De politieprefect van hoofdstad Parijs zaait tweedracht en oogst kritiek. Zijn ‘strijd’ tegen de Gele Hesjes is een monomane kruistocht aan het worden.

De Place de l’Italie aan de zuidrand van Parijs is een uitgestrekte en troosteloze plek, waar altijd wel publieke werken gaande zijn. Verloren in de ruimte staat een monument voor oorlogsheld generaal Juin, die zijn lauweren vooral in 1944 oogstte, op de Italiaanse slagvelden. Afgelopen zaterdag werd dat monument aan diggelen geslagen door relschoppers, met honderden politieagenten op minder dan steenworp afstand…

Op die dag vond de 53ste wekelijkse demonstratie van de Gele Hesjes plaats, de eerste van hun tweede jaar. De publieke opinie was zich van de Hesjes af gaan keren, vooral vanwege de vernielzuchtige relschoppers die als vliegen op de stroop op deze demonstraties afkomen. Overheid en overheidsgezinde media hebben vanaf dag één hun best gedaan deze zogeheten ‘casseurs’ over één kam te scheren met de Gele hesjes zelf, om de populariteit van de volksbeweging te saboteren.

Eerst werd iedere zaterdag rond de Champs-Élysées gedemonstreerd, maar dat trok behalve deze casseurs ook plunderaars aan uit de banlieues, voor de gelegenheid in een geel hesje gestoken – als ze al die moeite namen. Terwijl de massaal aanwezige ordetroepen vooral insloegen op de echte Gele Hesjes, werd de casseurs en plunderaars vaak nauwelijks iets in de weg gelegd. Daardoor was de schade enorm. Wie zich afvraagt ‘hoezo nauwelijks iets in de weg gelegd’, luister bijvoorbeeld eens naar mevrouw Linda Kebab van de grootste Politiebond, die op nationale TV haarfijn uitlegt dat orders om relschoppers aan te pakken vaak achterwege bleven…

Nu het geweld al een tijdje min of meer voorbij is, stijgt de waardering voor de volksbeweging weer. In de laatste meting konden 2 van de 3 Fransen zich er in vinden. Het werd dus blijkbaar tijd die publieke opinie weer eens een zetje naar beneden te geven.

De aangewezen man hiervoor leek de politieprefect van Parijs, ene Didier Lallement, onder collega’s bekend als ‘fou furieux’: razende Roeland, vanwege zijn radicale ideeën over ordehandhaving. Vanwege die reputatie had president Macron hem eerder dit jaar van Bordeaux naar Parijs gehaald. Met resultaat: mede door zijn strakke beleid werd de Avenue des Champs-Élysees niet meer geteisterd.

Lallement wees afgelopen zaterdag de Place de l’Italie aan als plek om te demonstreren voor de die-hard Gele Hesjes, die ondanks alle hindernissen en de dure diesel waar het allemaal om begon, toch nog uit de provincie naar Parijs waren gekomen. Politie en mobiele eenheid waren overweldigend aanwezig en hielden de toegangswegen tot het plein strak onder controle. Het was des te opmerkelijker dat behalve de demonstranten ook duidelijk herkenbare casseurs aanwezig waren, zogeheten ‘Black Blocs’: in het zwart gekleed en meestal gemaskerd, veelal met rugzakjes waaruit even later mokers en koevoeten tevoorschijn kwamen. Even opmerkelijk als de ruime voorraad bouwmateriaal die her en der op het plein lag: klinkers, steigerpijpen, enzovoort. Een arbeider van publieke werken verklaarde later voor de camera dat ze anders dan anders opdracht hadden gekregen het spul die vrijdag niet weg te halen.

"Depuis 1 an, tous les vendredis on est averti par le #préfet pour mettre le chantier en sécurité"

"Comme par hasard pour les 1 an des #GiletJaunes rien n'a été fait"

"C'est le préfet lui-même qui a donné ordre de faire le départ Place d'Italie"#Lallement #CompliceDuPire pic.twitter.com/WQKN8MOWbp

— Angry Dog (@angry_dog17) November 19, 2019

Het was een camera van RT France, een door de Russische overheid gefinancierde en dus niet honderd procent betrouwbare zender, maar wel het enige Franstalige televisiekanaal waar vermogende vrienden van de president geen aandelen in hebben.

Langzaam maar zeker is er op vrijwel alle zenders meer aandacht voor moeilijk verklaarbare gebeurtenissen tijdens de demonstraties, zoals Black Blocs die bij de recherche lijken te horen: de BAC, de Brigade Anti-Criminalité. Die zijn dan blijkbaar undercover als relschoppers; videobeelden suggereren dat sommige van deze mannen actief deelnemen aan vandalisme. De sluimerende samenzweringstheorieën over collusie tussen nep-casseurs en de autoriteiten sudderen hoe dan ook door.

Zeker is dat er enorme belangen zijn de Gele Hesjes verdacht te maken, en dat deze ‘BAC Blocks’ -zoals ze al worden genoemd- in opdracht handelen van minister van Binnenlandse Zaken Castaner en hoofdcommissaris Lallement. Er is een hashtag #BACBlocks voor wie meer wil weten.

De demonstratie op de Place de l’Italie mocht van Lallement om 2 uur ’s middags beginnen, en liep snel uit de hand. Bij gebrek aan dure etalages begonnen de Black Blocs in te hakken op straatmeubilair. Vooral het monument van generaal Juin moest het ontgelden.

Er werd flink traangas ingezet en met zogeheten GLI F4 kogels en LBD granaten geschoten, gevaarlijke munitie voor crowd control, in Europa alleen gebruikt in Frankrijk. Terwijl het monument werd gesloopt, lagen vooral de aanwezige Gele Hesjes onder vuur, die verderop stonden.

