De kwaliteit van de VVD-frontbench in de Tweede Kamer begint steeds groter vraagtekens op te roepen. En zoals dat vaak gaat: daardoor komt ook de methode van opereren onder vuur te liggen.

De afhandeling van het aftreden van Anoesj van Miltenburg als Kamervoorzitter is een voetnoot bij de kwestie zelve geworden. Zoals de NOS gisteren meldde:

Vorige week hadden de fracties nog 37 kritische vragen om te onderzoeken of Van Miltenburg betrouwbaar en als onafhankelijk voorzitter heeft gehandeld. Zij heeft deze schriftelijk beantwoord, vlak voor haar aftreden. Van Miltenburg vindt dat zij niets fout heeft gedaan.
De VVD vond dit voldoende reden om het gesprek met haar, dat voor vandaag stond gepland, te annuleren. De andere fracties hebben zich daarbij neergelegd.

Waarom het draait is vanzelfsprekend het zinnetje: Van Miltenburg vindt dat zij niets fout heeft gedaan. Dat staat nogal, ehhh.. vreemd! Er zijn verschillende redenen denkbaar waarom iemand aftreedt, maar als iemand struikelt over een affaire en vervolgens weigert tekst en uitleg te geven anders dan van een vooraf opgesteld briefje, dan bevreemdt dat.

Vooruitzichten
Al kan ik me voorstellen dat de VVD met het vooruitzicht van een serieus debat vandaag, minder enthousiast was over het idee van een ex-Kamervoorzitter die bij tijd en wijle de coulissen induikt om even rustig te kunnen snotteren. Maar chique is het niet, en bovendien een slecht precedent. Dat de andere fracties zich hierbij neerlegden roept mogelijk nog de vraag op of het daarbij ging om de PvdA (coalitiepartner, en net als de VVD als de dood voor verkiezingen) of dat alle fracties vooral hoopten hun collectieve falen bij de aanstelling van deze hysterica te vergeten.

Enfin.

Uiteindelijk is het gemanoeuvreer van de heren Dijkhoff, Van der Steur, Teeven en Opstelten in de aanloop naar het aftreden van dat laatste duo interessanter. Dat Dijkhoff en Van der Steur betrokken waren bij het opstellen van een persbericht dat Opstelten zoveel mogelijk uit de wind moest houden over zijn falen op V&J is bizar: als Kamerleden worden zij geacht hem te controleren, niet te sauveren ten koste van alle geloofwaardigheid. Ook die van henzelf, nu dit uitgekomen is. Dat werd gisteravond bij Nieuwsuur uitstekend geanalyseerd door CDA-leider Van Haersma Buma, die terecht heel boos is.

De woede van Teeven
Grappig is alleen dat het verhaal zoals het nu naar buiten komt, verklaart waarom Fred Teeven zo woedend was toen hij moest aftreden als staatssecretaris. Teeven had in alle eerlijkheid gemeld hoe de vork ooit echt aan de steel gezeten had bij de deal met Cees H. Niks smoesjes van een slecht geheugen – de ambtelijke Godwin bij parlementaire enquêtes. Fred vertelde hoe het zat, maar de twee (toen nog) Kamerleden hadden liever dat er een ander verhaal verteld werd. Welbeschouwd bestaan er daardoor vandaag maar twee bevredigende scenario’s.

1) Dijkhoff en Van der Steur treden af vanwege aangetoonde onbetrouwbaarheid naar de Kamer toe. Het is ongetwijfeld een staatsrechtelijk novum om mensen te laten aftreden als bewindspersoon, omdat zij zich als Kamerlid tijdens dezelfde regeringsperiode hebben bewezen als onbetrouwbaar ten opzichte van de controlerende functie van het parlement. Maar aangezien dat de kwestie is, is dat objectief de juiste weg.

2) Premier Rutte en het hele kabinet treden af. Het is natuurlijk zo goed als ondenkbaar dat Dijkhoff en Van der Steur zonder ruggespraak met premier of fractieleider van de VVD dergelijke constructies opzetten zoals zij hebben gedaan. Dijkhoff heeft als campagneleider van de VVD de afgelopen jaren directe toegang tot de premier gehad, zodat het lijntje naar Rutte wel èrg kort is. Daarvoor hoefde deze laatste niet aan te schuiven bij die gewraakte constructieavond op V&J.

2a) In een iets mildere versie zou je kunnen bepleiten dat het kabinet aftreedt vanwege de algemene onbetrouwbaarheid er van. Of in ieder geval dat dat de perceptie van het land is, die moet worden gecorrigeerd.

Gaat iets van dit alles gebeuren? Natuurlijk niet.