Begin vorige week deelde partijleider Sybrand Buma bij BNR mede, dat het CDA niet meer automatisch gaat voor een plek in de volgende regering. Over een politiek dilemma.

Onderstaande quote is om een aantal redenen wel degelijk politiek ‘schokkend’, omdat het een afwijzing van verantwoordelijkheid is die verder gaat dan de maatregelen waarover het uiteindelijk gaat. Het zou de verdergaande krimp van het CDA tot getuigenispartij kunnen inleiden, feitelijk de omgekeerde weg die de ChristenUnie in een aantal opzichten heeft afgelegd.

Het CDA gaat bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017 niet koste wat het kost voor een plek in de coalitie. ‘We zijn niet meer zoals in het verleden een bestuurderspartij die meeregeert, wat er ook gebeurt’, vertelt partijleider Sybrand van Haersma Buma.

En:

Het CDA wil waarden terug in de politiek. Alleen maar scheldend door de Haagse arena gaan heeft geen zin. Als het kan realiseren we dat in een kabinet, maar de afgelopen periode hebben we het met evenveel trots in de oppositie gedaan. Volksvertegenwoordigen is namelijk net zo’n hoog vak als op het regeringspluche zitten’

De eerste gedachte die je krijgt is dat Buma het ‘hard to get’-spel speelt. Maar er spelen meer gedachten een rol. Het onvermogen van het CDA om ondanks een bij tijden bijzonder geslaagde oppositierol waardering in de peilingen te krijgen zou er zo een kunnen zijn. Buma zegt nog nèt niet, dat de partij niet meedoet als zij minder dan twintig zetels haalt, maar heel veel scheelt het niet.

Het kan een erkenning zijn dat de VVD de oude CDA-rol in het centrum van de politieke regentenclubs onomkeerbaar heeft overgenomen, en dat het CDA daarvan wat moedeloos geworden is.

De al genoemde transformatie tot getuigenispartij bevredigt niet zo heel erg, maar alleen al de (nederige?) uitspraak dat men zich niet direct als eerstverantwoordelijke ziet voor verantwoordelijkheid lijkt er desalniettemin op te duiden.

Maar de belangrijkste reden lijkt te zijn dat de partijleider geen herhaling van de traumatische periode 2010-2012 wil (Rutte1). Niet heel vreemd, maar een blijvend stigma van innerlijke zwakte is het wel. Het CDA is met zichzelf nooit in het reine gekomen met de manier waarop tijdens die kabinetsperiode is geopereerd. Dat Buma nog steeds over de PVV spreekt als over ‘die weglopers’, terwijl in reconstructies glashelder geworden is dat het CDA een situatie liet ontstaan die de PVV nauwelijks keus liet is kenmerkend.

De mensen die de coalitie Rutte1 mogelijk maakten zijn in het huidige CDA naar de achtergrond weggewerkt, terwijl hun tegenstrevers die met Hysterische verhalen probeerden te voorkomen dat die regering er kwam, op de achtergrond nog steeds worden vereerd. Waarom? Omdat het CDA als getuigenispartij van de toekomst hautain zal mogen wegkijken van problemen, die de partij in eerdere incarnaties toestond te ontstaan?

Het CDA heeft een morele plicht, meer dan Buma zal willen toegeven. Maar als de partij hem daarvoor eerst zou moeten lozen als obstakel naar een gezonder positiebepaling – het zij zo. Jammer is dat wel.