Op de, door het METIS-genootschap georganiseerde, bijeenkomst van afgelopen zondag naar aanleiding van de verkiezingen voor het EU-parlement, maakte ik slechts één foto. Deze hierboven. Hij past perfect bij titel en inhoud van dit verslag.

Een kleine 100 mensen, de een nog beter geïnformeerd dan de ander, waren naar een alleraardigst zaaltje naast ’t Spant in Bussum gereisd, om te luisteren naar en serieus in discussie te gaan met vier wat meer en minder bekende mannen. Ze waren alle vier blank en boven de 45, maar niemand zat daar mee. Het verschil tussen het deel voor en na de pauze was opmerkelijk groot.

De droom van Baudet
Hoofdspreker Dirk Jan Eppink, FvD-lijsttrekker bij de naderende verkiezingen, kwam vóór de pauze aan het woord. Hij nodigde de bezoekers uit om niet te wachten met vragen stellen tot na zijn verhaal, en dat deden ze ook niet. Meneer Eppink is goed beschouwd een heel opmerkelijke lijsttrekker voor een splinternieuwe partij die voor het eerst aan de verkiezingen voor het Europese Parlement deelneemt. Hij is namelijk een ervaren Europees politicus. Een politicus bovendien die (al) in de VS woonde toen Trump daar op het politieke toneel verscheen en een die langdurig in Polen en België heeft gewoond. Hij was bovendien adjudant van Frits Bolkestein in diens tijd als ietwat ‘dissidente’ Eurocommissaris. Een betere voorbereiding voor een Europese lijsttrekker had Baudet enige jaren geleden zelf niet kunnen bedenken.

In zijn inleiding benadrukte Eppink zijn eigen rol bij de totstandkoming van de Europese fractie, waar FvD straks bij aansluit: de ECR. Dat deed hij natuurlijk niet in zijn Bolkestein-tijd maar in de tijd dat hij voor de (Vlaamse) partij Lijst De Decker (LDD) al eens lid was van het Europees Parlement. Eppink spreekt gemakkelijk. Hij vermeldt dat hij het een goed idee vond om het eerste exemplaar van zijn eigen boek te overhandigen aan meneer Hoekstra, de ambassadeur van de Verenigde Staten in Nederland. Hij komt op mij over als een goed politicus, maar geenszins als een ‘Nederlandse Trump’, zoals iemand uit het publiek dat later aanduidt. Anders gezegd: geen staatsman. Een tikkeltje timide zelfs. Zo beschrijft hij ‘grappige’ ervaringen met de gevestigde, EU- en kartel-vriendelijke media. Hij vergelijkt Merkel met ‘Het meisje van Haren’ (project X).

Ook opvallend: hij spreekt van “… meer macht voor het Europese Parlement …” en “We willen in het EP een oppositie oprichten”. De vragen die hij krijgt, gaan niet rechtstreeks daarover, maar hebben vooral betrekking op het verschil tussen PVV en FvD, vooral voor wat betreft de Europese fracties waartoe beide partijen straks zullen behoren.

De ECR-fractie
Op dit moment is het grootste smaldeel binnen de ECR-fractie het Britse. De kans dat dat na de verkiezingen nog het geval zal zijn, is echter vrijwel nul. Nu zitten er 20 Britten in de fractie en 18 Polen en verder alleen kleine groepjes. De Britse Conservatieven gaan vrijwel zeker zwaar verliezen. Zeer zwaar. Het pak slaag dat hen te wachten staat is mogelijk nog groter dan wat de PvdA in 2017 mocht incasseren. De Polen winnen mogelijk nog. In 2016 is de AfD actief uit de ECR gezet. De SGP en de uitgesproken eurofiele ChristenUnie hebben op dit moment ook elk een zetel in de deze fractie. Echter, de CU wil helemaal niet met de FvD in een fractie zitten. De kans is nog groter dat de CU aan kan schuiven bij de fractie waar ook het CDA in zit. Mogelijk kan de CU zelfs ruilen met Orbans Fidesz! Die wordt weggejaagd uit de EVP-fractie. Het is echter ook denkbaar dat Fidesz aansluit bij de fractie rond Salvini’s partij en daarmee in een fractie komt met Le Pen en Wilders.

