Marktdenken in het onderwijs
De megascholen staan onder druk. Wat het bedrijfsleven en de ouders al langer in de gaten hadden, heeft nu ook de inspectie van het onderwijs bereikt: megascholen deugen niet.
Het ging in de Volkskrant over de HEAO’s van Doekle Terpstra maar hetzelfde kan gezegd worden van MBO’s, VMBO’s en VHMO’s, of hoe ze allemaal tegenwoordig heten. Ze zijn onbestuurbaar, want te groot en in plaats van een platte organisatie gericht op de leraren en leerlingen hebben ze een piramidale organisatie gericht op de jaarrekening. De krant noemde het debacle in het onderwijs een gevolg van het marktdenken, maar dat is onzin.
Het is onzin, bedoel ik, om het marktdenken te noemen, wat Doekle Terpstra c.s. doen. Als er marktdenken was in het onderwijs dan zouden de leerlingen en hun ouders betalen voor wat ze kregen en dan zouden ze kunnen kiezen. Dan zouden ze eisen kunnen stellen, bijvoorbeeld dat de kinderen iets leerden op school waar ze later wat aan hadden. En als bewijs daarvoor zouden leerlingen bij hun eindexamen een diploma krijgen dat overal erkend werd. Zou de school dat niet kunnen leveren en bestond er een markt voor onderwijs dan gingen de slechte scholen failliet. De leerlingen en hun ouders zochten dan een andere school waar je wel kon krijgen wat je hebben wilde.
Als scholen niet groter waren dan bijvoorbeeld zes honderd leerlingen en ouders schoolgeld moesten betalen in verhouding tot wat de school presteerde, dan kreeg je dat soort scholen. De subsidie die de overheid moest blijven geven omdat anders te weinig ouders het onderwijs zouden kunnen betalen, zou een multiple moeten zijn van het schoolgeld, zodat de subsidie de markt zou volgen. Scholen zouden zich specialiseren wat heel goed zou kunnen als er voldoende van waren. Iedere school zou een curriculum hebben van verplichte stof en verder een specialisatie waardoor zij voor een speciale doelgroep aantrekkelijker zou worden. Dat zou een vorm van marktdenken zijn en daar zouden we wat aan hebben. Maar dan moeten we eerst de megascholen afschaffen, de onderwijsraden naar huis sturen, het ministerie van onderwijs opnieuw opzetten en anders bemannen.
Doekle Terpstra zou weer vakbondsman kunnen worden bij het Christelijk Vakverbond of iets anders wat hij wèl kan en dat zou een vooruitgang zijn voor iedereen!
Dit artikel verscheen vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp
Het ligt helemaal niet aan de grote van de school. Het ligt aan de mensen. En dan zie je dat die grote scholen te veel mensen de kans biedt weg te komen van het primaire proces. Ze worden dan coördinator, begeleider, vertrouwenspersoon of iets in de medezeggenschapsraad enz. Iets wat je ook ziet bij de politie: niet de straat op. In de gezondheidszorg: niet aan het bed. Het primaire proces, waar het allemaal om draait wordt het minst gewaardeerd.
Het tweede is, dat de personen die niet daadwerkelijk meer bij het primaire proces betrokken zijn er alles aan gelegen is hun positie te houden. Dat kan alleen door het zogenaamde ‘draagvlak creëren’ wat vaak niet anders is dan de mensen op de werkvloer naar de mond praten in plaats van de koers uit te zetten en (dat hoort er ook bij) waar nodig te corrigeren. Maar vanwege hun onbenul als het vakkennis aangaat, mogen de ‘professionals’ het zelf weten. En die maken daar weer graag misbruik van: altijd klagen over werkdruk, vernieuwingen tegen houden, prestaties die normaal zijn presenteren als topprestaties, enz.
Bewijs: Er zijn heel grote scholen die het prima doen. Maar daar wordt dan ook de overhead bewaakt en daadwerkelijk leiding gegeven.
Wat Wim beschrijft is een bureaucratisch proces dat onvermijdelijk optreedt als de omvang van de scholen daar de gelegenheid voor biedt. Een school met alleen leerkrachten en waar dus ook de leiding is handen is van leerkrachten, is noodzakelijk klein en overzichtelijk. Hoe groter de school hoe meer management lagen en hoe meer bureaucratie