‘De politiek’ wil dat meer rekening gehouden wordt met de menselijke maat. Door de overheid? Dat lijkt me in dit verband een enorme jij-bak.

In de Tweede Kamer begint oog te ontstaan voor een bekend probleem dat iedere politicus bij zijn entree in de politiek zou dienen te leren: de discrepantie tussen wetgeving en perceptie bij de burger. Hoeveel oog, precies? Voorlopig niets om onze adem over in te houden.

Corona is de aanleiding schrijft de staatsomroep, maar het fenomeen is zo oud als de weg naar Kralingen. Het is zelfs wettelijk vastgelegd: iedereen wordt geacht de wet te kennen is een klassiek juridisch uitgangspunt. Dat dat iets onvermijdelijks heeft, betekent niet dat het zo is. Hoogstens dat anders een onwerkbare situatie ontstaat, in de categorie: ikke nie weet-nie-nee. En zoals u terecht concludeerde uit de manier waarop ik deze categorie presenteer, is dit precies ook waar veel allochtonen bij rechtbanken jarenlang mee weg kwamen.

Dat hetzelfde nu in een ander verband weer om de hoek komt kijken is daarom ietwat verdacht. Las ik niet ergens dat een deel van het probleem van de Toeslagenaffaire was, dat vooral allochtone aanvragers doelwit van deze dadendrang van de belastingdienst waren? Illustreert dat weinig anders dan dat er ook binnen instanties als de belastingdienst wordt gevonden dat deze benadering van gebrek aan kennis al te lang met lankmoedigheid tegemoet getreden wordt?

En hoe goed heeft de commissie-Bosman hier zelf over nagedacht? Dat iedereen wordt geacht de wet te kennen klinkt mooier dan het is, als je ziet wat er uit de handen van politici en andere wettenmakers komt. En dàt is dan ook het probleem: de vertaling is eigenlijk, dat mensen die niet gestudeerd hebben op de ambtelijke taal en haar consequenties hier het meest onder lijden. Dat is geen exclusief voorrecht van lager opgeleiden, maar het is de grootste groep slachtoffers.

Laat me dat in wat begrijpelijker taal gieten, waar ook politici wat mee zouden moeten kunnen:

Nodig is een goede uitleg van wat het voor mensen zal betekenen. Dat ontbreekt bij veel wetgeving. Hoogstens wordt er in kranten over geschreven in de zin van wat men hoopt er mee te bereiken – al dan niet met verdiscontering van de politieke verwachtingen van het journalistieke medium[1] in kwestie.

De menselijke maat hier blijkt opnieuw te lijden te hebben van een overmaat aan goede bedoelingen bij politici, en de wetgeving die daarvan het gevolg is. Dat stemt weinig hoopvol over eventuele oplossingen.

---

1. Ik denk hierbij speciaal aan de heisa die werd gemaakt bij de invoering van het burqa-verbod. Dat werd vrij breed afgeschilderd als een racistische maatregel, en de handhaving werd vervolgens vol overgave breed gesaboteerd.