Onderwijsrapport: minder studenten uit lage inkomensgroepen. Maat wat ontbreekt is een overzicht welke opleidingen studenten beginnen te mijden. Terwijl dat toch relevant is.

Het ministerie van O&W heeft cijfers bekend gemaakt waaruit blijkt dat het nieuwe leenstelsel vooral studenten uit lagere inkomensgroepen afschrikt. Bovendien zakte het aandeel eerstejaars die kinderen zijn van mensen die nooit in het hoger onderwijs studeerden van 43% naar 38%.

Van dat laatste zou vooral moeten verbazen dat dat cijfer zo hoog is, en het kan bijna niet anders dan dat het hier voor een aanzienlijk deel om kinderen van migranten gaat. Want laten we wel wezen: intelligentie en leerpotentieel zijn deels afhankelijk van genetische aanleg (erfelijkheid dus) en opvoeding. Dat element van die opvoeding maakt ook altijd dat ik met een schuin oog kijk naar het gekrijs dat opstijgt als er bekend wordt dat docenten op de lagere school vaak mede selecteren op de herkomst van kinderen. Misschien niet principieel goed, maar statistisch volledig te rechtvaardigen. En dat je na vijftig jaar pogen de kansen van kinderen uit minder kapitaalkrachtige gezinnen te vergroten de intelligentie er een beetje uit gefokt hebt is bijna onvermijdelijk. Tenzij je gelooft in het idee dat iedereen met gelijke kansen en capaciteiten geboren wordt. En dat is gewoon niet zo.

Dat de PABO 35% minder studenten trekt is vooral zorgelijk als je bedenkt dat dat op termijn kan leiden tot een lerarentekort. En dat allemaal door het opschroeven van de toelatingseisen. Maar dat de leraren die er door komen meer capabel zullen zijn dan wat de afgelopen veertig jaar doorstroomde lijkt me een zegen. Zo herinner ik me nog levendig een meisje hier verderop uit de straat, die blij vertelde dat haar favoriete vakken op de PABO zingen, muziek en tekenen waren. De rest vond ze maar niks. Maar ze werd wel vlot aangenomen na het behalen van haar diploma, zodat de school die haar nam haar voor de rest van haar leven kan inzetten in groep 1 & 2. Allemaal niks mee mis, maar dat was nooit de bedoeling van de PABO. Dat het niveau van het onderwijs al een jaar of dertig zakt kun je hiervan niet los zien.

Die hele gedachte van hoger onderwijs voor iedereen heeft dan ook meer schade aangericht dan menen gelukkiger gemaakt.

Dat speelt allemaal mee als ik me afvraag bij welke studierichtingen die vermindering nog meer plaatsvond. Want als het een vermindering van studenten bij ‘harde’ opleidingen als techniek en dergelijke is, lijkt me dat een slechte zaak. Maar ik vraag me dat nooit af over kleinkunstopleidingen en conservatoria. Niet dat ik die opleidingen niet belangrijk zou vinden, maar omdat ik me afvraag waarom daar in ’s hemelsnaam het etiket hoger opgeleid aan moet worden gehangen. Net zoals overigens artsen allemaal drs. of zoiets moeten worden – terwijl het een extraordinaire beroepsopleiding is.

En zo zou ik nog wel even door kunnen gaan. Maar dat we minder behoefte hebben aan potsenmakers dan aan loodgieters zou onderhand toch duidelijk moeten zijn. Potsenmakers zien we genoeg bij allerhande praatprogramma’s en een tekort lijkt er nooit aan te bestaan.