Een zekere Manuel uit Noord Frankrijk -vader van 4 kinderen, werd vol in zijn oog geraakt door een traangasgranaat, terwijl hij stond te dollen met vrienden. Dat oog was niet meer te redden; hij is nu de 25ste persoon die met één oog verder moet. Eigen risico zou je kunnen zeggen, maar Frankrijk is wel het enige land in Europa met zulk buitensporig geweld tegen demonstranten. Het is elke week raak, letterlijk en figuurlijk.

Er zijn van die middag ook beelden van Black Blocs die op een politiecordon afstormen, kennelijk achterna gezeten door Gele Hesjes. Ze roepen ‘BAC, BAC!’ naar de agenten, waarop ze doorgelaten worden. Zie bijvoorbeeld #BACBlocks. En beelden van een in sportief-zwart gehulde man met een sjaal voor zijn mond en een muts op, die zich laat fotograferen met een keurig uitziende in het zwart geklede en gemaskerde figuur, een herkenbaar politieschild in zijn handen.

Bonjour @EliseLucet pourriez vous enquêter sur cette bande de "casseurs"? ils sont habillés en noir ils caillassent et saccagent les biens des français et même les monuments!! #Acte53 #GiletsJaunes #Paris #France #Macron pic.twitter.com/vSCNABrXFD

— Le Général 💎 (@leGneral2) November 20, 2019

Even later hakt de eerste persoon vol in beeld met een koevoet in op de marmeren muur met namen rond het standbeeld van generaal Juin…

Vanwege het escalerende geweld trok politieprefect Lallement om 3 uur zijn toestemming weer in voor de demonstratie die om 2 uur was begonnen. De demonstranten konden dat niet weten. En al hadden ze het geweten, ze konden moeilijk weg vanwege het politiecordon. Toch ging de politie zodra het traangas was opgetrokken bekeuringen van 135 euro uitdelen, de door Lallement eerder dit jaar vastgestelde boete voor het bij je hebben van een geel hesje buiten een goedgekeurde demonstratie – ik verzin het niet.

De volgende dag kwam de prefect poolshoogte nemen bij het monument. Als een veldheer na een gewonnen slag liep hij met zelfverzekerde tred over het plein, wat vrouwelijke agenten in zijn kielzog. Hij passeerde een dame van middelbare leeftijd, met een knalgele tas over de schouder waarop “I love Parijs” stond.

“Wat een mooie gele tas heeft u daar,” zei hij.

“Ja, ik ben een Geel Hesje,” antwoordde ze. Daar had hij niet op gerekend.

“Dan zijn we niet van hetzelfde kamp mevrouw,” zei hij op afgemeten toon, terwijl hij doorliep.

“On casse pas monsieur!” riep ze. Wij maken niks stuk, meneer.

Hij wees naar het gehavende monument. “Oh nee? Kijk daar maar eens of jullie niks stuk maken.”

Casseurs en Gilets Jaunes: één pot nat voor Lallement, net als voor de regering en de president, met de kwade opzet om de volksbeweging zwart te maken.

Maar het echte heikele punt hier is dat een hoge politie-functionaris zegt van een ‘kamp’ te zijn, en iemand die op dat moment niks fout doet, beschouwt als tot een ander ‘kamp’ behorend. Dat is in strijd met de beginselen van de republiek, en met de officiële gedragscode voor de politie.

De oppositie heeft dan ook al vragen gesteld in de Assemblée, uiteraard zonder enig effect. Er wordt daar zo nu en dan nog wel flink geschreeuwd, maar sinds Macron’s partij er de meerderheid heeft en de voorzitter een handlanger van de president is, verkeert dit instituut in coma.

De bekende Parijse advocaat en publicist Régis de Castelnau noemt in opinieblad Marianne de opmerking van de hoofdcommissaris een phrase de guerre civile. Over de gebeurtenissen van die zaterdag schrijft hij:

‘Wat er op het Place d’Italie gebeurde, is verdacht genoeg om rekening te houden met de mogelijkheid van een provocatie, bedoeld om deze volksbeweging te diskwalificeren en te criminaliseren. Dat zou niet de eerste noch de laatste keer zijn. Het gedrag van de hoofdcommissaris is aanleiding tot zware verdenking en rechtvaardigt serieus onderzoek.’

Hij somt artikelen op uit het wetboek van strafrecht die Lallement wel eens overtreden zou kunnen hebben, en noemt het de taak van de hoofdofficier van Parijs daar achteraan te gaan. Maar volgens De Castelnau zal dat zo’n vaart niet lopen. Ook deze functionaris heeft zijn baan immers aan Macron te danken, voor bewezen diensten. Bovendien is hij degene die de beruchte ‘preventieve hechtenis’ voor Gele Hesjes introduceerde.

Zelfs Le Monde – Macron doorgaans goed gezind – verdenkt deze procureur er van ‘te dicht bij de macht staan’.

Zowel de hoofdofficier als de hoofdcommissaris van Parijs horen dus tot hetzelfde ‘kamp’, dat van de president. Dan is het andere kamp zeker dat van het ‘perifere Frankrijk’, de minder vermogende 60% van de bevolking waar de Gilets Jaunes deel van uitmaken…

Intussen rinkelen alarmbellen in Frankrijk omdat dit jaar al 80 politieagenten zelfmoord pleegden, waaronder een commissaris. Bijna tweemaal zoveel als de hoogste score ooit eerder, terwijl het jaar nog niet om is. Daar horen we het kamp van Lallement, Castaner en Macron dan weer niet over.

---

Alexander van der Meer is correspondent van onder andere Veren of Lood in Frankrijk.