Dat de zaak-Keizer politiek dynamiet is, lijkt in het Torentje nog niet doorgedrongen. Rutte negeert het vooral – negeren werkt, zoals vaker gezegd bij 99% van de bestuurlijke problemen het best. Maar dit vraagt leiderschap, en beslissingen.

De krampachtige wijze waarop VVD-voorzitter Hennie Keizer denkt het tij van zijn eigen ondergang nog te kunnen keren is exemplarisch voor wat hier gebeurt. Vandaag is er een persconferentie voor door Keizer geselecteerde journalisten, waarin de geplaagde voorzitter opening van zaken geeft. Je moet er toch niet aan dènken dat je tot dat selecte groepje behoren mag? Door de VVD gecertificeerd als kuddejournalist – zoiets zou niemand moeten willen. Maar enfin, dat is aan de heren en dames journalisten zelve. Wie de belediging niet herkent is correct gescout als domme meeloper.

Is de ondergang van Keizer onafwendbaar? In een normale democratie kan een misstand die zo in de schijnwerpers komt niet ongestraft blijven. FTM heeft Keizer bij de onderbuik, en zal niet los laten. Het kan niet lang duren eer iemand met een aanklacht komt waarbij de VVD-voorzitter uiteindelijk in staat van beschuldiging wordt gesteld. Dan zijn de poppen pas echt aan het dansen. Met niemand die er bij betrokken is wil je als partij dan nog geafficheerd worden, dus is het de hoogste tijd voor noodmaatregelen.

Dat er veel hooggeplaatste VVD’ers bij betrokken zijn behoort aan de kaak te worden gesteld, het is de les die regenten van het CDA al minstens vijftig jaar geleden hebben geleerd. Dat de VVD het CDA is opgevolgd als centrumrechtsige sleutelpartij binnen de Nederlandse politiek komt nu eenmaal met verplichtingen. Dit biedt de partij daarom een prachtige kans op zelfreflectie, mits nu voortvarend aangepakt. Met net verkiezingen achter de rug kan het moment niet gunstiger zijn. Althans: er was een veel ongelukkiger scenario denkbaar geweest – zoals een half jaar vóór verkiezingen.

Maar leiderschap. En beslissingen! Daarop hebben we de premier tot op heden maar weinig kunnen betrappen. Hij is een heel handig oliemannetje bij conflicten gebleken, maar is hij in staat zijn partij aan de teugel te nemen naar een schonere toekomst? Dàt is waar het hier om gaan zal, en dat vraagt nogal wat van een premier die dit nu juist aan VVD-partijvoorzitter Hennie Keizer had uitbesteed. Maar het kenmerk van waarlijk leiderschap is nu eenmaal dat je ook door onprettig zure citroenen heen bijt als die op je pad komen. Dat Rutte die liefst zo lang mogelijk vermijdt is bekend (uitslag Oekraïne-referendum!), maar dit laten rotten moet onvermijdelijk tot twee dingen leiden:

• Een pijnlijke deconfiture na een lang rottingsproces, waarbij steeds meer VVD’ers als hooggeplaatste appels uit hun boom waaien
• Een opstand van de rank and file binnen de VVD waarbij de leider wordt gewipt.

Dat is niet in het belang van het land, al zou het velen niet slecht uitkomen als het volgende kabinet-Rutte al na anderhalf jaar uit elkaar valt omdat de premier door zijn eigen partij aan de dijk wordt gezet.

Waar het om gaat is: Rutte moet beseffen dat hij Keizer niet kan blijven dekken als deze aan koerst op een fraudeproces waarbij deze zo ongeveer onteigend zal worden en een paar jaar de bak in draait. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden, en de geur die vanuit de omgeving van Keizer cs op stijgt is onfris op het rampzalige af. Dit is geen zaak die over waaien kan. Wel is het er een waar je je op tijd van moet los maken. Omdat de gerechtelijke aanpak van dergelijke fraude vaak een lange adem nodig heeft. Maar wie er nog bij betrokken is tegen de tijd dat er een proces op gang komt, wordt héél fijn gemalen. Dat is iets wat geen politieke partij zich veroorloven kan. Wat ik tot nog toe aan bewijzen boven heb zien komen maakt het tot een uitgemaakte zaak wat een rechter er aan gaat doen. Als Rutte de VVD niet mee wil laten slepen in de val van zijn voorzitter, moet hij hem gewoon heel snel lozen. Dat gaat veel pijn doen, maar langer wachten maakt het niet beter. Eigenlijk was afgelopen week het beste moment – vanaf maandag is iedereen terug van zijn voorjaarsuitstapje en is de beer echt los.