Eppink meldde in Bussum dat de banden van de ECR via de Tories met de AECR – met daarin ook de AKP van Erdowahn – al lang geleden zijn verbroken. Eppink schreef zelf daarover een brief aan de Britten. Weliswaar in lichtelijk bedekte termen, maar Eppink zei eigenlijk ook dat strategisch gezien het beter is wanneer PVV en FvD niet in één fractie zitten. In lijn daarmee was zijn opmerking over de SP: een vorm van samenwerking met de Europese fractie waar ook SP in zit, is gewenst. “Dat hoort bij de rol van FvD“. Al met al heel wat informatie die een deel van het wantrouwen tegen de EU-strategie van FvD zou kunnen wegnemen.

Sajjad Karim: toch achter je oren krabben
Het kwam in Bussum niet meer aan de orde, maar hoe zat dat nu met beweringen uit de PVV-achterban dat FvD op Europees niveau toch wel heel erg aanschurkt tegen een zo lauw mogelijke aanpak van het fenomeen islamisering? Er werd zelfs beweerd dat FvD in een fractie terecht zou komen die geleid wordt door een mohammedaan.
Aan verschillende mensen die dit naar voren brachten op Twitter, vroeg ik of dat echt waar was, of dat het alleen om een allochtoon ging, maar daarop kreeg ik geen antwoord. Ik ging dus maar even zelf wat zoeken en ik was verbaasd over wat ik tegenkwam.

Het gaat hier om meneer Sajjad Karim. Wanneer je diens wikipedia-pagina bekijkt en ook nog deze, over ‘Britse moslim prijzen‘, ga je je toch wel wat achter je oren krabben: dit is echt niet die spreekwoordelijke – alleen maar culturele – moslim. De man heeft een beslist prijzenswaardige inzet getoond met betrekking tot een aantal goede zaken, maar hij wakkert dus ook de extremistisch-mohammedaanse onrust in Kashmir aan… En hij doet dat, terwijl hij zelf Pakistaanse wortels heeft… Deze man gaat ook vol op het valse islamofobie-orgel. En hij kreeg dus van een organisatie met mohammedaanse agenda, een prijs die eerder Londens burgemeester Sadiq Kahn kreeg …

Maar anderzijds: deze meneer Karim is dus niet de ‘spitzenkandidaat’ voor de ECR. Dat is een Tsjech. Ik heb niet geprobeerd te achterhalen hoe die keuze tot stand is gekomen. Op zijn eigen website meldt meneer Karim overigens trots dat hij een compliment gekregen heeft van Frans Timmermans …

Konijnen en koplampen
Maar ik schreef dus dat het verschil tussen het deel voor en na de pauze opmerkelijk groot was. Na de pauze ging het over totaal andere zaken. Voor de pauze vielen de woorden nexit of Euro niet of nauwelijks en neuro en zeuro al helemaal niet.

Op weg naar Bussum herinnerde ik me een uitwisseling met voormalig VVD-minister van financiën Gerrit Zalm. Hij had destijds een belangrijke rol bij de ABN/AMRO en sprak op een bijeenkomst met VVD-jongeren. Hij meldde uit zichzelf dat hij vanwege zijn positie over allerlei politieke vragen zich op de vlakte zou houden. Ik stelde hem zodoende een vriendelijk geformuleerde maar wel lastige vraag. Over zijn antwoord schreef ik destijds onder andere dit stukje.

