Terwijl op Cyprus de bevolking in angstige afwachting is van de uitkomst van de deliberaties van hun gekozen vertegenwoordigers met de Brusselse EU, vertonen de ontwikkelingen elders steeds onaangenamer trekjes. De premier van Rusland merkte eerder deze week laatdunkend op dat de EU steeds meer op de oude USSR begon te lijken. Iets, waarover de Europese journalisten op hun beurt weer een soort van hyena-achtig gelach lieten horen. De weinigen die erover schreven, tenminste. Want of Medvedev ongelijk heeft? Lees en huiver.

Het begon zoals bekend vorige week vrijdag met het voorstel van Dijsselbloem c.s. om ook de bezittingen van kleine spaarders af te tappen ten behoeve van de ‘redding’ van Cyprus. Niemand van de aanwezige onderhandelaars schijnt daar toen principieel bezwaar tegen gemaakt te hebben, met uitzondering van de (socialistische!!!) Franse minister van Financiën Pierre Moscovi.

Vanzelfsprekend heeft dit grote onrust veroorzaakt, maar onttrokken aan het oog van de gemiddelde nieuwsconsument blijkt het idee wortel te hebben geschoten in de kringen van diverse regeringen. En niet alleen die van de EU, moet daaraan worden toegevoegd.

Joerg Kraemer, chef-econoom van de Duitse Commerzbank, heeft in het Duitse Handelsblatt al geopperd dat Italiaanse bankrekeningen voor een percentage van 15% kunnen worden geplunderd om de staatsschuld van dat land onder de 100% GDP te krijgen. Prompt werd ook in Spanje geopperd dat het land zoveel beter af zou zijn als een belasting van 0,2% op spaarrekeningen zou worden geheven. De wettelijke hindernissen ervoor zijn toch al opgeruimd. En zelfs in Nieuw-Zeeland is het nieuwe idee niet onopgemerkt gebleven.

Het VK, met een staatsschuld die de 100% bestormt (en een begrotingstekort van 8,8% voor 2014) heeft een hoger percentage in gedachten. Een rapport daarover uit 2012 noemt nadrukkelijk:

The U.K. has also given consideration to the recapitalization process in a scenario in which a G-SIFI’s liabilities do not include much debt issuance at the holding company or parent bank level but instead comprise insured retail deposits held in the operating subsidiaries. Under such a scenario, deposit guarantee schemes may be required to contribute to the recapitalization of the firm, as they may do under the Banking Act in the use of other resolution tools. The proposed RRD also permits such an approach because it allows deposit guarantee scheme funds to be used to support the use of resolution tools, including bail-in, provided that the amount contributed does not exceed what the deposit guarantee scheme would have as a claimant in liquidation if it had made a payout to the insured depositors.

Zoals men op website Golem XIV concludeerde:

The new system makes the Deposit Guarantee fund available for use as bail out money.

The rationale is that if using your deposit guarantee fund for propping up the bank ‘saves’ the bank from collapse then you wouldn’t need that deposit guarantee would you? This overlooks the one lesson we have all learned from the bank bail outs of the last 5 years, that the bail outs are never, ever, ever, a one off. The first one fails to save the bank as does the second and third and and and.

The new system raids the Deposit Protection scheme, gives it to the bank instead of you  and when that fails to save the bank…then what? The bank fails again and there is no money left in the Deposit Guarantee scheme.

Dat het netjes wordt gepresenteerd als een middel om failliete banken weer op hun pootjes te helpen doet daaraan niets af. Indien de mogelijkheden er zijn, zal geen politicus ze onbenut laten als hij denkt er beter van te zullen worden.

Tegelijkertijd wordt ons nu bij hoog en laag verzekerd dat de Cypriotische tegoeden tot en met 100.000 euro onder alle omstandigheden veilig zullen zijn. Wel zullen de hogere tegoeden voor 40% geplukt worden. Want tsja, als dinsdag de banken weer opengaan, zou een bankrun al het moeizame overleg van komend weekend beslist teniet doen. (Alsof dat nog vermeden kan worden.) Dat zouden we toch niet willen, nietwaar? Als we geplunderd worden, dan zeker toch collectief, en allemaal tegelijk.

Overigens worden nu al regelingen klaargestoomd om komende weken de geldvoorziening in Cyprus op het niveau van het bestaansminimum te houden. Hoe nobel. Want voor Cyprus geldt TINA: (there is no alternative) Alsof dat oponthoud bij de uiteindelijke vrijgave niet alsnog een gigantische bankrun veroorzaken zal.

Wat ook meespeelt is dat Slovenië ergens dit najaar ook een bailout hebben moet. De banken daar staan eveneens op omvallen, maar met een miljard moet dat te verhelpen zijn. Zo zegt men nu. Het zou beter gaan met 4 miljard volgens de Sloveense premier. Maar een bankrun zou dat vereiste bedrag verveelvoudigen, dus… even wachten nog met allerlei EU-wijde maatregelen.

Men schijnt in bestuurlijke omgevingen niet te beseffen, dat we zo in hoog tempo terug gaan naar de tijd van het loonzakje op vrijdagmiddag, het matras gevuld met bankbiljetten en spaarvarkentjes van steen voor de kinderen.

Moet er in sommige Europese landen nu echt eerst de vlam in de pan slaan voordat doordringt dat dit geen verstandige aanpak is? Amerikaanse analisten verbazen zich nu al over het gebrek aan grootschalige sociale onrust in de EU, terwijl daarvoor huns inziens toch veel aanleiding is. Enerzijds is dat waar, anderzijds is heel goed beargumenteerbaar dat veel onrust door de qua nieuwsvoorziening in gebreke blijvende Europese media wordt afgedekt. Maar dat kan niet eeuwig goed gaan. Dat de druk al groter wordt kan moeilijk worden ontkend. En hoe hoger de druk oploopt, des te heviger de ontploffing zal zijn.

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.