priesters en weerloze misdienaartjes gedurende de jaren vijftig: als ze er eenmaal aan hebben gezeten is het moeilijk het van zich af te wassen. Het proces is overigens hetzelfde: door jezelf wijs te maken dat je het allemaal voor hun heil doet, creëer je daarmee voor jezelf de morele rechtvaardiging ergens recht op te hebben. Het vervolg is een kwestie van gewoonte en verslaving – bovendien kun je toch niet meer terug.

PvdA
Dat is allemaal walgelijk genoeg, maar nauwelijks rechtvaardiging er nog een stuk aan te wijden. Dat de PvdA en haar leden los zijn komen te staan van de mensen die zij pretenderen te vertegenwoordigen is een maar al te bekend feit. Dat het gevolg maar al te vaak is dat er steeds meer geld blijft hangen aan vingers die er niet op gemaakt blijken om kleverigheid en belangenverstrengeling te weerstaan eveneens. Dan kan Hans Spekman nog zo hard roepen dat PvdA’ers hun stinkende best doen – hetgeen inderdaad te ruiken is – maar waaraan het de partijvoorzitter aan ontbreekt is een partij die in staat is zijn leden voldoende te screenen op moreel besef. Kaderopleiding vereist niet alleen handigheid in politieke spelletjes, maar ook enige morele ondersteuning. Dat spreekt nooit vanzelf, hetgeen keer op keer blijkt. Maar ondertussen zijn we het stadium gepasseerd dat een partijvoorzitter van de PvdA op dit vlak nog redding kon brengen. De rotting zit te diep, het is de hoogste tijd de PvdA op te heffen.

Gemeente Maastricht
Maar wat mij nog meer tegenstond is de manier waarop door de woordvoerder van de burgemeester werd geprobeerd wat olie op de golven te gooien. Burgemeester Penn Te Strake kan dan wel partijloos zijn, regentesk is ze met haar achtergrond des te meer. Dat is heel teleurstellend, hoewel het natuurlijk altijd zo kan zijn dat ze toe is aan een nieuwe woordvoerder. Maar dat de burgemeester laat mededelen dat er geen reden is het gedrag van het raadslid te toetsen aan de gemeentelijke integriteitscode is vrij bizar. Burgemeesters zijn er nu eenmaal niet om raadsleden te controleren.

Dat betekent in dit geval, dat ze er goed aan had gedaan zich hier inhoudelijk buiten te houden, en eerst een klein onderzoekje door een ambtenaar te laten verrichten. Naar de ambtenaar in kwestie, die had besloten de hulpactie van het raadslid financieel te steunen. €1450 om op een Grieks eiland lampjes te gaan uitdelen? Hoe kom je op het idee. Ik geloof niet dat iemand me zal kunnen uitleggen wat het belang van de gemeente Maastricht hierbij was. Sowieso is dit het zoveelste voorbeeld van potjes gemeentegeld die beschikbaar zijn voor oneigenlijke projecten. Dat zou wettelijk maar eens moeten worden geregeld. Met een compleet verbod, want niets anders is nog acceptabel. Dat maakt ambtenaren ook minder kwetsbaar voor invloedrijke raadsleden die een weekje vakantie op gemeentekosten gefinancierd willen hebben.

De integriteit van het raadslid
En raadslid Bastiaens? Zijn stichting HIT kreeg in 2011 bijna €300.000 euro van de Europese Commissie. En het was de eerste subsidie niet: voor het opzetten van migratieprojecten wilde eerder ook het Ministerie van Sociale Zaken de knip al wel trekken. Momenteel is Bastiaens naar eigen zeggen vooral werkzaam ’als zzp’er gespecialiseerd in migratievraagstukken’. „De stichting HIT ligt een beetje stil”, stelt hij.

De stichting ligt een beetje stil. Dát betekent niets anders dan dat de stichting hetzelfde is als raadslid Bastiaens. En met de huidige hausse van binnenstromende asielmigranten waren er genoeg projecten waarbij  meer te verdienen viel dan met het leegmelken van zijn eigen stichting. Zo’n stichting is goedkoper om op te zetten dan een BV, en ‘stichting’ heeft een ideële klank. Een ideaal vehikel om bij ministerie en EU geld los te peuteren wat je als privépersoon nooit krijgen zou. Zou raadslid Bastiaens daar mensen kennen? Of is het zó gemakkelijk om met een vage rechtspersoon grote bedragen los te krijgen bij dergelijke instanties? Ook hiervan moet je concluderen: werk aan de winkel voor de regering in Den Haag.

Update

Burgemeester Penn te Strake lijkt ook om een andere – mogelijk verbonden – reden niet geheel zuiver op de graat te zijn. Een van de AZC’s die Maastricht beschikbaar stelde is via een schimmige eigendomsconstructie zeer kort na de politieke beslissing er over doorverkocht. Het wachten is op onderzoek dat de verbinding tussen Penn-Te Strake en Bastiaens legt.