Enkele bedrijven, middenveldorganisaties en BV’s hebben het Pietenpact ondertekend. Bedoeld om Zwarte Piet af te schaffen. Zij engageren zich voor een stereotype-vrije Piet: niet volledig zwart geschminkt, geen oorbellen en geen rode lippen. Applaus op de politiek-correcte banken.

Twitter ontplofte van woede. De Vlaming moet van geen pact weten. De Vlaming weet dat de origine van Zwarte Piet niet zomaar zwart-wit is (pun intended) en ontmaskert de Pietenhaters voor datgene wat ze echt zijn.

Woede
Dat is mijn enige emotie toen ik het artikel in Het Laatste Nieuws zag. De Vlaams-Nederlandse organisatie Huis deBuren heeft in het geheim met een aantal maatschappelijke organisaties een jaar lang overlegd. De bottomline is dit: alles kan en alles mag, behalve de traditionele Zwarte Piet.

De slachtoffers zijn duidelijk: de kinderen. Die worden helemaal verward met volledige zwarte pieten, halfzwarte pieten (“roetveegpieten”), regenboogpieten, stroopwafelpieten, kaaspieten tot blanke pieten. Dit valt niet meer uit te leggen. Zo wordt de hele magie van het Sinterklaasgebeuren onttoverd tot een freakshow.

De ondertekenaars van deze freakshow zijn een aantal bekende en totaal onbekende organisaties. Zo zijn een aantal sleutelfiguren (Bart Peeters, Colruyt, Dreamland, VTM, VRT, Studio 100, Gezinsbond, Gemeenschapsonderwijs en het Katholiek Onderwijs Vlaanderen) maar ook totaal onbekende organisaties en een verloren BV’s (Hugo Matthysen, kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen, Stijn Coninx, BRONKS, Jeugdfilmfestival, HETPALEIS en Afrika Film Festival).

Professionele provocateurs van Kif Kif schaarden zich achter het Pietenpact maar het Minderhedenforum niet. Waarom niet? Hou u vast, “het gaat nog niet ver genoeg“:

“Niet alleen het raciale aspect is een probleem. Ook de term ‘zwarte piet’ en de duidelijke machtsverhouding tussen de blanke Sinterklaas en zijn gekleurde knechten past niet meer in onze hedendaagse samenleving.”

Voor Wouter Van Bellingen (zelf iemand die zich outte als levenslange Zwarte Piet) mag er zelfs een Sintenpact komen:

“Sinterklaas was de bisschop van Myra, een bisdom in het huidige Turkije. Het lijkt me sterk mocht hij een blanke man met een lange witte baard zijn geweest. Misschien moeten we maar eens werk maken van een sintenpact.”

Deze organisaties moeien zich paternalistisch achter de rug van de Vlaming met een Vlaamse traditie. Zij preken over compromissen dat een éénzijdig dictaat is. Zij duwen (nog) een evolutie door zonder enige inspraak van de Vlaming. Zelfs een bekende zwarte Vlaming is verwonderd dat een aantal organisaties in haar naam een kindervriend brandmerken als racistisch. De Vlaming pikt dit niet. 93% van de Vlamingen verwerpen dit Pietenpact.

Zwarte Piet, de demonische schertsfiguur
Laten we eens de vraag stellen: wie of wat is in deze discussie racistisch? Zoals Koen Daniëls van N-VA (09:30) terecht opmerkt, is dat het Minderhedenforum met hun actie juist mensen van verschillende kleur tegen elkaar opzetten, haatzaaien en racisme kweken. Dit is mij niet verwonderlijk. De gedachtegang van Van Bellingen is zeer gelijkaardig met die van racisten.

Ten eerste doet Van Bellingen aan historisch revisionisme. Net zoals de nazi’s de geschiedenis herschreven om hun sociaal darwinisme te staven, zo herschrijft Van Bellingen de geschiedenis van Zwarte Piet om zijn neokolonialistisch gedachtegoed te staven.

