Zes dagen na de top der toppen – wat voor de eurofielen het hoogtepunt èn vervulling van een langgekoesterde wens moet zijn geweest – is de nood in de Eurozone weer net zo hoog als vorige week. Het ‘Masterplan’ dat Van Rompuy & co. van de regeringsleiders mogen gaan uitwerken, zal op zijn vroegst in januari in werking kunnen treden, als het al ooit geratificeerd zal worden.

Dat duurt te lang, en er zijn daarom thans vrijwel geen economen meer die nog geld op het voortbestaan van de euro in haar huidige vorm durven zetten – geen serieuze inzetten in ieder geval, en niet in een serieuze valuta. De euro is dood, al zal zij nog wel een tijdje spartelen.

Maandag leek de euforie die vrijdag was begonnen over de zoveelste redding door te gaan zetten, met stevige koerswinsten op de beurzen, iets wat dinsdag aanhield. Meer dan schone schijn was het niet, Amerikaanse analisten beëindigden hun artikelen over de eurocrisis de laatste dagen steevast met de opmerking, dat iedereen maar moest genieten van de beursrally – zo lang als het duren zou. En inderdaad ging het woensdag mis, eerst in het Verre Oosten (vanwege  de 4th of July werd er in de USA niet gehandeld), en gisteren gingen ook de Europese beurzen weer terug naar af. Erger: ook de rente op de Spaanse en Italiaanse staatsleningen begon weer op te lopen. Anders dan de aandelenbeurzen zijn de financiële markten thans de belangrijkste graadmeter voor de effectiviteit van economische maatregelen.

Gecoördineerde actie Centrale banken
De Centrale banken over de gehele wereld stonden klaar om de eerste klappen op te vangen. Nu het ESM nog niet geratificeerd is, en het EFSF de bodem van de schatkist ziet schemeren (nog slechts iets van 250 miljard in kas), moest er naar andere middelen worden gegrepen. Van China tot een land als Kenya werd ingegrepen. Zowel China als de ECB verlaagden een belangrijk rentetarief, waarmee ze meer geld beschikbaar maakten voor commerciële banken. Zowel de CB van Denemarken als de ECB (nu 0%) verlaagde de rente die zij geeft op bij hen geparkeerde tegoeden (Denemarken brengt nu zelfs 0,2% in rekening als bewaarloon, een ongehoorde stap), en de Bank of England gooide 50 miljard pond op de markt via haar effecten-opkoopprogramma (een verhoging tot 375 miljard pond.). De USA startte QE3 op.

De effecten waren heel magertjes. De Chinese stap kwam onverwacht, en had daarom wellicht nog het meeste effect. Verder was het na een klein uur weer over. Niet zo heel gek, de rente kan nog nauwelijks verlaagd worden, aangezien zij bijna op nul staat. Het was wel lang geleden dat zoveel Centrale Banken tegelijk in actie kwamen, wat vooral een signaal is dat de bezorgdheid over de economische ontwikkelingen een wereldwijde verspreiding kent. Indruk maakte het nauwelijks.

Dat dit zo niet lang verder kan gaan begrijpt een kind, al doen de EU-politici nog steeds of hun neus bloedt (overigens toepasselijk). Als de in het Masterplan voorziene Bankunie pas in januari 2013 op zijn vroegst actief kan worden, is ook het ESM, dat in eerste aanleg ‘slechts’ 500 miljard zal bevatten evenmin een geschikt instrument om als dam te hanteren tegen de golven die Spanje en Italië zullen gaan bedreigen. Samen met de 250 miljard in het EFSF is er dus 750 miljard beschikbaar, om speculatie in het schuldentotaal van ruim 2000 miljard tegen te gaan. En dat laatste bedrag is dus exclusief mogelijke bankenbailouts en ander klein grut zoals Slovenië.

Het is een simpele rekensom: als speculanten op grote schaal short gaan, dan bloeden ESM en EFSF leeg. Als die fondsen leeggemolken zijn, stort de markt in, kopen de speculanten voor een prikje de stukken die zij moeten leveren op, en opnieuw ziet een verzameling miljardairs het licht. VAN UW CENTEN. Het is eerder vertoond (Soros!), en als de gelegenheid zich voordoet, zal de geschiedenis zich herhalen.

