Zou een Nexit kunnen ontstaan als daarover een referendum gehouden wordt?

Het is de interessante vraag waarop Maurice de Hond eergisteren een antwoord presenteerde. Maar erg relevant is die vraag niet. Gezien de politieke verhoudingen zie ik geen Nexit ontstaan vóór de PVV daarvoor een Kamermeerderheid kan fourneren. En als dat ooit gebeurt, dan is Nexit een zekerheid.

De Hond
Volgens De Hond zou er nu een kleine meerderheid zijn voor een verlengd verblijf in de EU. De huidige politieke kaste krijgt van dergelijke peilingen de stuipen. Wie het ongenoegen had het debat gisteren in de Kamer over Brexit te volgen begrijpt dat mogelijk nog het best: vrijwel geen inhoudelijk debat, en alle ballen op Wilders en weer terug. Hoewel dat zo ondertussen een vast ritueel begint te worden als het over pijnlijke onderwerpen gaat waarover van de kant van de regering(spartijen) eigenlijk geen inhoudelijk debat wordt gewenst, is het treurig.

Wat zijn zijn collega’s in de Kamer op zulke dagen blij met Geert Wilders! Als de PVV er niet was om tegen aan te schoppen zou de inhoudsloosheid van de huidige politieke kaste helemaal gênant worden. Nu kunnen de commentatoren zich richten op die stijfkop uit Venlo en zijn achterban. Dat alle aanvallen over en weer even zo vele stropoppen zijn weten ook zij, maar men schijnt het belangrijk te vinden dit exposé van onkunde met de mantel der liefde te bedekken.

Politieke traditie
Traditioneel zijn venijnige aanvallen het domein van de oppositie, die uit de aard der zaak minder kan doen dan de regeringspartijen. Het is net zo goed een uiting van frustratie over in de ogen van die oppositie verkeerd beleid, als van onmacht. Zo is het spel, zo zijn de ongeschreven regels. Emile Roemer is er de belichaming van. Eigenlijk is dat zielig voor hem, want het zet de inbreng van de SP naar de zijlijn als iets waarop men later nog wel eens reageren zal. De SP kan genegeeerd worden – zelfs de PvdA vreest haar niet op dit moment. Deel van dit spel is dat de reactie der regering(spartijen) soeverein en licht hautain is. De macht die spreekt.

Maar moderne debatten in de Tweede Kamer met Geert Wilders hebben een ander karakter gekregen. De aanvallen zijn over en weer venijnig èn uitingen van onmacht. Niet zelden retorische flauwiteiten. De machteloosheid en frustratie van de kant der regeringspartijen lijkt minstens zo groot als die van de oppositie.

Oppositie?
En die oppositie – het deel dat ik altijd rangschik onder de Regentenpartij – gedraagt zich eens te meer als junior deel van de regeringspartij, tsjirpend op het tweede plan. De spagaat en frustratie van Van Haersma Buma laten er geen misverstand over bestaan dat hij het als zijn eerste plicht ziet om de PVV te weerspreken. Als hij (soms!) zij aan zij met de PVV dit soort debatten in zou gaan, zou het CDA al lang de grote bedreiger van de VVD zijn als partij om de volgende premier te kunnen leveren. Die eerlijkheid dat niet te doen zou je kunnen beschouwen als een sierraad – tot je beseft dat het eveneens in gaat tegen de belangen van zijn eigen kiezers. Een groep die om die reden dan ook maar niet groeien wil.

Er zijn in Nederland maar twee redenen waarom Nexit ooit tot stand zou kunnen komen: als de EU formeel wordt opgeheven, of als ons land een waarachtige democratie zou worden. Voor beiden is een revolutie vereist, en ik zie haar niet aan de horizon verschijnen.