Zo wordt de oorsprong van Zwarte Piet geframet als een slaaf, terwijl deze figuur eigenlijk verder teruggaat tot de Germanen (en zou zelfs nog ouder zijn want deze zwarte figuur is bekend in heel Europa en Centraal-Azië). De Germaanse goden zouden al een duistere, zwarte figuur hebben gehad als companion. De Germaanse religie verdween, heidense gebruiken werden gekerstend en Sint-Nicolaas van Myra deed zijn intrede. De Zwarte Piet werd een overwonnen demon of duivel – in de Alpen bestaat die nog steeds, Krampus – daarna een menselijke helper. In het schilderij “Het Sinterklaasfeest” van Matthijs Naiveu uit 1709 werd Sinterklaas vergezeld door een blanke figuur met Afrikaanse trekken, een harlekijn of een scaramouche, olijke schertsfiguren uit de commedia dell’arte met het nu nog steeds bekende Renaissancepakje en een zwart masker. De Hadji Firoez van Iran is net als Zwarte Piet een zwartgeverfde schertsfiguur en voormalige demon.

Harlekijn van de commedia dell’arte met zwart masker en Rennaissancepakje

Tot ver in de 19de eeuw zou Zwarte Piet een zwartgeschminkte harlekijn met een commedia dell’arte pakje blijven. In 1850 kwam dan een boekje uit van Jan Schenkman waarin Zwarte Piet werd voorgesteld als een zwarte Moorse page. Sinterklaas verbleef al lange tijd in Spanje, een rijk land waar rijken Moren hadden als knechten. De connectie werd al snel gemaakt.

In het katholieke Vlaanderen kwam de Sint toen uit de hemel en was Zwarte Piet een schoorsteenveger aangeduid door Sint-Pieter om de Sint te helpen (aldus Ernest Claes). Het is pas na WOII dat de Nederlandse Sint uit Spanje met Moor-knecht kwam overgewaaid naar Vlaanderen. Het is die evolutie die Van Bellingen aangrijpt om te wijzen op het slavernijverleden. Dat is zeer selectief en historisch duidelijk niet correct.

Essentialisme en existentialisme
Ten tweede hanteren racisten en Van Bellingen een essentialistisch wereldbeeld. Dit wilt zeggen dat zij vinden dat zaken gereduceerd kunnen worden tot een onveranderbare kern die deze zaak definieert. Volgens Van Bellingen is dit het overduidelijke Moor-verleden van Zwarte Piet dat van Zwarte Piet een racistisch personage maakt. Ook suggereert hij op basis van het Turks verleden van Sinterklaas dat blanken eigenlijk geen Sinterklaas mogen spelen.

Het essentialisme gaat gepaard met de in retorica bekende genetische drogreden. De genetische drogreden heeft niets te maken met genetica maar komt net als genen van het woord “genesis” wat oorsprong betekent. Een genetische drogreden is wanneer men een ding verklaart aan de hand van zijn oorsprong. Men verabsoluteert de oorsprong en belangrijker, veronachtzaamt de huidige context.

Tegenovergesteld aan het essentialisme en diens genetische drogreden is er het existentialisme. De voor links niet onbekende existentialist Jean-Paul Sartre zei dat existentie voorafgaat aan essentie. Dit is misschien iets te liberaal maar het is een belangrijke paradigmaverschuiving in hoe we over zaken dienen te denken.

Sartre leerde ons dat het heden, niet het verleden, van belang is. Zaken hebben geen onveranderlijke kern zoals de essentialisten dachten maar enkel een context die evolueert. De Zwarte Piet is een duivel, een schertsfiguur en een Moor geweest. Bepaalde uiterlijke kenmerken dragen dat verleden met zich mee. Wat van tel is, is de betekenis vandaag. Die betekenis is glashelder: Zwarte Piet is zwart als roet door door de schoorstenen te vallen. Hij is niet zomaar de knecht van Sinterklaas maar diens rechterhand die de al eens door ouderdom verstrooide Sint helpt.