Theoretisch kan het ESM in noodgevallen de deelnemende staten dwingen bij te storten (vergeet wat minister JKdJ daarover gezegd heeft, de consequenties van zijn handelen maken het verschil tussen domheid en leugens irrelevant), maar we naderen de situatie dat een Duits veto een reële optie wordt. Want het Duitse geld is bijna op. Nu ja, op. Duitsland nadert het punt dat zij mogelijk niet langer aan al haar garanties zal kunnen voldoen. En dat heeft te maken met de ECB.

In de fuik
Wat er gebeurd is, is het volgende:
De geldverruiming die bekend staat als LTRO1 en LTRO2 (de zogeheten bazooka’s), beoogde de liquiditeit van banken te versterken, die moeite hadden op een normale manier kapitaal aan te trekken. Als onderpand gaven zij de ECB vooral staatsleningen van de PIGS, speciaal Griekse en Spaanse. Uiteindelijk is het verkregen geld opgegaan aan nieuwe (PIGS)staatsleningen, en het uitbetalen van de mensen die hun tegoeden van de bank haalden, en niet zelden onderbrachten in landen als Duitsland en Nederland. In ieder geval, het is op. Niet zelden staat het in onze contreien wel ergens op een bank, alleen dan op naam van een meneer Dankuwellinos of zo. De Zuid-Europese kapitaalvlucht in volle glorie.

Tevens was er het opkoopprogramma van PIGS-staatsschulden, dat nu zwaar op de balans van de ECB drukt. Alleen, als Italië en Spanje failliet gaan, dan zijn de onderpanden die de ECB heeft, helemaal niets meer waard. Noppes, nada, niente. En zit de ECB met een gapend gat van een biljoen of daaromtrent. Voor dat bedrag zijn dan de aandeelhouders van de ECB aansprakelijk. Voor zover ze nog geld hebben en niet failliet zijn, vanzelfsprekend. Aangezien de PIGS dan dus failliet zijn, (of als gevolg hiervan – direct gaan), zijn de andere aandeelhouders aansprakelijk.

Voor Nederland zou dat er op neerkomen, dat wij 143 miljard dienen uit te keren. Duitsland staat genoteerd voor een slordige 700.miljard. Al vrij snel na de tweede LTRO – ongeveer in februari – begon men zich bij de Duitse Bündesbank hierover grote zorgen te maken, al had het bedrag toen de 600 miljard nog niet aangetikt. Dat was ook de reden dat de ECB een paar maanden terug de steunaankopen van PIGS-schuldpapieren staakte, en ze nooit meer zou hervatten. De Duitsers accepteerden het niet langer dat fraai bedrukt WC-papier als onderpand voor miljarden euro’s dienen kon. Maar sinds begin dit jaar zitten wij daarom steviger vast aan Zuid-Europa, dan zij aan ons. WIJ hebben HUN staatsschulden betaald, en we kunnen ons HUN faillissement eigenlijk niet meer veroorloven. Het is meer ons probleem geworden, dan het hunne.

Achteraf bezien tekent het het vertrouwen van de eenvoudigen van geest, dat ooit voor deze aanpak gekozen is. Het simpele vertrouwen, dat landen als Griekenland hun handtekening waard waren.

In feite heeft Nederland maar één optie: de EU zo snel mogelijk verlaten, en ons beroepen op de ongrondwettelijke wijze waarop allerlei verdragen ons door de strot gewrongen zijn, om ze daarmee als niet ondertekend te kunnen beschouwen. Het veronachtzaamde referendum van 2005 lijkt daarvoor een uitstekende basis.

Daar komt gedonder van, vanzelfsprekend. Maar ik heb er geen enkel probleem mee de schuldigen ter berechting over te leveren aan een staat die daarom zou verzoeken. Dus alle gezagsdragers die hier vanaf Balkenende IV voor verantwoordelijk zijn geweest. En de treinstellen die daarvoor benodigd zijn, doen we er als zoenoffer bij.

Inpakken, wegwezen en we kijken niet meer om.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.