Dat de Nederlandse justitie een vreemde rol heeft gespeeld in de kwestie rond Volkert van der Graaf werd al niet langer ontkend. Maar de laatste strapatsen werpen wel een heel vreemd licht op de rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie.

De Volkskrant meldt vanmorgen dat Justitie met haar eis van verdere psychische behandeling van Volkert van der Graaf vooral het publiek een rad voor ogen wilde draaien. Die informatie hebben we te danken aan stiekeme opnames van Volkert zelf tijdens gesprekken met de begeleidende advocaten-generaal. Elk voor zich erkenden deze leden van het Openbaar Ministerie in gesprekken met de moordenaar van Pim Fortuyn dat al het verscherpte toezicht en ander gedoe dat justitie de politiek heeft toegezegd, niet meer is dan een zinloze exercitie.

Heel gênant.

Maar dat het OM in de rechtszaal daarover niet de waarheid spreekt, maakt iedere verdere poging Van der Graaf nog verder te binden aan wat voor toezicht dan ook volstrekt hopeloos. Het enige dat men nog heeft is het proberen zelf. Ironisch genoeg is dat juist wat Van der Graaf in zijn tijd als milieuactivist als geen ander deed, maar de kansloosheid hiervan kan beter stoppen, aangezien het oude wonden nodeloos open houdt.

De enige winst hiervan is de wetenschap dat in heel brede kring van het OM klaarblijkelijk ook de overtuiging heerst dat Van der Graaf indertijd levenslang had moeten krijgen. Dat hij dat niet kreeg zal altijd een schandvlek op de carrière van de behandelend rechter blijven, en een teken van de wereldvreemdheid van de rechterlijke macht na het jaar 2000. Zoals de manier waarop de zaak nu behandeld wordt aangeeft, dat er bij Justitie sindsdien mogelijk zaken veranderd zijn, maar zeker niet verbeterd.

Dat lijkt het Gerechtshof ook te vinden:

Het gerechtshof kwam met een opmerkelijk voorstel, wijzend op de vele procedures waarin het OM en Van der G. al tegenover elkaar hebben gestaan. Een van de raadsheren: ‘Jullie hebben allebei hetzelfde belang: dat er rust komt.’ Zowel Van der G. als vertegenwoordigers van het OM knikten daarop bevestigend. Het hof raadt hun aan een vorm van mediation te zoeken. Als dat niet lukt, wordt deze zaak op 4 juli hervat.

Nu ben ik geen jurist, maar ik kan dit niet anders interpreteren dan dat het Hof het OM dringend adviseert hiermee te stoppen, en in gezamenlijk overleg met Van der Graaf en zijn raadsman te zoeken naar een weg waarmee dat publicitair kan worden verkocht.

Een laatste kunstje, een laatste rad voor ogen van het publiek, dat gebiologeerd in de koplampen van veronderstelde rechtvaardigheid kijkt? Moet je die mensen nu echt alles voorkauwen wat betreft de manier waarop dit in de media komen zal?