Onder verwijzing naar zijn disclaimer vroeg ik maar niet of hij een inschatting wilde maken over het wel of niet terugkeren van de drachme [de Griekse munt] in de komende jaren. Maar misschien wilde hij omgekeerd wel zeggen of hij verwachtte dat in de komende vijf of zeven jaar er nog andere landen de Euro zouden gaan invoeren? “Ze zullen terughoudend zijn”, zei Zalm. “Ze zouden misschien voor een tussenvorm kiezen: streven naar vaste wisselkoers ten opzichte van de Euro”. Alsof een vaste wisselkoers met de belangrijkste handelspartners niet al sinds jaar en dag door elk land nagestreefd wordt…

Zalm realiseerde zich dus goed beschouwd toen al dat de Euro een doodlopende weg was. Ik vroeg me af of hoe groot we het aantal eurofielen moeten inschatten dat vandaag de dag eigenlijk wel beseft dat de EU als zodanig een doodlopende weg is. Beide deskundigen – Jean Wanningen en Pim Beaart – waren het erover eens dat er sprake is van spreekwoordelijke konijnen die de koplampen van een aanstormende auto zien aankomen.

Voor mij tegelijk het meest leerzame en bemoedigende dat ik in Bussum vernam, was hoe doordacht de tegenwoordige Italiaanse politiek bezig is met de EU. Het kwam gedeeltelijk ook in de ‘wandelgangen’ aan de orde: Frankrijk is in een aantal opzichten een zwakkere broeder dan Italië. Zo heeft Italië een handelsoverschot en Frankrijk een handelstekort. Onder de eerste banken die, als het aan de eurofielen ligt, vermoedelijk ‘Europees’ gered moeten gaan worden, vind je Franse banken. Italië heeft relatief veel goud. Salvini strijdt in eigen land over het ‘eigendom’ van dat Italiaanse goud, en dit blijkt in zekere zin ook een strijd met de laatste oekazes uit ‘Frankfurt‘ (ECB).

De laatste vraag en de antwoorden daarop, vormden in zekere zin wel het meest opmerkelijke deel van de bijeenkomst. Iemand vroeg alle inleiders wat zij zagen als worst-case scenario voor de EU. Jean en Pim gaven een direct antwoord op de vraag. Jean zag geen toekomst voor de EU zonder echt grote ‘haircuts’. Pim verwachtte een grote EU-crisis rond Italië. Binnen vijf jaar. Dirk-Jan Epping koos ervoor om deze vraag niet te beantwoorden…

De Euro en de divergentie
Er was ook een bezoeker die meldde dat hij in een denktank zat voor (ook in tijd vóór) de invoering van de Euro. Hij kwam met het onwaarschijnlijke verhaal dat er toen ook gesproken werd over het naast elkaar introduceren van een (sterke, noordelijke) Neuro en een (zwakke, zuidelijke) Zeuro! Daarbij zou (ook het gevaar dat kleeft aan) de verschillende wijze van financiering van de pensioenen, aan de orde zijn geweest.

Pim scoorde op deze voorzet: een van de grootste problemen rond het hele EU-gebeuren is het gegeven dat Frankrijk zichzelf beschouwt als vanzelfsprekend horend tot het Neuro-deel van de EU maar feitelijk hoort bij het Zeuro-deel. Eerder had hij al opgemerkt dat enige tijd geleden een redelijk kalme ontmanteling van de EU/Eurozone nog mogelijk was wanneer deze in de ‘omgekeerde’ volgorde zou plaats vinden: niet de zwakste economie als eerste er uit, maar de sterkste. Dat is echter een gepasseerd station.

Dit is mijn grootste zorg: nu al wordt Brexit gehanteerd als ‘logisch’ argument voor verhoging van de afdracht aan Brussel, waarbij Nederland onder leiding van Rutte voorop mag lopen. Wanneer Italië straks de eerste wordt van een serie landen die ‘uitvalt’, zullen de eurofielen nog fanatieker kiezen voor de vlucht naar voren. In D66-Verhofstadt-stijl.