Het probleem van de zichzelf evaluerende SP is de vraag wat wel deugt, en wat behoort tot de rotte tomaten.

De positie van de SP is goed vergelijkbaar met die van Die Linke in Duitsland, en diverse andere socialistische partijen die zich de afgelopen dertig jaar hebben losgemaakt (of als ze al bestonden hebben hun kiezers van die laatste dertig jaar dat gedaan) van de sociaaldemocraten. Die sociaaldemocraten verlieten hun eertijdse verdienmodel (verdienmodel in de meest secce betekenis van het woord, zonder associaties bedoeld) en lieten de gewone mensen voor wat zij waren – de droesem die resteerde nadat het intelligentere deel zich via verheffing tot HBO-niveau had opgewerkt.

Voortaan waren de sociaaldemocraten niet langer de partij van de arbeiders, maar van de geslaagde kinderen van arbeiders. Ook al bleef men voor en over hen preken, de mensen die arbeiders bleven werden overgelaten aan de SP.

Hoewel minder nadrukkelijk dan de sociaaldemocraten blijken ook de SP (en haar Europese zusters) echter een last uit het verleden mee te slepen. Door krampachtig vast te blijven houden aan de sociaaleconomische tegenstellingen uit het verleden – zonder oog te hebben voor de dringender behoeften van de lagere klassen op sociaal gebied – heeft de SP de omslag naar andere prioriteiten gemist. De ontstane verwarring kwam er afgelopen weekend weer schitterend uit in het verslag dat de NOS deed van de evaluatie van de verkiezingsnederlagen van het afgelopen jaar.

Begrijpen doet de NOS er echter niet veel van, en bewijst dat door te focussen op de onvrede binnen de SP over het “Timmermans-filmpje” en de bemensing van wie die nederlagen gaan analyseren. Die moeite zou de SP zich trouwens kunnen besparen: de PvdA heeft er nog kasten vol van liggen, en heel verschillend zullen de conclusies van de SP-commissie denkelijk niet zijn. “Boodschap niet goed overgebracht”, “Tijdelijke afleidingen van kiezers gemist”, “Effectiever agitprop van partijen die in dezelfde vijver visten”. Of gewoon: “het Timmermans-effect bij EP2019”.

Komt er een analyse langs de lijnen zoals ik die in mijn inleiding schetste? Vergeet dat maar rustig, daarvoor is de agitprop vanuit de andere linkse partijen de afgelopen dertig jaar te effectief geweest. Mag niet, sociaal onacceptabel want ‘niet-links’. Ook de SP wordt meer en meer een partij waarvan men weet, dat die de kiezer pleegt te vertellen hoe het zit, in plaats van zich primair te bekommeren om hoe kiezers voelen dat het werkt. Links lijken blijft dus belangrijker dan links zijn.

Zo lang men die koers niet fundamenteel wijzigt zal de SP blijven krimpen tot ze haar bodem heeft bereikt, en dan rond de twee-drie zetels blijven schommelen tot de laatste gelovigen beginnen af te sterven. Eertijdse kiezers zullen blijven smijten met rotte tomaten.

Ergens betreur ik dat.

---

Meer analyses op Veren of Lood over de positie van de SP vindt u hier.