De EU zegt: “Het gaat goed met Spanje“. Iedereen in Brussel spreekt bij voortduring hoop en bewondering uit voor het corrupte zooitje dat het thans in Spanje voor het zeggen heeft, en vanzelfsprekend echoot onze regering dat dociel. Het is daarom ook niet vreemd dat het bericht dat de Spaanse staatsschuld in 2012 toenam met 146 miljard euro, zondagavond rond negen uur werd gepubliceerd.

Een toename met 146 miljard euro (van 736 tot 882 miljard) is overigens alleen voor Spanje een (relatief) record. De bedragen die de USA jaarlijks tekort komt zijn er een veelvoud van, en hoe groot het gat in de begroting van het VK tijdens het laatste jaar van socialist Gordon Brown was is zelfs nooit officieel vastgesteld naar ik weet. Officieel is de staatsschuld van Spanje daarmee de 90% BNP zeer dicht genaderd, al weet iedereen dat – inclusief de schulden van lagere overheden en eerder door de staat afgegeven garanties – het totaal nog een stuk hoger liggen moet.

Nog pas drie weken geleden meende Olli Rehn – de Zweedse EU-clown die in Brussel is belast met het begrotingstoezicht op de lidstaten van de Eurozone – in Madrid te kunnen zeggen dat:

.. er is sprake van een groeiend vertrouwen in Spanje, en de Spaanse economie kan dit jaar het ergste achter de rug laten. Spanje moet wel door gaan met de bezuinigingen, maar het land kan mogelijk extra tijd krijgen van Brussel om de maatregelen door te voeren. Volgende maand zal daarover een besluit worden genomen.

En bij dezelfde gelegenheid zei de Spaanse minister van Economische Zaken Luis de Guindos dan ook vrolijk, dat:

De komende dagen cijfers over de overheidsfinanciën naar buiten zullen komen waaruit de vooruitgang blijkt bij het terugdringen van het begrotingstekort.

Relatieve cijfers worden zinloos
Maar toen werd het dus drie weken stil. En toen deze donderslag bij heldere hemel? Ach, alleen als je op de officiële berichten afgaat. Zoals het politiek-incorrecte, maar uitstekend ingevoerde blog Zerohedge tegelijkertijd droog noteerde: de Spaanse huizenmarkt heeft bijna de bodem bereikt, want lager dan nul kan niet.

Deze observatie van Zerohedge raakt nog een ander pijnlijk punt, namelijk dat Spanje in een stadium gekomen is waarin relatieve cijfers nauwelijks nog iets betekenen. Slechts keiharde op zichzelf staande getallen geven de staat waarin Spanje verkeert nog bevredigend weer. 6 Miljoen werklozen, 146 miljard staatsschuld in één jaar erbij, een compleet failliete bankensector, dát is de werkelijkheid die schuil gaat achter geneuzel over een procentje meer of minder begrotingstekort of staatsschuld als percentage van het Spaanse BNP.

In december werden we verblijd met het bericht dat Spanje plotseling een positief resultaat op de handelsbalans had behaald: kunst, als je niet langer in staat bent buitenlandse producten te betalen, en als gevolg daarvan de import vrijwel stilligt, weegt iedere geëxporteerde sinaasappel zwaar op de handelsbalans. Zelfs bleek de stijgende werkloosheid tot staan gebracht en zelfs iets te dalen: hetgeen eenvoudig verklaarbaar bleek uit de enorme hoeveelheden Spanjaarden die uit de statistieken vertrokken door elders in de EU hun geluk te gaan beproeven. Spanje exporteert op dit moment vooral verpleegsters.

De Spaanse regering is ondertussen volledig verlamd geraakt door de schandalen waarin zij verwikkeld is, en die eerder toenemen dan afnemen. Slagkracht hoeft de EU van Rajoy c.s. niet langer te verwachten, omdat het niet voorstelbaar lijkt dat hij daarvoor nog voldoende steun heeft. En daarbij laten we de dagelijks in kracht toenemende protesten in het land nog even volledig buiten beschouwing – zolang die niet tot een daadwerkelijke revolutie (een echte!) uitgroeien althans. Ongelukkig genoeg voor de EU is het inschuiven van een inschikkelijke technocraat (zoals eerder vertoond in Griekenland en Italië) in Spanje geen werkbare optie.

Financiële markten
De cijfers die nu naar buiten gekomen zijn, zouden voor de financiële markten opnieuw aanleiding kunnen zijn zenuwachtig te worden over de kredietwaardigheid van Spanje, en als dat gebeurt breekt de hel los. De parallel met de Griekse crisis begint angstaanjagend te worden. Ook dat land bereikte in 2011 een moment waarop de situatie stabiel en onder controle leek. Om daarna volledig hulpeloos in een stroomversnelling te geraken waaruit de EU het slechts met de grootste moeite ‘redden’ kon. Maar voor een dergelijke steunoperatie voor Spanje is in Europa geen ruimte meer.

Wie beziet hoe moeilijk de bailout voor Cyprus ligt, waarover nu al bijna een jaar onderhandeld wordt, zal beseffen dat de ruimte voor Spanje eenvoudig ontbreekt. Want ondanks de politieke implicaties van het redden van Cypriotische zwartgeldbanken, gaat het uiteindelijk ‘slechts’ om 17 miljard euro voor een land, dat bovendien op grote bewezen gasreserves zit.

Default
De EU berekent thans de consequenties van een Cypriotisch default. Revolutionair, maar gebeuren gaat het niet, omdat het vrijwel onvermijdelijk Spanje en ook weer Griekenland in beeld brengen gaat. En dan gaat de sneeuwbal rollen. Het aankondigen van deze berekeningen is dan ook weinig anders dan een dreigement aan Rusland bij te dragen aan de bailout voor Cyprus, hetgeen de grote belangen van Russen in de banken van dat land niet geheel onlogisch maakt. Maar niet alleen heeft Rusland al geweigerd deel te nemen, maar nu de Spaanse situatie publicitair weer prominent wordt, heeft de EU geen keus meer dan zo snel mogelijk en met een brede grimlach in de luwte van nieuwe Spaanse problemen Cyprus te helpen.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.