Ik voel dus ik ben
Ten derde ontpopt Van Bellingen zich tot een postmoderne. Niet historische correctheid of feitelijkheid is van belang, enkel het gevoel telt.

Het postmodernisme is een product van het romanticisme, de Romantiek. De Romantiek introduceerde het sentimentalisme in onze samenleving. Jean-Jacques Rousseau poneerde dat gevoelens vooral niet onderdrukt mogen worden of we zouden letterlijk ontploffen. Zelfbeheersing en minzaamheid, christelijke deugden, werden op de brandstapel gegooid en vervangen door zelfexpressie en authenticiteit. Als men dus wilt huilen na een nederlaag, doe niet zoals Clinton in een klein kamertje in een hotel maar doe dit open en bloot zoals Patrick Janssens. Liefst zo hysterisch mogelijk.

Postmoderne sentimentalisten hebben Descartes credo “je pense donc je suis” omgedraaid naar “je sens donc je suis”. Voelen is zijn, wat je voelt is wat werkelijk ook is. Die hypergevoeligheid leidde tot “trigger warnings”, “microagressions”en tutti quanti op Amerikaanse universiteiten. Voel je racistisch bejegend als literatuurstudent na het lezen van Rudyard Kipling, dan geeft je dat het recht (“entitlement”) om een “safe space” te eisen waar je dient te bekomen en vooral de emoties die dat boek losmaakt helemaal te laten lopen.

Het Pietenpact is een voortvloeisel van dit sentimentalisme. Bepaalde zwarte minderheden worden “getriggered” na het zien van een zwartgeverfde Zwarte Piet. Daarom mag Zwarte Piet niet meer zwart zijn en moeten de “racistische” uiterlijke kenmerken verdwijnen. Dat is het compromis dat afgedwongen wordt met de sentimentele kaart in de hand. Van Bellingen gaat zelfs nog verder. Een blanke baas en een zwarte werknemer “triggered” hem en daarom moet de hele figuur van Zwarte Piet verdwijnen. Er is niets compromisvol aan dat.

Elke mens met gezond verstand zou zeggen dat zwarten die zich “getriggered” voelen door een onschuldige, lollige kindervriend gewoon een vijs kwijt is. Zwarte Piet is niet het probleem, zij zijn het probleem. Dat mag niet gezegd worden, wat dan bepaal je als witte mens wat een zwarte als racistisch moet ervaren (neokolonialisme!). Nochtans leidt dit tot een zeer nare conclusie: blanke mensen kunnen geen empathie voelen met zwarte mensen. Alsof blanke mensen gevoelloze monsters zijn.

Sentimentalisme leidt dan ook tot inhumane beelden van anderen die niet (genoeg) begripvol zijn voor jouw gevoelens of de uiting ervan. Sentimentalisme leidt tot totalitaire dwang tot conformering, een dictatuur van de voelende minderheid en terreur. Dit hebben ze gemeen met racistische nationalisten die op basis van onderbuikgevoelens een Blut und Bodem ideologie volgde. Voelde je niet als een mede-burger aan, dan werd je naar een vernietigingskamp gestuurd.

Conclusie
Van Bellingen en andere Pietenhaters hebben heel veel gemeen met de racisten die ze zogezegd bestrijden. Ze hanteren dezelfde tactieken: verdraaien van de geschiedenis, zaken reduceren tot een onveranderbare kern en een feitenvrije tirannie van gevoelens. Vlamingen gruwen van deze tactieken en hekelen Pietenhaters hiervoor. Zij willen niet dat een eeuwenoude traditie wordt verpest door enkele oproerkraaiers. Zij willen niet dat dit rassenhaat aanwakkert.

---

Dit artikel verscheen eerder bij De Mondige Student