Op de laatste vrijdag voor de verkiezingen was de lijsttrekker van Forum voor Democratie hoofdgast bij Pauw & Jinek. Frans Groenendijk keek naar het live-verslag en dacht terug aan de val waarin hij zelf jaren geleden liep.

Het NCRV-televisieprogramma Rondom 10 van 24 april 2010, ging over het onderwerp ‘sharia in Nederland’. Twee dagen tevoren was ik uitgenodigd. Aanleiding daarvoor was dat ik kort daarvoor mijn boek Islamofobie? had gepubliceerd. Ik had een voltijdbaan in het onderwijs, maar gelukkig was de live-opname op zaterdag. Zodoende kon ik er toch naartoe en de avond en een flink deel van de nacht ervoor, nog besteden aan mijn voorbereiding.

Ik liep niet weg
Het mocht niet baten. Achteraf gezien was gemakkelijk vast te stellen wat ik fout had gedaan. Gast nummer acht was huisarts, haar naam kreeg ik niet te horen. Zij zou vertellen over gebeurtenissen waarbij vrouwen op schrijnende wijze de dupe waren van misstanden binnen mohammedaanse subculturen in Nederland. Net voor de uitzending kreeg ik te horen dat zij had afgehaakt. Pas tijdens de opname kon ik vaststellen dat ze vervangen was: niet door één, maar door twéé fundamentalisten die wel wat zagen in het stenigen van overspeligen. Op het moment dat dat tot me doordrong, had ik op moeten stappen. Letterlijk.

Ook Thierry werd vrijdagavond geconfronteerd met een overmacht aan tegenstanders. Hij werd wel met meer egards behandeld, dan ik destijds. Hij werd weliswaar veelvuldig onderbroken – op de onbeschoftste manier door de ‘cabaretier’ Dolf Jansen en de ‘politiek duider’ Frits Wester – maar hij hoefde niet te vechten om elke seconde spreektijd. Kennissen van me hadden destijds zelfs de indruk gekregen dat ik helemaal niet als gast was uitgenodigd, maar dat ik in het publiek zat en me – eigenlijk wel op een beetje onbeschofte manier – mezelf ertussen wrong.

Een wonderlijk aspect van het hele gebeuren bij Pauw & Jinek, was dat Thierry Baudet eigenlijk níét hard werd aangevallen door, maar zelfs enige rugdekking kreeg van beide andere politici aan tafel: Seegers, lijsttrekker van de ChristenUnie en burgemeester Aboutaleb van de PvdA.

Het ‘publiek’
Wonderlijker nog, was datgene wat na de uitzending pas naar voren kwam over een paar mensen uit het publiek, die ook Thierry mochten aanvallen. Ze werden geïntroduceerd als ‘mensen uit’ het grote nieuwe stadsdeel van Utrecht: Leidsche Rijn. Hun namen werden netjes in beeld gebracht: Jan Willem Schouw, Marieke Dubbelman en Adam Almarini.

Schouw verraadde zichzelf al in de uitzending: hij was D66-lid. Jeroen Pauw probeerde aan damage-control te doen, door te benadrukken – oh, je bent dus zelfs lid van die partij – dat Schouw er nou niet bepaald onbevangen in stond. Pauw vermeldde overigens níét dat de man werkzaam is op het ministerie van Algemene Zaken, van Rutte zelf dus. Het werkte niet: mensen gingen ná de uitzending op zoek naar de achtergrond van die andere twee ‘gewone burgers’. Almarini bleek bestuurslid te zijn van de PvdA Utrecht. Hij realiseert zich dat het niet zo goed gaat met zijn partij:

In de kielzog van deze ontwikkeling is ook de steun voor een brede volkspartij als de PvdA, die een open en eerlijke samenleving nastreeft, aan het afbrokkelen en staan partijen veelal lijnrecht tegenover elkaar.

Mevrouw Dubbelman, zo blijkt uit haar online uitingen, sympathiseert wel met D66, maar is geen partijlid. Ze is columniste. Bij het AD. Ze timmert aan de weg met opmerkelijke, vermoedelijk grappig bedoelde teksten als deze:

Vinexvrouwtje te koop
Iedereen is te koop en dus ook Marieke Dubbelman. Op banden plakken na, kan ik eigenlijk heel veel. Bijna alles. Ik doe ook aan body pump, wielrennen en yoga. Ik bouw zelf websites, leg draadloze netwerken aan èn beveilig ze en ben non stop pedagogisch coach van vier minderjarigen. Maar daar wil ik geen geld mee verdienen. Wel met: (…)
Twitterjuf: Met bijna 6800 volgers op Twitter en een verslaving aan social media kan ik je goed vertellen wat wel en niet werkt op social media. Natuurlijk mag je iemand inhuren die social media expert in zijn bio heeft gezet en 123 volgers heeft. Maar je kunt beter mij bellen. Inmiddels heb ik tal van ZZP-ers, NVM-makelaars en MKB-ers getraind. (…)
Mijn opdrachtgevers:
Algemeen Dagblad/Utrechts Nieuwsblad (…) Hoi Utrecht, RTV Utrecht, Bibliotheek Utrecht, (…) Gemeente Utrecht

