De PvdA heeft afgelopen weekend een eerste poging gedaan het primaat op ‘links’ te herwinnen. Het heeft politiek weinig losgemaakt, en dat tekent het als poging ten voeten uit.

Het houdt niet over tot nog toe, maar men lijkt te menen dat het een goede indruk zou kunnen maken als de linkse partijen elkaar voor de verkiezingen steunen in min of meer vergelijkbare standpunten. In de praktijk zijn dat de standpunten die het minst eenvoudig te realiseren zijn, dus dat is een veilige aanpak moet men bij de PvdA gedacht hebben:

Partijen die de afspraken onderschrijven, zeggen onder meer toe dat ze ook na de verkiezingen niet tornen aan de ontslagbescherming van mensen met een vast contract, dat zzp’ ers zich moeten verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en dat jongeren vanaf 18 jaar een volwassen loon krijgen.

Pechtold moest er niets van hebben – D66 is een ander type links dan waar de PvdA zich hiermee op richtte – maar Roemer en Klaver hapten gelijk. Maar elk met zijn eigen aanmerkingen. Waarom aanmerkingen bij dergelijke algemeen gestelde voornemens? Omdat de PvdA de indruk wekken wil dat er op links nooit iets van de grond zal komen zonder dat zij daar als partij leiding aan geeft. Electoraal is dat een aantrekkelijke positie, en dus reageerden Roemer en Klaver lauw. Niet vanwege de uitgesproken intenties, maar vanwege de onderliggende: het is verkiezingsretoriek.

Het is net zoiets als die eeuwige voorstellen tot nauwere samenwerking, mogelijk zelfs fusies. Het voorbeeld van GroenLinks (en voorheen het CDA!) geeft al aan dat er alleen iets van komt als ze zover ineenschrompelen dat ze onbetekenend dreigen te worden. Maar in de Nederlandse politiek is dat vaker een kwestie van communicerende vaten dan van grote verschuivingen, zodat een verschrompelende partij vaak de evenknie is van een partij die zichzelf in de lift naar boven terugvindt. Waarom zou je er dan een schrompelpartijtje bijnemen, met alle integratieproblemen en cultuurverschillen van dien? En dus kwam het er nooit van, en zal het er de komende vijftig jaar ook wel niet van komen.

Wat dat betreft gaat dit PvdA-iniatief er weer een fraai voorbeeld van leveren. Drie minuten na het doorkomen van de eerste prognoses op basis van exitpolls op 15 maart is het gedaan met de samenwerking, de voornemens en alle afspraken op links. Het enige dat dat voorkomen kan is een collectieve verschrompeling van de linkse partijen, maar als men in het midden blijft vasthouden aan een uitsluiting van de PVV is onvermijdelijk dat een of twee linkse partijen tot het komende kabinet mogen toetreden. Maar vast niet alle drie.

Slechts als VVD en PVV (desnoods met de kleine rechtse splinters daarbij op geteld) samen meer dan 75 zetels halen, zou dat een optie kunnen zijn. Maar dat zal deze verkiezingen naar mijn idee nog niet mogelijk zijn. Daarvoor moeten we nog een paar jaar wachten. Waarbij u de kansen kunt afmeten aan de eensgezindheid die het komende kabinet gaat uitstralen op issues die er maatschappelijk weinig of niets toe doen.

Want over de echte issues van deze tijd is men het eens: veel te eng om onderling ruzie over te maken.