DE WERELD NU

Het Nederlandse kiessysteem – van 77 naar 13

Kiessysteem

In de Angelsaksische landen wordt het als de essentie van een democratisch kiessysteem gezien dat de kiezer een regering, die het in zijn ogen slecht gedaan heeft, naar huis kan sturen en dat hij een partij die hij niet ziet zitten buiten de regering kan houden. Aan dat criterium voldoet het Nederlandse kiessysteem niet.

In Nederland waren er vanouds drie grote en een reeks kleinere partijen; dat alleen al maakte het moeilijk er een weg te sturen. Tegenwoordig zijn er eigenlijk alleen nog kleinere partijen, zodat het nu helemaal niet meer te doen is om zeker te stellen dat een partij die het slecht gedaan de volgende keer niet terugkomt. Bij uitzondering kregen de VVD en de PvdA bij de voorlaatste verkiezingen veel stemmen omdat die in de ogen van de kiezers elkaar uitsloten. Veel kiezers stemden in september 2012 strategisch en Angelsaksisch. Maar die twee partijen reageerden Nederlands. Na de verkiezingen sloten ze prompt een coalitie. Eigenlijk zijn het allemaal een soort CDA ’s,  je kunt alle kanten met ze op en wat ze voor de verkiezingen zeggen telt daarna niet. Vanwege het landsbelang zeggen ze dan.

Het CDA heeft vanaf 1956 de volgende uitslagen gescoord, maar met uitzondering van 2 kabinetten Kok hebben ze door geregeerd tot en met Rutte II. Moet U die trend eens goed bekijken.

1956 – 77 zetels – (KVP 49, ARP 15, CHU 13)

1959 – 75 zetels – (KVP 49, ARP 14, CHU 12)

1963 – 76 zetels – (KVP 50, ARP 13, CHU 13)

1967 – 69 zetels – (KVP 42, ARP 15, CHU 12)

1971 – 58 zetels – (KVP 35, ARP 13, CHU 10)

1972 – 48 zetels – (KVP 27, ARP 14, CHU 7)

1977 – 49 zetels – (CDA, fusiepartij, in 1975 officieel opgericht)

1981 – 48 zetels

1982 – 45 zetels

1986 – 54 zetels

1989 – 54 zetels

1994 – 34 zetels

1998 – 29 zetels

2002 – 43 zetels

2003 – 44 zetels

2006 – 41 zetels

2010 – 21 zetels

2012 – 13 zetels.

Hoe veel duidelijker kunnen kiezers laten weten dat een partij zijn tijd gehad heeft? In ruim vijftig jaar terug van 77 naar 13. Iets dergelijks gebeurt nu met de PvdA. De bevolking wil ze niet meer, de twee partijen van het oude bestel. Ze willen eigenlijk het hele politieke bestel niet meer.

In Amerika en de andere Angelsaksische landen valt er wel wat te kiezen. Als de Democraten het daar slecht gedaan hebben of de kiezers hebben even genoeg van die partij dan hebben ze een duidelijk alternatief, de Republikeinen. Als de kiezers de Democraten een meerderheid bezorgen weten ze zeker dat die de regering gaan vormen. Dat systeem heeft zeker ook nadelen: iedere nuancering is weg. Je hebt maar twee keuzes en meer smaken zijn er niet. Maar een partij die het slecht gedaan heeft kun je naar huis sturen en uit een oogpunt van democratie is dat de belangrijkste keuze die de kiezers maken, de ultieme controle op de politiek.


Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp


Zie ook hierover: deze stukken van Juvenalis

3 reacties

  1. Voight-Kampff schreef:

    Wij kunnen niet eens een minister-president kiezen (scheiding uitvoerende- en wetgevende macht) en hem/haar de ministerspost laten opvullen met vakministers zonder politieke gelieerdheid, laat staan naar huis sturen.

    Nederland wordt beheerd door een machtskartel met democratisch gekozen dictators.