Ik wil hier niet suggereren dat mevrouw Dubbeldam ‘gekocht’ zou zijn door #PenJ. Niet omdat ik ervan overtuigd ben dat het van ons belastinggeld betaalde NPO-televisieprogramma zich niet tot zoiets zou verlagen, maar omdat mevrouw Dubbelman over een aantal onderwerpen er een zeer uitgesproken mening op na houdt:

Afgelopen zaterdag stond er een interview met kraker Rogier Meijerink in deze krant [AD]. Hij noemde de kraakactie van de flat aan de Monnetlaan ook een statement tegen het racistische woningbeleid van de gemeente en de corporaties in Kanaleneiland. Ik vind het grote woorden, maar na bestudering van het bouwbord [reclame-uiting vanYour Urban Space, een samenwerkingsverband van de gemeente Utrecht en onder andere vastgoedontwikkelaar Heijmans] denk ik dat Rogier gelijk heeft.

Het dagelijks bestuur van de gemeente Utrecht (College van B&W) wordt overigens gevormd door VVD, D66, GroenLinks en SP.

Nu is Dubbelman, hoewel ze voor Utrechtse (semi)overheidsinstellingen en voor persmedia werkt, natuurlijk ook een burger. Waarom zou ze niet haar zegje mogen doen. Twee dingen schuren:

1. P & J zijn niet open over de achtergrond van de mensen uit ‘het publiek’ die ze het woord geven. En dan druk ik me zéér terughoudend uit.
2. P & J hebben de volgende dag dan weer een ‘politiek verslaggever NOS Nieuws’ te gast die komt duiden.

Wanneer Dubbelman vanuit de bus op weg naar de studio twittert over haar aanstaande optreden, krijgt ze onder andere deze aanmoediging:

Homeopathische verdunning
Liep Thiery Baudet nu in een vooropgezette val? Het leidt geen twijfel dat er een val was opgezet. Veel uitgebreider opgetuigd dan die tegen mijzelf destijds. Centraal onderdeel van de aanval was, om hem weg te zetten als racist. Dit was het belangrijkste onderdeel van de bijdrage van Frits Wester. In een van de vele tientallen speeches die Baudet het afgelopen jaar gaf, had men een minder gelukkige metafoor gevonden. Die ging over immigratie en homeopathie. Alle keren dat hij daartoe de gelegenheid kreeg benadrukte de lijsttrekker dat hij problemen heeft met culturen die ver af staan van de onze, die niet mengen, maar Wester bleef doordrammen alsof verschil maken tussen ras en cultuur een leugenachtige verdraaiing was.

Op bijzondere wijze toonde Pauw zich na afloop opgetogen over het bereikte resultaat:

Boemerang-effect
Er was dus wel een val, maar Baudet liep er niet in.

Onder andere omdat hij véél meer op Trump lijkt dan ik. Hij is, net als Trump, behalve geniaal ook een mensen-mens.

Maar Nederland is niet de VS. Wanneer Baudet zich had opgesteld zoals Trump vorig jaar deed – ik doel dan met name op diens optredens tijdens de voorverkiezingen, toen hij nog de Republikeinse kandidatuur moest verwerven – zou dit televisie-optreden de nekslag betekend hebben voor de kans dat Forum voor Democratie komende woensdag meer dan één zetel haalt. Het al bestaande wantrouwen tegenover de NPO in het algemeen en tegenover Pauw en Jinek in het bijzonder is echter, door de gekozen aanpak van de KRO-NCRV-VARA combinatie en de kalme reactie daarop van Baudet, hevig aangewakkerd. Het werkt als een boemerang.

Een grappige aanwijzing om die bewering een beetje te onderbouwen. Enkele dagen geleden stond een bericht op de Facebook-pagina van FvD. Trots werd vermeld dat het aantal likes op de pagina dat van tal van andere partijen was gepasseerd en diezelfde avond ook wel dat van D66 zou passeren. Dat gebeurde niet direct. De erop volgende dagen kroop het aantal likes voor FvD maar langzaam richting dat van de partij van Alexander Pechtold, dat ook groeide. Tot de uitzending van #PenJ: daarna schoot het aantal omhoog. Het verschil is nu al ruim 1000.