Scheefdenken in de media wordt nooit zo goed gedemonstreerd als bij de eerste reacties op toespraken van diverse actoren. Het aanvankelijke mediagejuich van medestanders is geregeld minstens even beschamend als dom.

Eerst luisteren, dan schrijven, dan pas kritisch nadenken, of moet het anders? De verschillen in bespreking tussen links en rechts, het bias-bewijs dat anders moeilijk objectief verkrijgbaar is toont zich in de verschillen in behandeling, en rechts legt zijn woorden al op voorhand op een goudschaaltje. Peter Louter liet recent al zien hoe dat werkt zonder het expliciet te benoemen.

Minister Sigrid Kaag mocht op 30 september 2018 de Abel Herzberg lezing houden. Of Abel Herzberg zich in zijn graf zou hebben omgedraaid als hij haar lezing had kunnen horen, zullen we nooit weten. Aannemelijk is het wel. Van Abel Herzberg heeft Kaag niets begrepen. De lezing van Kaag vertoont verder opvallende gelijkenissen met de ‘Burgemeester Dales lezing’ zoals die op 2 februari 2018 werd uitgesproken door minister Ollongren.

De stilte bij Kaag
Kaag moet een bevlogen tekstschrijver en een uitgekiende mediastrategie hebben gehad. De dag na haar lezing klonk er in de media een oorverdovend applaus op. De column van Sitalsing in de Volkskrant was nagenoeg een heiligverklaring. Al snel na het uitsterven van het applaus begon men zich in Nederland af te vragen wat al die mooie woorden nu eigenlijk onthulden. Dan gaat het vooral over “niet stilzwijgend wegkijken wanneer de democratische rechtsstaat wordt ondermijnd door het oprukkende ‘tribale identiteitsdenken’, dat we terugzien in ‘de roep om een sterke man, die redding zal brengen’ en in het denken waarin ‘feiten geen feiten meer zijn’ en ‘de pers een tegenstander’ is.”

Dit zou je met minstens even veel recht kunnen zien als kritiek van Kaag op collega en partijgenote Ollongren, maar eerder lijkt het een inleiding die nog de meeste overeenkomst vertoont met de infame oproep van toenmalig minister Guusje ter Horst, met haar opstand van de elites. Maar enfin, we hadden het over het gejuich dat opging toen deze lezing gehouden werd.

Progressieve toespraken die als zodanig worden aangekondigd mogen niet teleurstellen. Dus worden ze direct na uitspraak opgepompt om de gretig wachtende volgelingen te spijzigen. Er zijn altijd citaten beschikbaar die als hapklare brok geserveerd kunnen worden. Daar zorgen de voorlichters wel voor. Wat daadwerkelijk werd gezegd verdwijnt zo ietwat naar de achtergrond. En daar bovenop maakt het de luisterende journalisten lui, die in de krant van de dag er na verslag zullen doen. Zij verlaten zich op het lijstje verstrekte quotes, en een rechte ruggengraat die er daarna ooit nog op terug komt.

Bij beide door Peter Louter genoemde lezingen van de Dames66 was dit patroon herkenbaar. Ik verwed er een aardig sommetje op dat indien Thierry Baudet (of Wilders!!) voor deze lezing was gevraagd, de kritieken al ruim tevoren hysterisch waren geweest. Waarbij vooral de vraag zou zijn gesteld hoe het organiserend comité het zelfs maar in het hoofd heeft durven halen dat…

De pers beweert immer neutraal te zijn, ook al heeft men een eigen mening. Dat is tot een netjes opgedreund lesje verworden; men kent het principe, maar past het zelden of nooit op zichzelf toe. En het duidelijkst komt dat naar voren als dingen snel, snel, snel moeten worden geschreven om de krant van morgen te halen. Want de eerste indrukken zijn essentieel om de concurrerende media de loef af te kunnen steken?

Het besef dat die eerste indrukken vaak overdrukken zijn van ingebakken vooroordelen gaat daardoor te eenvoudig verloren. En dat gaat daarom ten koste van die zo nadrukkelijk gepropageerde bezonkenheid die kranten beweren te leveren, in tegenstelling tot internetpublicaties.