  2. Dick H. Ahles schreef:

    “Als de kiezers de Democraten een meerderheid bezorgen weten ze zeker dat die de regering gaan vormen. Dat systeem heeft zeker ook nadelen: iedere nuancering is weg. Je hebt maar twee keuzes en meer smaken zijn er niet. ”

    Let wel, in de VS zijn de twee partijen veel minder homogeen dan de partijen in Nederland. Voor de keuze van de president en daarmee de nieuwe regering is 2 partijen systeem eenduidig en handig. Maar de nuances komen wel degelijk in de verschillende afgevaardigden van de 50 staten, zodat enige nuancering in de politieke besluitvorming dan wel degelijk aan de orde is. De politieke eenheidsvorming gebeurt in de VS voor de verkiezingen in het publieke domein, in Nederland na de verkiezingen in de achterkamertjes.

  3. Voight-Kampff schreef:

    Het onderwerp van dit artikel is slechts een manifestatie (gevolg) van het probleem, dat terugvoert tot het disfunctionele fundament van de Nederlandse samenleving (rechtsstaat).

    De inrichting van de Nederlandse rechtsstaat is momenteel uitsluitend gericht op het verwerven en behouden van staatsmacht. Onderbouwing: geen volkssoevereiniteit, dominante internationale verdragen, geen gekozen minister-president, dominante politieke partijen, geen meta-juridische grondwet, geen grondwettelijk hof en ontbreken aansprakelijkheid rechters.

    En, als we teruggaan naar de definitie van een rechtsstaat dan komt men over het algemeen niet verder dan de beschrijving van een staat waarbij de burgers beschermd worden tegen de macht van de staat. De voornaamste actor namelijk het soevereine volk wordt categorisch niet genoemd evenmin als de (voor)waarden zoals veiligheid en vrijheid.

    Welnu, het is mijn stelling dat het niet zinvol is om de gevolgen te bestrijden zonder het probleem bij de bron aan te pakken. Dit begint bij het benoemen van de uitgangspunten, actoren en disclaimer bij de opzet van de Nederlandse rechtsstaat. Hierbij een poging uit de losse pols op een landerige donderdagmiddag in februari:

    ##
    Omgevingsfactoren.
    De mens is van nature geneigd tot veel kwaad en zij wordt omringd door een vijandige wereld. Zonder afdoende bescherming tegen interne- en externe vijandige krachten is de Nederlandse samenleving gedoemd ten onder te gaan. De staatsmacht is in potentie de interne vijand van het volk. Daarom dient de staat onderworpen te zijn aan het volk en aangelijnd te worden aan het parlement om machtsmisbruik en overheersing te voorkomen. Dit is dan ook het uitgangspunt bij het opbouwen en behouden van een veilige- en vrije Nederlandse samenleving.

    Uitgangsprincipe Nederlandse rechtsstaat.
    De Nederlandse samenleving is georganiseerd volgens het leidende principe van volkssoevereiniteit. Het soevereine volk vormt de absolute macht binnen de Nederlandse samenleving en vindt zijn grondslag in een (meta-juridische) grondwet.

    Nederland, de volks soevereine rechtsstaat
    De natiestaat Nederland is de autonome democratische rechtsstaat waarbinnen het soevereine volk de absolute macht vertegenwoordigt en waarbij de staat dienend is aan het volk.

    Grondwet
    De grondwet waarborgt de volkssoevereiniteit en regelt de onderlinge verhoudingen tussen de beide actoren, volk en staat, middels de staatsinrichting. De samenleving is georganiseerd volgens normen (nationale wetten) en waarden (veiligheid en vrijheid). De grondwet is verankerd in een grondwettelijk hof, dat het soevereine volk beschermt tegen de macht van de staat. Het volk is dan ook zelf verantwoordelijk voor haar welzijn.

    Democratie
    De volks soevereiniteit komt via de volkswil en middels democratische verkiezingen tot uiting in het parlement.

    Ontbinding overeenkomst
    De overeenkomst tussen het volk en de staat geldt voor onbepaalde tijd en wordt ontbonden, op aangeven van het parlement, op het moment dat de overheid niet langer voldoet aan het garanderen van soevereiniteit, veiligheid en vrijheid het volk.
    ##

    Samenvattend: zonder een duidelijke en rechtvaardige uitgangspositie m.b.t. de inrichting van de Nederlandse samenleving (rechtsstaat) is iedere uiting van onvrede nutteloos en onderwerping van het volk aan de staat de consequentie.

    Degene die dit niet begrijpt kan het beste onderworpen worden door de staatsambtenaren en als slaaf door het leven gaan.