Het Mensenrechtenhof (EHRM) in Straatsburg onderzoekt belangenverstrengeling tussen haar rechters en aan George Soros gerelateerde of door hem gesubsidieerde clubs

In februari 2020 publiceerde het European Center for Law and Justice (ECLJ) een studie waaruit blijkt dat bijna een kwart van de rechters van het het Europees Hof voor de Rechten van de Mens banden heeft met de Open Society Foundation van Soros en niettemin beslissingen neemt over zaken waarbij NGO’s van Soros betrokken zijn. Ten minste 22 van de 100 rechters zijn voormalige werknemers van zeven stichtingen en ngo’s, en zij hebben meermaals geoordeeld over zaken die werden ondersteund door deze organisaties, flagrante belangenverstrengeling dus.

Van deze particuliere organisaties valt de Open Society van George Soros op omdat twaalf van zijn handlangers rechters zijn geworden in Straatsburg en omdat het zes andere NGO’s financiert, soms in zeer grote mate. De massale aanwezigheid van rechters uit hetzelfde netwerk toont de greep van grote stichtingen en particuliere NGO’s op het Europese systeem voor de bescherming van de mensenrechten en stelt de onpartijdigheid ervan in twijfel. Het rapport riep een reeks vragen op over gerechtelijke procedure en ethiek, die onder de aandacht werden gebracht van de organen van de Raad van Europa.

Bezorgde reacties
Het EHRM, hoewel “boos” (volgens Le Monde), besloot niet publiekelijk te reageren, in tegenstelling tot veel politici en verschillende ministers – met name Bulgaarse en Russische – die publiekelijk hun bezorgdheid uitten over de situatie. Zelfs het Comité van Ministers, het hoogste orgaan van de Raad van Europa van 47 aangesloten landen, waarvan het Europees Hof afhankelijk is, werd gedwongen publiekelijk toe te geven dat het rapport waar was, en gaf op 8 april van dit jaar aan dat het “tegen eind 2024, in het licht van verdere ervaring, de doeltreffendheid van het huidige systeem voor de selectie en verkiezing van de rechters van het Hof onder de loep te nemen.” Kort daarna, op 20 april 2021, slaagde de Open Society er voor het eerst niet in om een van haar medewerkers verkozen te krijgen tot rechter in Straatsburg.

Op 26 juli heeft het Comité van Ministers opnieuw publiekelijk geantwoord op twee parlementaire vragen, waarin werd gewezen op het disfunctionele karakter van de procedure tot wraking en op de onmogelijkheid om herziening van de beslissingen van het Hof te vragen. Dit antwoord toonde, net als het vorige, de volle aandacht van lidstaten aan deze kwesties, terwijl duidelijk werd gemaakt dat het alleen aan het Hof zelf is om deze problemen op te lossen. Ook hier bood het Comité van Ministers een uitweg door te onthullen dat het Hof zich ertoe had verbonden zijn regels “met inbegrip van artikel 28”, dat precies de kwestie van belangenconflicten behandelt, te herzien. Eindelijk.

De ontoereikendheid van artikel 28 van het reglement van het Hof werd precies aan de kaak gesteld in het ECLJ-rapport omdat het rechters niet verplichtte hun belangenconflicten te melden en er niet werd voorzien in een formele procedure voor wraking. De herziening ervan is noodzakelijk, en het is een goede zaak dat dit onderweg is, ook al is het op een vertrouwelijke manier en zal het, zo lijkt het, pas over enkele maanden worden voltooid.

Justitiële ethiek
Daarenboven heeft het EHRM op 2 september een nieuwe versie gepubliceerd van zijn “Resolutie over justitiële ethiek”, aangenomen op 21 juni 2021. Dit is een interne tekst die het reglement van het Hof en de ethische verplichtingen van rechters specificeert. De vorige tekst dateerde van 2008; als we het vergelijken met de nieuwe tekst, lijkt het erop dat de herziening diepgaand is en gedeeltelijk tegemoet komt aan het ECLJ-rapport.

De nieuwe tekst duidt op een nieuwe koers en versterkt de verplichtingen van integriteit, onafhankelijkheid en onpartijdigheid van rechters. In navolging van het ECLJ-rapport verplicht de resolutie nu rechters om onafhankelijk te zijn van elke instelling, inclusief elke “instantie” en “elke particuliere entiteit”, verwijzend naar NGO’s en andere stichtingen zoals de Open Society. De tekst voegt eraan toe: “Ze zullen zich vrijwaren van ongepaste beïnvloeding van welke aard dan ook, hetzij extern of intern, direct of indirect. Ze zullen zich onthouden van elke activiteit, uitdrukking en associatie, weigeren enige instructie op te volgen en elke situatie vermijden die beschouwd als een belemmering voor hun rechterlijke functie en een nadelige invloed op het vertrouwen van het publiek in hun onafhankelijkheid.” De vorige tekst was veel beknopter.

Meer onpartijdigheid
Wat betreft onpartijdigheid voegt de nieuwe tekst het expliciete verbod toe dat rechters “niet betrokken zijn bij de behandeling van een zaak waarin zij een persoonlijk belang hebben”, waardoor de preventie van belangenconflicten wordt versterkt. Rechters moeten zich ook onthouden van “elke activiteit, uiting en omgang waarvan kan worden aangenomen dat ze het vertrouwen van het publiek in hun onpartijdigheid schaadt”.

De nieuwe Judicial Ethics Resolution van het Hof legt rechters ook een nieuwe verplichting op zich om de prioriteit te leggen bij hun gerechtelijke taken, hun externe activiteiten te beperken en vooral hun taalgebruik te beteugelen door zich te onthouden van “zich uiten, in welke vorm en met welk medium dan ook, in een manier die het gezag en de reputatie van het Hof kan ondermijnen of aanleiding kan geven tot redelijke twijfel over hun onafhankelijkheid of onpartijdigheid.” Het doel van het Hof is om de kritiek van de rechters zelf te beperken.

Turks schandaal
Een ander nieuw verbod betreft de aanvaarding van “alle onderscheidingen of onderscheidingen tijdens hun mandaat als rechter van het Hof”. Deze maatregel volgt op het schandaal dat is veroorzaakt door de manier waarop de huidige president van het EHRM bij de neus werd genomen tijdens een officiële reis naar Turkije in september 2020, waarbij hij een eredoctoraat van de openbare universiteit in ontvangst nam, terwijl hij bijvoorbeeld geen ontmoetingen had met tegenstanders en slachtoffers van het regime.

Al met al lijkt het erop dat het schandaal van het rapport over de ‘Soros-Judges’ – in de Nederlandse media vanzelfsprekend onder het tapijt gemoffeld – vruchten afwerpt, omdat het kwalijke praktijken bij het Hof blootlegde. Er moet echter nog meer gebeuren, aangezien het Europees Hof nog steeds niet alle regels handhaaft die het zelf aan nationale rechtbanken voorschrijft op het gebied van transparantie en rechten op een eerlijk proces. Verschillende specifieke aanbevelingen van het ECLJ en ondersteund door vooraanstaande advocaten wachten nog op een reactie.

---

Meer over EHRM vindt u hier, een achtergrondartikel over deze kwestie vindt u hier.