Het waren vooral de persverwachtingen van de buitenlandse MSM die de verkiezingen vorige week een groter gewicht toekenden dan ze in Nederland ooit krijgen konden.

Dat de pers in het algemeen in paniek is, wordt wel vaker geconstateerd. Maar het voorbeeld dat we vorige week op 15 maart en de dagen er direct aan voorafgaand kregen was toch wel weer heel ver over de top. Brexit, Trump en de kansen van Marine le Pen lijken de internationale journalistiek het hoofd te hebben doen verliezen. En dat je op zo’n moment ziet dat het ook maar mensen zijn – vrij incompetente mensen zelfs gezien wat ze pretenderen – is dan wel weer amusant en geruststellend om te zien. Voor henzelf juist minder, maar het besef van hun eigen onvolkomenheden is onmiskenbaar een van de drijvende factoren achter de steeds hysterischer rond rennende journalisten die frenetiek proberen de tijdsgeest te achterhalen. Alsof je die tijdens verkiezingen vangen zult.

Vorige week kwam ik in Amsterdam op het perron voor de trein richting Den Haag Joost Niemöller tegen, die wat Britse journalisten te woord ging staan over de uitslagen van woensdag. We hadden het over de verkiezingen – Joost had de PVV een veel beter resultaat toegedacht dan ik (maar ook ik had het overschat). We bespraken wat factoren die we hadden opgemerkt, en de ‘geslaagde’ stunt van het kabinet om het weekend voor de verkiezingen een grote rel met Erdogans Turkije uit te lokken om het land achter de premier te verenigen.

Dat Joost de BBC nog te woord kon staan was eigenlijk uitzonderlijk want meestal is de horde al door, op weg naar de volgende dreigende politieke crisis. Wie wel eens een documentaire over Amerikaanse journalisten die verkiezingen verslaan heeft gezien, beseft waarschijnlijk niet dat een dergelijk circus ook in Europa dagelijks rondreist. Met Brussel als standplaats. Komende maand zitten ze in Frankrijk, en daarover krijgen we dan weer de meest uiteenlopende berichten gebaseerd op vele polls die geen van allen meer dan half betrouwbaar zijn. Die we dan hier op onze beurt weer interpreteren, maar enfin.

Het punt waarover we het het het meest uitgebreid hadden was de verwachting van buitenlandse MSM dat als de PVV de grootste werd, Geert Wilders premier zou worden. Nederlanders weten wel beter: Nederland is een coalitieland, en dan is er de Eerste Kamer nog.

Hoe democratisch is een coalitieland als het onze, welbeschouwd? Want hoewel vrijwel alle stemmen na de verkiezingen in de volksvertegenwoordiging vertegenwoordigd worden, hebben we vrijwel altijd kabinetten die je het best karakteriseert door de naamgeving te laten beginnen met centrum-. Een ruk naar rechts, of een ruk naar links maakt weinig uit, hoogstens verschiet de coalitie lichtjes van kleur, maar dat is meer te danken aan afwijkende partijkleuren dan aan wezenlijke politieke veranderingen, en gaan vergelijkingen met landen die via meerderheidsstelsels hun vertegenwoordigers kiezen niet op. De persverwachtingen van de hier ineens rondlopende buitenlandse MSM waren vooral op een dergelijke ommezwaai toegespitst, en daarom op zijn best misplaatst.

Het verschil in democratische uitwerkingen van een kiessysteem is een interessant dilemma waarop ik vanmiddag nog terugkom.